Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
Қ-танның халықаралық аймақтық ұйымдарға қатысуы
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
| 146. Қ-танның халықаралық аймақтық ұйымдарға қатысуыҚ-тан Р-сы сыртқы саясаттағы нақты қадам-ын тек толық тәуелсіз-ке қол жеткізген 1991 ж 16 желтоқсанынан бастады.Осы кезден бастап ҚР халықаралық құқық субъектісі ретінде дүниежүзілік қатынас-р аренасына шықты. 1991 ж соңына дей-гі 2 апта-ң ішінде Қ-н т-сіздігін 18 ел таныды.Олар-ң ең алғашқы-ы Түркия, АҚШ, Қытай, Германия, Пәкстан мем-рі болды. 2,5 ғ-қ бодандық бұғауынан құтылып шыққан қазақ мем-ті дж мем-мен терезесі тең елге айн-ды. Осы кезден бастап Қ-тан дж алдында таныла бастады.Тәу-ң алғашқы жылында елімізді 108 мем-кет таныды.1992ж наурызда Қ-н дж мем-ң басын қосып, оларды жарқын идеяларға бағыттап отырған ең мәртебелі ұйым – БҰҰ-ға мүше болып қаб-ды.Нью-Йорктегі БҰҰ-ң зәулім ғимараты-ң алдындағы алаңда дж мем-мен бірге Қ-ң да аспан түстес көк жалауы желбіреп тұратын болды. Қ-тан Халықаралық қайта құру ж/е өркендеу банкіне, ХАл-қ валюта қорына, ЮНЕСКО-ға мүше болып кірді.Қ-ң жалпыадамзаттық қауымдастыққа енуіндегі үлкен қадам-ң бірі 1992 ж Финляндия-ң астанасы Хельсинкиде жасалды. 8 шілдеде мәтіні Финляндия үкіметіне сақтауға тапсырылған Еуропадағы қауіпсіздік ж/е ынтымақтастық жөніндегі кеңес-ң қорытынды актісіне бұрынғы Кеңес Одағы мен Югославия Федерациясынан тәуелсіздік алып шыққан бір топ мем-ң басшы-ымен бірге Н.Назарбаев та қол қойды.1992ж 25 мамырда Мәскеуде Ресеймен достық, ынтымақтастық ж/е өзара көмек тур шартқа қол қой-ды. Бұл құжатта екі жақты ынтымақтастыратын, экон-дан бастап әскери-саяси шара-ға дей-гі күллі мәс-р қамтылды. Бұлар-ң ішінде Қ-тан мен Ресей-ң қазіргі шекара-ң мызғымастығы тур ереже маңызды болып саналды.1991ж 21 желтоқсанда Алматыда қаб-ған декларацияда ядролық қаруға қатысты бірлескен шара-р жүргізу келісілді. Қ-тан ядролық қаруды таратпау жөніндегі ж/е су астында ядролық қаруды сынауға тыйым салу тур шарт-ға, табиғи орта-ң әскери н/е өзге ықпал ету құрал-ын дұшпандық мақ-та пайдалануға тыйым салу тур конвенцияға ден қоятындығын білдірді. ҚР-ң сыртқы саясатында Шанхай ынтымақтастығы ұйымы-ң(ШҰЫ) жұмысына қатысуы айтарлықтай орын алды.1996ж 26 сәуірде Қытай-ң Шанхай қаласында шекара-ы шектесіп жатқан 5 мем-кет – ҚР, Қырғыз Р-сы, ҚХР, РФ, Тәжікстан Р-сы басшылары-ң алғашқы кездесуі өтті. Осы форумға қатынасқан мем-ң басшы-ы кейін Мәскеуде(1997ж), Алматыда(1998ж), Бішкекте (1999ж) кездесті. Осы 5 ел-ң жалпы аумағы Жер шар-ң Еуразия бөлігі-ң 3/5 бөлігін, тұрғындар-ң үлесі дж халық-ң ¼ құрайды. Сон-тан бұл ел-ң ынт-ғы мен өңірлік саясат жүргізудегі бағ-ң осы елдер үш ғана емес, сон қат дж хал-ң тағдыры үш де маң зор. 1996 ж Шанхайда өткен алғашқы бас қосуда ортақ шекара-ға байл әскери саладағы менім мәс-і талқ-ды. Мәскеуде өткен кездесуде шекаралық ауд-ғы қарулы күштерлі қысқарту жөніндегі құжатқа қол қой-ды. 1998 ж Алматы саммитінде ШЫҰ ел-ң өазара қатынас-ындағы басым бағ-тар айқ-ып, осы ел-р ар-ғы сауда-экон-қ қат-ды теңдік ж/е өзара тиімділік негізінде дамыту мәс-і талқ-ды.Еуразиялық экон-қ қоғамдастық 2000ж-ғы 10 қазанда Астана қаласында халықаралық экон-қ ұйым ретінде Кеден одағына қатысушы мем-ң басшы-ы қол қойған Еуразиялық экон-қ қоғамдастық (бұдан әрі – ЕурАзЭҚ) құру туралы шартқа сәйкес құрылды. ЕурАзЭҚ-ты құру туралы шартта бұрын Кеден одағы және Біртұтас экон-қ кеңістік тур 1999ж-ғы [26 ақпандағы шартта айқындалған мақсат-р мен міндет-ге қол жеткізу үшін тығыз және тиімді сауда-экон-қ ынт-қ тұжырымдамасы негізге алынған. Қол жеткізілген уағдаластық-ды іске асыру-ң ұйымдастыру-құқықтық құрал-ы ж/е жасалған халықаралық шарттар-ң бір мезгілде ж/е бірдей орындалу-ң тетік-і, қабылданған шешім-ді іске асыруды бақылау жүйесін енгізу көзделген.1999 ж Назарбаев ҚХР-ң төрағасы Цзянь Цзэминмен кездесу бар-да 2 ел ар-ғы қатынас жақсы дамып келе жат-н атап өтті. Қ-тан ТМД ел-ң ар-да тауар айналысы бой Қытай үш 2-ші әріптес болып отырғаны айт-ды. Жалпы көлемі 1000 шаршы шақырым болатын даулы жер-ң 57%-ы Қ-танға, 43%-ы Қытайға жатады деп шешілді.Ел халықаралық ауқымда танылу-ң жаңа сапалық деңгейіне көтерілді. Қ-ң 2010 ж Еуропа қауіпсіздігі ж/е ынтымақтастығы ұйымына ЕҚЫҰ төрағалық етуі тур шешім қаб-ды.Осыған байл экон-қ ынтымақ-ты дамытуға, технология мен басқару тәжірибесін алып келуге, қазақстан-қ заң-ды жетілдіруге септігін тигізетін “Еуропаға жол” атты арнайы бағ-ма қаб-ды.Назарбаев былай деп айтты: “Қ-тан – ЕҚЫҰ төрағалық ететін 1-ші ТМД елі,ол-1-ші түркі елі, ол-тарихи тұрғыдан өркениетті ислам кеңістігіне жататын 1-ші елғ соңында, ол-1-ші азиялық ел. Сон-тан бұл біздің ортақ жеңісіміз .”
жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|