Ғылыми педагогикалық бағыт 6М110200 «Медицина», 6М110200- «Қоғамдық денсаулық сақтау», мамандығы бойынша магистранттардың І-ІІ оқу жылына арналған кешенді емтиханға арналған тест сұрақтар
жүктеу/скачать 324 Kb.
|
тест-Биоэтика.науч.каз.
- Бұл бет үшін навигация:
- Пән: «Биоэтика негіздері»
- Кафедра меңгерушісі м.ғ.д., профессор М.А. Булешов
|
Ғылыми педагогикалық бағыт 6М110200 «Медицина» , 6М110200- «Қоғамдық денсаулық сақтау», мамандығы бойынша магистранттардың І-ІІ оқу жылына арналған кешенді емтиханға арналған тест сұрақтар Пән: «Биоэтика негіздері» Тест сұрақтары 150 ~Ота жасау барысында емделушінің тері бөлігі алынды, кейінен одан тәжірибе жұмысы үшін құрамында генетикалық код болатын жасушалар бөлініп және дақыл өндірілді. Бұл жағдайда биомедициналық этиканың қандай қағидасы бұзылды: |Ақпараттық келісім қағидасы+ |Шындық қағидасы |Конфенденциалдық қағидасы |Адамгершілік қағидасы |Кәсіби қағидасы ~Емтиханға дайындалу барысында ұстамалары жиі байқалған, бас ауру шағымдарымен 20 жасар емделуші неврологиялық клиниканың ақылы түрдегі қабылдауына келді. Клиникалық қарауда соматикалық және неврологиялық аурулар байқалмаған. Дәрігер қоймай бар мүмкіндігінше пайда табу үшін зерттеу санын көбірек өтуін ұсынды, оның ішінде емделушіге зиян болмаса да, ақталмағандары бар. Бұл жағдайда дәрігер ұсынысы неге негізделген: | Материалды қызығушылыққа+ | Кәсіби парызға |Адамгершілік қызығушылыққа | Шындық қағидасына | Конфенденциалдық қағидасына ~Мықынына күрделі ота жасалған науқастан, 3-4 күннен кейін кешкі уақытта қан кетудің қайталануы болды. Қан кетуге ота жасауды кезекші хирург білікті маман, медицина ғылымдарының кандидаты жасай алса да, қаланың басқа бір бөлігінде тұратын сол науқастың ота жасауша дәрігері тез арада келді. Дәрігер әрекетінің негізінде не жатыр: | Кәсіби парыз+ | Материалды қызығушылық | Адамгершілік қызығушылық | Экономикалық пайда | Азаматтық парыз ~Дәрігер материалдық сыйақы алу үшін, сол фирманың дәрумендерін емделушіге ұсынып отыр. Бұл жағдайда дәрігер әрекетінің негізінде не жатыр: | Экономикалық пайда+ | Кәсіби парыз | Адамгершілік қызығушылық | Ұлттық қызығушылық | Азаматтық парыз ~Қарамақтық ауруханаға, госпитализация үшін, сақтық полистен басқа, арнаулы бағыт керек, құжатсыз емделуші аллергиялық реакциялардың үдетпелі көріністерімен жексенбі күні келді. Кезекші дәрігер науқастың өміріне қауіп тудыратын мәліметтерді таппай, лайықты емді тағайындады. Клиникалық көріністің басқаша дамуы жоғары тыныс жолдарының ісінуіне және анафилактикалық шоктың болу мүмкіндігін түсіне келе дәрігер емделушіні ауруханаға жатқызу керек деп шешеді.Бұл жағдайда пациентті ауруханаға жатқызу керек деген шешімді қабылдауында дәрігер нені жетекшілікке алады: | Кәсіби парызды+ | Материалды қызығушылықты | Адамгершілік қызығушылықты | Экономикалық пайданы | Азаматтық парызды ~Дәрігерлер көбінесе, дәрі жасаушы және таратушы фирмалармен байланысты. Сол себептен дәрігер науқасқа саны көп бір топ препараттарының ішінен фирма өкілдерінен материалдық сыйақы алатын препаратты ұсынады. Бұл ретте дәрігер осы дәрінің құндылығы арттырады (бірақ алдамаған сияқты, себебі дәрі тиімді) және емделушіге баса бар препараттар туралы ақпарат бермейді, мүмкін ол да сондай тиімді, әрі арзан болуы мүмкін.Бұл жағдайда дәрігер әрекетінің негізінде не жатыр: | Материалды қызығушылық+ | Кәсіби парыз | Адамгершілік қызығушылық | Ұлттық қызығушылық | Азаматтық парыз ~Сот медициналық сараптама жүргізу барысында сарапшы тұжырымдама беру үшін жазылым береді, егер жалған тұжырым берген жағдайда қылмыстық жауапкершілікке тартыу мүмкін екендігі жайлыБұл жағдайда сарапшаның әрекетіне қандай тәртіп нормасы қойылған: | Заңдық+ | Эстетикалық | Этикалық | Моральдық | Саясаттық ~Жаңа медициналық дәріге лицензия алу үшін дәріге клиникалық сынақ жүргізу керек. Қандай жағдайларда адамдардың қатысуымен клиникалық зерттеулер жүргізіледі: | Клиникалық зерттеуге дейінгі (клиникалық емес) оң нәтижелі шартпен және зерттеуге емделушінің жазба ақпараттық келісімі+ | Клиникалық зерттеуге дейінгі (клиникалық емес) оң нәтижелі шартпен және ұйым басшысының бұйрығы бойынша | Клиникалық зерттеуге дейінгі оң нәтижелі шартпен және емделушінің жазбаша хабарлануынан кейін | Клиникалық зерттеуге дейінгі теріс нәтижелі шартпен және емделушінің жазба келісімі | Клиникалық зерттеуге дейінгі (клиникалық емес) теріс нәтижелі шартпен және емделушінің жазбаша хабарлануынан кейін ~33 жасар ер азамат иммунитетінің күрт төмендеген шағымымен СПИД орталығына қаралу мақсатымен келді. Ананез бойынша мәлімет жинауда кездейсоқ жыныстық қатынаста болғаны анықталды. Емделуші медико-әлеуметтік көмек алу барысында неге құқылы: | Медициналық көмекке келгені туралы ақпаратты, қарауда және емдеуде алынған денсаулық жағдайы туралы және өзге де ақпараттарды құпияда сақтауға + | Медициналық көмекке қарауға келгенде медициналық араласуға емделушінің мәжбүр болатын келісімі | Медициналық көмекке келгенде медициналық көмек көрсетуден бас тарту жағдайында өзінің ауруын таратуына | Денсаулық жағдайы туралы ақпарат берілетін болса, емделушінің шығыны ретінде адамдарда таңдауға, | Егер медициналық көмек көрсетуде денсаулығына зиян келетін болса, шығынды өтемеуге ~Гинекология бөлімінде медицина қызметкерлері уақытылы медициналық көмек көрсетпегені үшін 35 жасар әйелде түсік болған және ол осы жағдай бойынша араызбен сотқа жүгінді.Кім емделушінің денсаулығына медициналық көмек көрсетуде зиян келтіргені үшін жауап береді: | Медициналық мекеме+ | Медицина қызметкері | Денсаулық сақтауды басқару органдары | Мемлекеттік мекемелер |Денсаулық сақтау департаменті ~Жанұялық дәрігер сүт безіндегі тығыздалуға шағымданған М. атты 55 жасар науқасты қабылдау кезінде, оның қатты қозғанын, ары қарай қаралуына қарсылығын және қобалжуын сезді. Дәрігер науқасқа ашықтық, эмпатия және сүйемелдеуін білдіре отырып, вербальді және вербальді емес қарым қатынас түрлерін қолдана отырып, оған қауіпсіз және жылы шырайлы жағдай жасады. Бұл жағдай науқастың сүт безіндегі тыртықтың пайда болу - радикалды хирургиялық ота жасау қажеттігі., оның сезімі мен қорқынышын, үрей көзін билегегін анықтауғамүмкіндік берді. Дәрігердің берілген жағдайда басым маңызды қолданған тәртіп ережесін анықтаңыз: | Тұлға аралық-әлеуметті+ | Моральдық-адамды | Эмоционалды-жігерлі | Когнитивті-танымды | Қажеттілік-мотивациялы ~Иванов Т. атты 45 жасар науқас, ұйқы безінің қатерлі ісігі, ІІІ сатысы диагнозымен учетта тұратын, іштің сол жақ болігіндегі ауру сезіміне, бас ауруына, дене қызуының 38°С көтерілгеніне шағымданып отбасылық дәрігермен үйде қаралған.Берілген жағдайда дәрігер медико-этикалық ережелерге сәйкес қандай тактика қолдануы қажет: | Кәсіптік+ | Қаржылық | Адамгершілік | Ұлттық | Азаматтық ~С атты 58 жасар науқас дәрігердің қабылдауына келді. Объективті қарау және тиісті тексеруден кейн «сүт безінің қатерлі ісігі» диагнозы қойылды. Науқасқа ота жасалуы тиіс, бірақ науқас отадан бас тартып отыр. Науқаспен әңгімелесу барысында дәрігердің қандай тактикасы дәрігерлік этиканың қағидасына сай болуы керек: |Науқасты ақпараттандыру барысында ұсынылатын емдеу тактикасының басымдылығын эмоционалды тұрақтылықпен әдеби және тәжірибедегі мысалдармен нығайту + |Ұсынылған емнен бас тартқан жағдайда науқасты ақпараттандыру барысында өлу мүмкіндігі туралы мәліметтерді эмоционалды әдеби және тәжірибелік мысалдармен нығайту |Оперативті емнен бас тартқан жағдайда науқасқа эмоциясыз дәстүрлі емес емдеу ұсыныстарын беру |Оперативті емнен бас тартқан жағдайда, науқасқа оның өмір сүру ұзақтығы туралы мәліметтерд эмоциясыз әдеби және тәжірибедегі мысалдармен нығайту | Үшінші адамның қатысуымен мүмкін болатын аурудың даму варианттарын науқасты эмоционалды ақпараттандыру ~1 айлық қыз бала омыртқаның жарығы бойынша балалар ауруханасына түсті. Анамнезінен туылған кезде жарық кішкентай мөлшерде болған және жарық белсенді өсе бастаған. Берілген жағдайда 1 айлық балаға байланысты жоспарлы оталық емге келісім беруге кім құқылы: | Атан-анасы немесе заңды өкілі+ | Аурухананың бас дәрігері | Емдеуші дәрігер | Келісім қажет емес | Ерекше жағдайларды келісім қажет ~Онкологиялық орталықта науқасқа ұйқы безінің қатерлі ісігі диагнозы қойылды. Науқастың ауруы туралы бар шындықты өзі де толық білгісі келмейтіндігін және басқаларға айтудды жөн көрмейтіндігін ескерген қажет.Берілген жағдайда дәрігер қандай этикалық ережелерді басшылыққа алуы тиіс: | конфиденциалдық+ | ақпараттандыру | шындық | адамгершілік | кәсіптік ~Дәрігер-пациент қарым-қатынасының қай моделінде медициналық қызметкерлерде келесі сөздер (реплика) «әже өмір сүрді, жетеді», «сіз не қалайсыз, жасы» кездеседі: | Авторитарлық + | Ақпараттық келісімділік | Мәжілістік | Информациялық | Кәсіптік ~Адамның қатысуымен болатын жаңа вакциналарды зерттеуге байланысты жобаларға этикалық сараптама жүргізу барысында ерекше көңілді келесі этикалық қағидаларды сақтау мен кәсіптік ұстаным қажет етеді: |Ақпараттандырылған келісім, пайда/қатерлік балансы, конфеденциалдық және қызығущылдық керісуді шешу+ |Пайда/қатерлік балансы, ақпараттандырылған келісім, пациентті жазбаша хабарландыру және қызығущылдық керісуді шешу |конфеденциалдық, ақпараттандырылған келісім, пациентті жазбаша хабарландыру және қызығущылдық керісуді шешу |пациентті жазбаша хабарландыру, ақпараттандырылған келісім, пайда/қатерлік балансы және конфеденциалдық |қызығущылдық керісуді шешу, ақпараттандырылған келісім, пайда/қатерлік балансы және конфеденциалдық ~Тәжірибесіз кезекші дәрігер жедел ми қан айналымының бұзылысы, геморрагиялық инсульт диагнозымен науқасты аурухана бөлімінде және жан сақтау бөлімшесінде орын жоқ деген сылтаумен жатқызудан бас тартты. Науқас дер кезінде көмек көрсетілмегендіктен, геморрагиядан қайтыс болды. Дәрігердің кінәсі сарапшылармен дәлелденді.Берілген жағдайда дәрігер қандай жауапкершілікке тартылады: | Құқықтық жауапкешілікке+ | Қаржылық жауапкешілікке | Діндік жауапкешілікке | Моралдық жауапкешілікке | Ұлттық жауапкешілікке ~Медициналық университеттің жанындағы ғылыми – зерттеу зертханасына теңіз шошқаларына экперименталдық жұмыс жүргізуге өтініш түсті.Берілген жағдайда жануарларға экперимент жүргізу үшін төменде берілген қандай ұсыныстарды сақтау қажет: | Жақсы күтім және жансыздандыру+ | Қайта сатуға жағдай жасау | Тірі қалған жануарларды міндетті түрде жою | Көбеюге қолайлы жағдай жасау | Санын көбейтуге жағдай жасау ~Маниакалді-депрессивті синдром, жедел сатысы диагнозымен науқас психиатриялық ауруханаға жатқызылды.Берілген жағдайда науқасты психиатриялық ауруханаға жатқызбас бұрын бірінші кезекте қандай әрекет жасауы тиіс: |Жазбаша ақпараттандырылған келісімды заңды өкілінен алу+ |Науқастың еңбек ақысы туралы ақпарат заңды өкілінен алу |Науқастың ұлттық бейімділігін заңды өкілінен анықтау |Науқасқа психикалық қысым жасау |Науқастың нәсілдік бейімділігін анықтау ~20 жасар ер адам автокөлік апатынан 2 ауыр ота өткерді. Отадан кейін асқынулар болды. 2 ай бойына бүйректің жасанды аппаратында болды. Барлық тексерулерден кейін бүйрек трансплантациясы жасалу керек деген шешім қабылданды, доноры өзінің туған ағасы. Берілген жағдайда науқасқа трансплантацияның қай түрі жасалуы қажет: | Изотрансплантация+ | Ксенотрансплантация | Аллотрансплантация | Аутотрансплантация | Гетеротрансплантация ~55 жасар ер адам созылмалы бронхиттің өршуімен терапевтке қайта қабылдауына келді. Дәрігер ған көңіл аудармай, механикалық түрде ем тағайындады. Берілген жағдайда дәрігер – науқас (Р. Витч бойынша) қарым-қатынасының қай түрін дәрігер қолданды: | Инженерлік+ | Пастырлық | Коллегиальдік | Деонтологиялық | Шарттық ~27 жасар жүкті әйел басының ауруына және белінің ауыусынуына шағымданып ауруханаға түті. Емдеуші дәрігер өз қарым - қатынасында оған керексіз қамқорлық жасап, жылы сөйледі. Берілген жағдайда дәрігер – науқас (Р. Витч бойынша) қарым-қатынасының қай түрін дәрігер қолданды: | Пастырлық+ | Инженерлік | Коллегиальдік | Деонтологиялық | Шарттық ~Адам өмірінің құндылығы анықталады: | Адам өмірі құнсыз ұранымен+ | Әлеуметтік орнымен | Жасымен | Тұлғаның қайталанбауы ұранымен | Ұлттық орнымен ~27 жасар науқас бүйрек поликистозымен зардап шегеді. Неке және Отбасы Орталығындағы дәрігер генетикте бақылаулы зерттеуде болды және дерті жайлы жұбайына хабарламауын қатты сұранды.Медициналық құпияға қандай мәліметтер жатпайды: | Пациенттің жұмыс орны+ | Ауруының диагнозы | Дәрігерге қаралу фактісі | Туа біткен патология | Өсиет мазмұны ~Ақпараттандырылған келісім медициналық іс-шаралардың алдын-алу жағдайында қажетті шарт болып табылады. Ақпараттандырылған келісім деген не: | Бұл таңдау құқығын қорғау жолы+ | Бұл шындықты айту міндеті | Қажетті ережелер жиынтығы | Бұл уәдені орындау міндетті | Бұл қажетті тәртіп ~57 жастағы Г. атты науқасқа несеп жолдарын зерттеу мақсатымен емхананың рентген кабинетінде тамыр ішіне 3,0 мл 70% диодон ерітіндісі енгізілген. Алдын ала иодты сынау жасалмаған. Дәрілік затты енгізу уақытында жанама әсері болмаған. Енгізгеннен бірнеше секундтан кейін науқаста құрысулық тыныс алу, аузынан көбік пайда болған. Өткізілген реанимациялық шараларға қарамастан науқас қайтыс болды. Келген реаниматолог-дәрігермен өлім белгіленді. Берілген жағдайда рентген кабинетінде қандай тәртіб нормасы бұзылған: | Кәсіптік+ | Әкімшіліктік | Тәртіптік | Материалдық | Азаматтық ~29 жасар АИВ жұққан науқас жұмысқа қабылданбау туралы жұмыс берушіден мәлімет алды. Берілген жағдайда жұмыс беруші бәрінен бұрын нені нұсқауға алды: | Ұжымға қауіптілік+ | Әріптес кеңесін | Тұлғаның құқығының қадірін | Кәсіптік этиканы | Қамқорлық этикасын ~Фармацевтикалық фирмалардың өкілдері дәрігерлерге антигипертензиялық және кардиопротекті әсері бар жаңа эпросортан препаратын тексеру мақсатында рандомизирлік клиникалық зерттеуге қатысуға ұсыныс жасады.Рандомизирленген клиникалық зерттеуге қатысу үшін бірінші кезекте не қажет: | Ақпараттандырылған келісім+ | Конфеденциалдық | Кәсіптің тұтастығы | Зерттеу шынайлығы | Зерттеуге қатысу ~Оқу және ғылыми мақсаттарда қолдану үшін сұралынбаған мәйіттің өтеусіз берілісінде келісіммен қаралған, көзделген барылқ жағдайды бұлжытпай сақтауды кім жауапкершілігшне алады: | Лайықты ғылыми бөлімшенің бөлім жетекшісі+ | Лайықты ғылыми бөлімшенің кіші ғылыми қызметкері | Лайықты ғылыми бөлімшенің аға ғылыми қызметкері | Лайықты ғылыми бөлімшенің лаборатория қызметкері | Лайықты ғылыми бөлімшенің бөлім қызметкері ~ЛОР аурулары клиникалық сабақ үстінде оқытушы созылмалы іріңді эпитимпанит, холестеатомамен асқынуы бар диагнозымен ем алып жатқан науқыстың көзінше, студенттерге муляжға орта құлақтан инфекцияның бас сүйек қуысына өту жолын, мүмкін болатын асқынуларын көрсетті. Осыдан кейін науқаста жүйкелік шайқалыс байқалды. Берілген жағдайда оқытушы қандай тәртіп нормаларын бұзды: | Деонтологиялық + | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдік ~Науқастың жағдайы жақсару үшін дәрігер қымбат дәрілік затты алуын ұсынды. Бірақ ол отандық шығарылатын сондай эффективті арзан аналогтары туралы мәлімет берген жоқ. Берілген жағдайда дәрігермен биоэтиканың қандай ережесі бұзылды: | Этикалық+ | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдық ~Дәрігер лабораторлық зерттеулер қорытындыларынан ес – түссіз жатқан науқастың АИВ-мен ауыратындығын анықтады. Осы жайында ол науқастың жақындарына хабарлады.Берілген жағдайда дәрігер қандай кәсіптік тәртіп нормаларын бұзды: | Конфиденциалдық+ | Эстетикалық | Заңдық | Моралдық | Құқықтық ~Дәрігерлерге бірінші рет жүкті болған әйелдің бала жолдасына зерттеу жүргізу ұсынылған. Олар этикалық комитетке не жасайтыны туралы өтініш берді, дегенмен өтініште келісім түрі көрсетілмеген, себебі бала жолдасы бәрібір жойылатын болғандықтан, келісім қажет емес. Берілген жағдайда зерттеудегі әрекеттің негізі болып не табылады: | Ақпараттандырылған келісім+ | Қосымша табыс | Конфиденциалдық | Науқасқа қысым жасау | Зерттеудің шынайлығы ~Остеоартритті емдеу үшін жаңа нестероидты қабынуға қарсы дәріні клиникалық зерттеу үшін фармацевтикалық фирма өкілі дәрігер-интернге ұсыныс жасады . Зерттеуден өткен, этика жөніндегі комиссия тарапынан рұқсат берілген туралы компания өкілі дәрігерге айты. Мәселенінің ғылыми және этикалық жақтарын анықтамастан дәрігер өз келісімін білдірді.Берілген жағдайда дұрыс шешім қабылдау үшін дәрігер-интерн нені басшылыққа алуы мүмкін: | Зерттеудің ғылыми негізделгенін+ | Этикалық нормаларды | Зерттеудің езбесін | Науқас келісімін алғандығын | Фармацевтикалық компанияның қызығушылын ~ Науқастың емделу және тексерілуіне ақпаратандырылған келісім алу қандай ұжыммен ұсынылған: | БДҰ+ | ЮНИСЕФ | ЮНЕСКО | СИНДИ | ЮСАИД ~Дәрігер ауыр жағдайдағы науқастың психика-эмоцианалды жағынан әсер етпес үшін науқасқа диагнозды жалған мәлімдейді, ал туыстарына нақты ақпарат береді . Осы жағдайда дәрігер қандай тәртіп ережесін бұзды: | Ақпаратттандырылған келісім+ | Төлем жайлы ақпарат | Жартылай берілген ақпарат | Ақпарат бермеу | Туыстарына ақпарат беру ~Медициналық іс-шаралардың алдын-алу жағдайында қажетті шарт болып не табылады: | Ақпараттандырылған науқас келісімі + | Науқастың құқығы мен міндеттері туралы ақпарат | Науқаспен медициналық сақтандыру полисін ұсыну | Науқастың емдейтін дәрігер мен емделетін мекемені таңдауы | Науқастың тексеруден алған мәліметтерін құпия сақтауы ~Танымал ата-ананың 15 жасар жасөспірім баласы өз еркімен травмпунктке келді. Мәлімдеме бойынша зардап шегуші орташа ауыр жағдайда жарақат алып ауыруханаға жатқызуға жіберілді .Сол күні травмпунктке туыстары болып анонимді қоңырау шалу болып, оқиға туралы ақпарат сұрады. Бұқаралық Ақпарат өкілдері осы ақпараты алуға келді.. Ақпарат берілмеді.Берілген жағдайда травмпункт дәрігерімен қандай кәсіби қағида сақтады: | Құпияны сақтау+ | Құқығын сақтау | Мәліметті әйгілеу | Моралды сақтау | Арды сақтау ~Биоэтиканың негізгі қағидасы қандай: | Дәрігер мен науқас арасындағы ұстанымды анықтау+ | Дәрігер мен науқас арасындағы моральды - этикалық қатынас | Анонимдік ережені бұзу | Этика және биология ғылымындарының байланысы | Аурудың этиологиясын анықтау ~Дәрігер компетентті 68 жастағы ер кісіге экскреторлы урография тағайындады және мүмкін болу өлім реакциясына қауіп қатер туралы айтуды шешуге тырысты (1 – 10000-на). Берілген жағдайда шешім қабылдау үшін дәрігер нені басшылыққа алды: | Кәсіби тәжірибенің стандартын + | Ғылыми нормалар стандартын | Автономияның қадірінің қағидасын | Этикалық нормалар стандартын | Қамқоршы ұстанымын ~Фармацевтикалық фирманың өкілдері дәрігерлерге дәрілік преператтарды сынақтауға ұсынды. Дәрігерлер бұл препаратты науқастарға дәріханалық бағамен сатты. Берілген жағдайда дәрігерлер қандай тәртіп нормасын бұзады: | Этикалық+ | Саясаттық | Заңдық | Эстетикалық | Моралдық ~ Гастроэнтерология бөлімінде 38 жасар науқас асқазан жарасы ауруымен ем алу кезінде медицина қызметкерлерімен өзін дөрекі ұстады.Берілген жағдайда медицина қызметкерлері өзін қалай ұстауы керек: | Гуманды, моральды, этикалы+ | Мәдениетті ,гигиеналық, білмді | Эстетиекалық, мәдениетті, интелектуалды | Гигиеналық, гуманды, эстетикалық | Адамгершілік, алғыр,мәдениетті, ~27 жасар науқас қайта емделу үшін наркологиялық диспансерге келді. Дәрігер-нарколог ем тағайындады және науқасқа кеңес берді, алайда науқас дәрігердің берген кеңесін орындаудан бас тартты, нәтижесінде олардың қарым-қатынасы бұзылды. Берілген жағдайда дәрігер қалай әрекет етуі қажет: | Науқасты әріптесіне беру+ | Науқасқа жол табу | Көңіл бөлмеу | Туыстарымен сөйлесу | Психологпен кеңесу ~Тексеруден кейін дәрігер науқасқа емделуге кеңес берді, алайда емделуден науқас мүлдем бас тартты. Берілген жағдайда дәрігер қандай әрекет орындауы керек еді: | Бас тарту ақпараттын жазбаша алу+ | Ақпараттандырылған келісімді жазбаша алу | Науқасқа медициналық сақтау полисін ұсыну | Науқастың отбасына хабарлау | Мәліметтерді құпия сақтау ~Бөлім меңгерушісі дәрігерлік шолу уақытында, науқастар және әріптестер алдында науқасты емдеу әдісі және дұрыс қойылмаған диагноз бойынша емдеуші дәрігерге ескерту жасады..Берілген жағдайда бөлім менгерушісі қандай тәртіб ережесін бұзды: | Деонтологиялық+ | Экономикалық | Эстетикалық | Саясаттық | Дінилік ~Венерологиялық ауруға шалдыққан 28 жастағы әйел жекеменшік медициналық клиника дәрігерінен ем алады. Дәрігерден өзінің күйін ең жақын туған-туыстардан құпияда сақтауын сұранады. Берілген жағдайда дәрігер қалай әрекет етуі қажет: | Құпияны сақтау + | Сайлаушы құқығын сақтау | Жұмыс берушіге мәліметтерді жеткізу | Туған-туыстарына ақпараттандыру | Шындықты айту ~1 жас 8айлық, бойы-50см, дене салмағы -9 кг ауру қыздың диагнозы: гидроцефалия, этиологиясы белгісіз қызудың көтерілуі. Басынан аптысына бір рет сұйықтықты «шығарып» отырды, алайда ол тоқтамады, керісінше оданда тез көлемде үлкейді Қыз күннен-күнге әлсіреді. Көзін мүлдем ашпады, бас-ми қан кысымы көтерілді. Дәрігерлер анасының өтініші бойынша сұйықтықты щығармады. Үш жарым айдан соң қыз қайтыс болды. Берілген оқиғада дәрігерлер әрекеті қандай тәртіп нормасына сай келеді: | Құқықтық нормаға + | Этикалық нормаға | Заңдық нормаға | Эстетикалық нормаға | Моральдік нормаға ~57 жастағы жатыр миома диагнозымен науқас әйел онкологиялық диспансерде бақылаулы зеріттеуді өткісі келеді. Берілген жағдайда медициналық зерттеуден өтудің міндетті шарты болып не табылады: | Емделушінің ақпараттық келісімі + | Емделушіні оның құқықтарымен және міндеттерімен таныстыру | Емделушіге медициналық сақтандыру полисын ұсыну | Науқас емдеу мекеме мен емдеуші дәрігерді өз еркімен таңдауы | Науқастың зеріттеу мәліметін басқалардан құпияда сақтау ~Кейбір адамға жүргізілген медициналық эксперименттер – медициналық кәсіптің этикалық нормаларына бүтіндей жауап береді, егер олардың жүргізілуі дәл анықталған ауқымдармен, лайыққа сай шектелсе. Адамдарға жүгізілетін зерттеулерге этика-құқықты қағидалар тізімін құрайтын бірінші халықаралық құжат қалай аталады : | Нюрнберг кодексі + | Хельсинктік декларация БМА | «Биомедицина және адам құқығы туралы» Конвенция | Сиднейлік декларация БМА | Женевалық декларация БМА ~Қандай шарттарды сақтай отырып баланың геномына әрекет жасауға болады: | Дұрыс емді тағайындау+ | Мектепке қабылдау алдында толық генетикалық мәлімдеме алу | Баланың интеллектік қабылетін жоғарлату | Диагностиканы жетілдіру үшін | Ата-анасының сұранысы ~4 жасар бала жыныс бегілерінің дамуының күрделі аномалиясымен, емделу тактикасының ары қарай қорытынды шешімі үшін клиникаға, кеңес алуға түсті. Бірінші кезекте қандай ота жасау керек: феминизациялық немесе маскулинизациялық. Берілген жағдайда қорытынды шешімді қабылдау кімнің құқығында болады: | Баланың ата-анасының+ | Дәрігер-генетиктің | Дәрігер-гинегологтың | Дәрігер -андрологтың | Әлеуметтік қызметкердің ~Онкодиспансерде жатқан 47 жастағы науқас әйел медбикеден бас аурудың дәрісін сұрады. 1 сағат өткеніне қарамастан медбике науқастың өтінішін орындамады. Науқас әйел өз өтінішін қайталағанда медбике ашуланып палатада жатқан бірнеше жатыр мойнының қатерлі ісігімен сырқаттанған басқа науқастардың алдында «Қоя тұрыңызшы, сіз бас аурудан өлмейсіз, өзіңіздің негізгі ауруыңыздан өлесіз» деп жауап берді. Берілген жағдайда медбике тәртіптің қандай ережелерін бұзды: | Этикалық + | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдық ~35 жастағы науқас әйел гинекологиялық қараудан кейін қосымша зерттеуге онкодиспансерге жіберілді. Науқас әйел бұндай мекемеге тек қатерлі ісігі бар науқастарғана жіберіледі деп ойлайды. Диспансерде амбулаториялық қараудан кейін оған ауруханаға жату ұсынылды, бірақ оған бұл шешім немен байланысты екенін ешкім тусіндірмеді және психологиялық дайындық жүргізілмеді. Науқас әйел үйіне барып, өзіне қол жұмсады.Берілген оқиғада қандай ережеледі бұзу жағымсыз жағдайға әкелді: | Деонтологиялық + | Экономикалық | Эстетикалық | Саясаттық | Дінилік ~Тері-венерологиялық диспансерінің дәрігері жас қыздың жыныстық қатынаста болып, венерологиялық ауру жұқтырғаны туралы дәрігерлік құпияны біліп қыздың ата-анасына мәлімдейді. Ата-анасы қызды қатты ұрып төбеледі, нәтижесінде қыз өз өзіне қол жұмсап қайтыс болды. Берілген жағдайда дәрігер кәсіби тәртіптің қандай ережесін бұзды: | Конфеденциальдық + | Эстетикалық | Заңдық | Моральдық | Құқықтық ~49 жастағы науқас емханаға арқасына, жыныс мушелерыне бөрітпелердің шығуына және тамақ шайнағанда ауыз құысының ауырсынуына шағымданып келді. Алдында науқас интернетте торсылдақ дерматозы және оның болжамы жайлы оқығанын дәрігерге айтады. Дәрігер, науқастың осы диагноздан қорқып отырғанына қарамастан, қосымша зеріттеулерді өткізбей диагнозды растады. Бұл науқасқа ауыр психологиялық жарақат алып келді. Дегенмен диагноз расталмады, науқаста сульфаниламидты эритеманың пемфигоидты түрі анықталды. Жақын арада бөрітпелер қайтты. Берілген жағдайда дәрігер қандай тәртіп ережесін бұзды : | Деонтологиялық + | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдық ~Кәсіби моралдің қазіргі қалыбының негізгі қағидасы қандай : | Емделушінің құқығының басымдығы + | Дәрігерлік парыздың басымдығы | «Зиян келтірмеу басымдығы» ұстанымы | Ғылымның басымдығы | Қол сұқпаушылықтың қағидасы ~57 жастағы науқас әйел гинекологиялық қараудан өтті. Дәрігер науқасқа диагнозын айтып емнің ықтимал әдістерін талқылады. Берілген жағдайда дәрігер қандай деонтологиялық қағиданы қолданды : | Парызды орында + | Қамқорлық жаса | Дәрігерлік құпияны сақта | Әріптеске көмектес | Зиян келтірме ~55 жастағы науқас әйелде зәр шығару жолдарының карциномасы, бірақ диагноз расталуы немесе теріске шығаруы зеріттеулерсіз мүмкін емес. Берілген жағдайда дәрігер дұрыс шешім қабылдау үшін нені жетекшілікке алуы қажет: | Ақпараттық келісімді+ | Дәстүрлі тәсіл | Патерналистикалық тәсіл | Жартылай ақпараттандыруды | Тұған туыстарын ақпараттандыруды ~Қалалық балалар ауруханасына 7 жасар баланы анемия деген диагнозбен ата-анасымен жеткізді. Дәрігерлер жедел түрде қан құюды айтты. Діни сенімдеріне байланысты ата-ана бұл процедурадан бас тартты. Дер кезінде қан құймағандықтан бала көз жұмады. Берілген жағдайда дәрігерлердің әрекеті немен түсіндіріледі: | Жағдайдың заңдылығымен + | Ата-ананың сенімін ақтаумен |Ата-ана сенімін елемеумен | Жағдайдың заңсыздығымен | Ата-ананың сенімін түсінбеумен ~12 жасар жасөспірім аппендицит деген диагнозбен операцияға түсті. Жансыздандыру кезінде оның тыныс алуы тоқтады. Жан сақтау шаралары сәттілікке әкелмеді. Емделушінің көз жұму себебі, кислороды бар баллон орнына аппаратқа азоттың жартылай тотығы бар баллон қосылған болып шықты.Берілген жағдайда дәрігерлер қандай тәртіп ережелерін бұзды: | Кәсіби + |Құқықтық | Экономикалық |Эстетикалық |Дінилік ~Жамбас буынына жасалған реконструктивті отадан кейін ота жасау бөлімінде, науқастың жансыдандырудан шығу кезінде, дәрігер-хирургтар отаның жүргізілу ерекшеліктерін талқылады. Әңгіме қандай да бір мүмкін техникалық себептерге байланысты алып тасталмаған остефиттер жөнінде жүріп жатты. Емделуші барлығын естіп және де келесі күні дәрігер-хирургтарға отаның дұрыс жасалмағанына қарқынды реакциясын білдірді. Нәтижесінде ол үнемі ауырсынуға шағымданды. Остеофиттер жөніндегі сөздер оның ойында қалып қойғандықтан, болмашы ауырсынулар өрши түсті. Берілген жағдайда хирургтар қандай тәртіп ережелерін бұзды: | Деонтологиялық+ | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық |Моралдік ~Дәрігер театырға асығып, кездейсоқ көшедегі оқиғаға куәгер болды. Жарақат алған адам медициналық көмекке мұқтаж, алайда басқа куәгерлер көмек ұсынбайды және де дәрігер бар екенін білмейді. Берілген жағдайда бірінші кезекте дәрігер қалай әрекет етуі керек: | Біріншілік көмек көрсету + | Туыстарын шақыру | Жедел жәрдем шақыру | Әріптестеріне хабар беру | Полиция шақыру ~3 жасар бала, бала-бақшада шынтақ буынының жеңіл жарақатын алды, баланың ата-анасы дәрігер-травматологқа шағымданды. Ата-ана кызметкерлерді қатты кінәләйді. Берілген жағдайда дәрігердің тәсілі қандай болуы керек: |Деонтологиялық + | Экономикалық |Эстетикалық |Саясаттық |Дінилік ~Түнгі сағат 2-де кардиология бөліміне реанимация бөлімінен кеңес алу мақсатында шақыру түсті. Дәрігер-реаниматолог 30 минуттан кейін келді, науқас 2 сағат бұрын пайда болған және де кенеттен өрши түскен төс етегі тұсында қатты ауырсынуға шағымданды. Диспепсиялық синдром болмағандықтан дәрігер белладоннаның экстрактын тағайындады. Дәрігер кеткеннен соң науқастың жағдайы күрт нашарлап дәрігер-реаниматолог қайта шақырылды. Дәрігер келгенше науқас көз жұмды. Патологоанатомиялық тексеру барысындағы диагноз: миокард инфарктысы. Берілген жағдайда дәрігер-реаниматолог қандай тәртіп ережесін бұзды: |Кәсіби + |Әкімшілік |Тәртіптік |Материалдық |Азаматтық ~Тәжірибесіз дәрігер кезекшілік кезінде өңешіне жасалған күрделі реконструктивті операциядан кейінгі науқастың жағдайының нашарлауын байқады. Ентігу, акроцианоз, тахикардияның пайда болуын созылмалы бронхиттің асқынумен байланыстырды. Келесі күні аға-дәрігер, науқасты қарап тексергеннен соң, рентгенологиялық тексерумен расталған, оң жақты пневмотораксты анықтады. Берілген жағдайда аға-дәрігер қандай деонтологиялық қағиданы қолданды: |Әріптеске көмек + |Дәрігерлік құпияны сақта |Өзіңді көрсет | Қамқорлық жаса |Пайданы ал ~37 жасар науқасты ЖИТС диагнозымен жұмыстан шығарып, жанұясынан қуылды. Оның өлімінен кейін туыстары мәйтін алып кетуден және мәйітхана қызметкерлері мәйітті қабылдаудан бас тартты.Берілген жағдайда жанұя мен мәйітхана қызметкерлері нені басшылыққа алды: |Қоғам үшін қауіптікті + |Әріптестер кеңесін |Тұлғаның құқығын силауды |Кәсіби этиканы |Қамқоршы этиканы ~15 жасар жас анада өзінің бірінші баласында генетикалық аурулары болуына сезіктенетін негіздері бар.Берілген жағдайда жүктілікті сақтап қалу немесе үзу мәселесін шешуге кім құқылы: |Ата-анасы + |Дәрігер-генетик |Дәрігер-гинеколог |Дәрігер-андролог |Әлеуметтік қызметкер ~Этикалық антропоцентризм нормаларына сәйкес адамның мінез-құлығы мен іс-әрекеті қалай анықталады: |Адамның қажеттіліктерімен + |Әлеуметтік топ қызығушылықтарымен |Моралды парызбен |Кәсіби міндететрмен |Ұлт қызығушылықтарымен ~8 жасар балада сол жақты пневмонияға күмән бар, емханада рентгенологиялық тексеруге қабылдамады. Қабылдамаған себебі ата-ана рентгенологиялық пленканы ала алмады. Берілген жағдайда дәрігерлердің әрекетін қалай түсінуге болады: |Құқықтық жауапкершілікті бұзумен + |Қаржылық жауапкершілікті бұзумен |Кәсiби жауапкершiлiктi сақтаумен |Моралды жауапкершілікті сақтаумен |Діни жауапкершілікті бұзумен ~Емхана бас дәрігерінің орынбасары, дәрігер-психиатрден есепте тұрған пациенттер тізімін талап етті. Психиатр, мұндай ақпаратты тек азаматтардың келісімімен беруге болатындығына сүйене отырып, үкімді орындаудан бас тартты. Берілген жағдайда дәрігер-психиатр нені басшылыққа алды: |Пациенттердің ақпараттандырылған келiсiмін + |Пациенттерді міндеттерімен хабардар етуді |Тексеру барысындағы мәліметтерді құпия түрде сақтауды | Пациенттердің емдеуші дәрігерді таңдауды |Мотивациялық қызығушылықтарды ~65 жастағы пациент дәрігер-хирургттың қабылдауында жамбас буынындағы ауырсынуға щағымданады. Тексерулерден кейін дәрігер остеопороздың алғашқы белгілерін аықтады және ем тағайындады. Дәрілік препараттың аннотациясынан мүмкін болатын өңеш қатерлі ісігі даму қаупі барын оқып, науқас дәрігерге өзінде өңеш күйігі болғанын және препаратты қабылдамайтынын айтты.Науқастың интеллектін ескере отырып, дәрігер емнің дұрыс тағайындалғанын неге сүйене отырып сендіре алады : | Рондомизирленген клиникалық сынақтарға + | Жасы үлкен әріптестерінің пікіріне | Ұлттық нұсқаулардағы мәліметтерге | Медициналық «Клиникалық медицина» журналындағы мақалаға | Когорттық зерттеулерге ~9 апталық жүкті әйел ішінің ауырсынуы мен қан кетуіне байланысты жалпы тәжірибелі дәрігерді шақырды. Бұған дейін УДЗ-де жүктіліктің эктопиялық еместігі анықталған. Дәрігер түсік тастауы мүмкін деп санайды және науқастың ауруханаға жатуын ұсынды. Әйел ауруханаға жатудан бас тартады.Берілген жағдайда дәрігер нені басшылыққа алуы қажет: | Кәсіптік тәжірибе стандартын + | Қалыпты ғылыми стандартын | Автономды құрметтеу қағидасын | Қалыпты этикалық стандартын | Қамқоршы қағидаларын ~Әрбір сот-медициналық сараптаманы жүргізгенде сарапшы қорытындыны беру үшін жазылым береді, егер жалған тұжырым берген болса қылмыстық жауапкерщіліке тартылу мүмкін екндігі жайлы. Биомедициналық этиканың қандай қағидасы әуелден сарапшының әрекеттінде қойылған: | Шындық қағидасы + | Конфиденциалдық қағидасы | Ақпараттандырылған келісім қағидасы | Автономияны қадірлеу қағидасы | Қамқоршылық қағидасы ~Биомедициналық этикада адам өмірінің құндылығы немен анықталады: | тұлғаның бірегейлігі мен біртумалығымен + | психикалық және физикалық толық қамтылуымен | нәсілдік және ұлттық мүліктілігімен | қаржылық жағдайымен | өмір сүрген жылдарының санымен ~45 жастағы науқас жүрек тұсының жедел ауырсынуына байланысты жедел жәрдем шақырды. Жедел жәрдем дәрігері истерия диагнозын қойып ешқандай әрекет қолданбады. Науқас өз жағдайының нашарлауына байланысты қайтадан жедел жәрдем шақырды. Дәрігер қайта шақыртуға келіп, науқасқа оттегімен дем алдырып,агониялық жағдайындағы науқасқа тері астына кофеин енгізді және науқастың өлімін байқамай қарқынмен жасанды дем алдырды.Берілген жағдайда дәрігермен тәртіптің қандай ережесі бұзылды: | Кәсіптік + | Әкімшілік | Тәртіптік | Материалдық | Азаматтық ~Ауруханаға жас әйел қан кетумен түсті. Тексеруден кейін дәрігер, қан кетудің себебі – жасанды түсік екеніне болжам жасады және тазалау жүргізді.Берілген жағдайда дәрігер бірінші орында нені орындауы керек: | Ақпаратты келісімді алуды + | Науқасқа медициналық сақтандыру полисін ұсынуды | Науқастың жанұясын ақпараттандыруды | Мәліметтерді құпия түрінде сақтауды | Жарым-жартылай ақапараттандыруды ~Адамдарға эксперименттерді жүргізуді реттейтін соңғы халықаралық келісім қалай аталады: | «Биомедицина және адам құқығы туралы» Конвенция + | Хельсинктік декларация БМА | Нюрнберг кодексі |Сиднейлік декларация БМА | Женевалық декларация БМА ~ЖИТС орталығына АҚТҚ жұқтырған 35 жастағы Г. атты науқас қайта бақылаулы зерттеуге келді және дәрігер мен медбикеден диагнозды жұбайына айтпауын сұранды. Берілген жағдайда дәрігер науқасқа нені ескертуі керек: | Құқықтық жауапкершілікті + | Қаржылық жауапкершілікті | Кәсіптік жауапкершілікті | Діни жауапкершілікті | Моралдық жауапкершілікті ~26 жастағы қыз емханаға жоспарлы тексерілуге келді. Біраз уақыттан кейін оған үйіне қоңырау соқты, қыз осы уақытта үйінде болмауына байланысты әңгіме анасымен болды. Анасының, қызым не үшін керек деп қойған сұрағына, қызда қатерлі ісік бар екенін хабарлау үшін емханадан қоңырау соғып жатырмыз деген хабарды алған. Берілген жағдайда медициналық қызметкермен қандай қағида бұзылды: | Конфеденциальды + | Келісімдік | Шындық | Әділеттік | Өзімшілдік ~Клон нені білдіреді: | Донордың анық көшірмесі + | Әкесінің анық көшірмесі | Анасының анық көшірмесі | Жақын туыстарының анық көшірмесі | Науқастың анық көшірмесі ~Кәсіби сүт безінің атақты оқымысты-хирургке 43 жастағы әйел, бірнеше ай бұрын басталған сүт безінің екі жақты белсенді емес ауырсыну шағымымен келді. Хирург қараудан кейін, тексерудің әдеттегі кезеңдерінен өтіп, сүт безі ісігіне байланысты ота жасауды ұсынды. Шошынған әйел қатерлі ісік диспансеріне келіп, толық тексеріліп, оған консервативті емге еліккіш екі жақты диффузды мастопатия диагнозы қойылды. Берілген жағдайда дәрігер-хирургпен тәртіптің қандай ережесі бұзылды: | Кәсіби + | Әкімшілік | Тәртіптік | Материалдық | Азаматтылық ~Дәрігер-педиатр баланы үйде көруге келіп, пәтерге етігі мен бөріктен жасалған бас киіммен кірді. Карантин режиміне қарамай, бет пердесіз,қолын жумай, баланы қарады. Баланың ата-анасы дәрігерді ұқыпсыздығы мен немғұрайлылығы үшін айыптады. Берілген жағдайда дәрігер-педиатрдың әрекетін қалай түсінуге болады: | Кәсіби жауапкершіліктің бұзылуы + | Қаржы жауапкершілігінің бұзылуы | Кәсіби жауапкершілікті сақтауы | Құқықтық жауапкершілікті сақтауы | Құқықытық жауапкершіліктің бұзылуы ~3 жасар қыз көлік жарақатынан ауыр зақымданду алды. Көрсетулер бойынша ота жасалды. Келесі күні науқастың жағдайы нашарлады. Дәрігер пресепсис диагнозын қойып, жұқпалы аурулар ауруханасына ауыстыруға байланысты көрсеткіштері бар тұжырымдады. Емдеуші дәрігер науқасты ауыстыруға қарсылық көрсетті. Бұл жағдайда дәрігер дұрыс шешім қабылдау үшін нені басшылыққа алуы қажет: | Бала өмірін қорғау және сақтауды + | Науқастың әлеуметтік сеніміне кіруді | Әріптестерді сыйлауды | Материалды қызығушылықты | Отбасы құндылықтарын ~52 жастағы ер кісі ауруханаға көмек сұрап келді. Анықталған симптомдар зәр шығару жолдарында ісіктің пайда болғанына күдік тудырады, алайда диагноз алдағы клиникалық зерттеулердің нәтижесімен дәлелденуі мүмкін.Бұл кезеңде дәрігер науқасқа ақпараттардың қандай көлемін ұсынуы керек: | Толық ақпаратты + | Төлем туралы ақпаратты | Ақпарат ұсынбауды | Жарым-жартылай ақпаратты | Жақын туыстарына айтуды ~36 жастағы науқасқа бром сұйықтығын көктамырға құю тағайындалды. Мейірбике ампулаға қарамай, препаратты енгізді. Нәтижесінде мейірбике бромның орнына 10мл. Дикаин ертіндісін енгізді. Науқас 1 сағат ішінде өлді.Бұл жағдайда мейірбике тәртіптің қандай ережесін бұзды: | Құқықтық + | Әкімшілік | Тәртіптік | Материалды | Азаматтық ~Ауруханаға шынтақ буынының сынуына байланысты күдікпен науқас түсіп, рентген – кабинетіне жіберілді. Рентген зерттеу уақытында мейірбике, науқасты асығыс қабылдаймын деп, аппараттың шамын сындырып алды.Бұл жағдайда мейірбике қандай жауапкершілік көтереді: | Материалдық + | Әкімшілік | Тәртіптік | Кәсіптік | Азаматтық ~Үлкен әріптестерінің бақылауымен жас дәрігер реанимация бөліміне жұмысқа кірісті және жүрек-өкпе реанимация негіздеріне дайындық алды. Келешекте бұл дәрігер білікті реаниматолог – маман болды.Бұл бөлімде деонтологияның қандай қағидасы қолданылады: | Әріптеске көмектес + | Жақсылық жасау | Дәрігерлік құпияны сақтау | Қарызды өтеу | Зиян келтірмеу ~Емдеуші дәрігер тарапынан науқастың жеке өмірін сыйлау қажеттілігі нені білдіреді: | Денсаулық жағдайының құпиясын сақтау + | Таңдау құқығының орындалуын қадағалау | Науқастың мінезі туралы ақпарат беру | Денсаулық жағдайы туралы отбасы мүшелеріне ақпарат беру | Шындықты қадағалау ~Медициналық қызметкер мен пациент арасындағы қатынас, бар ауруы жайлы диагностика мен емдеу сұрақтары бойынша шешім қабылдауда екі жақтыңда теңдей құқығы сақталуын ұстанатын өзара қарым-қатынас моделі қалай аталады: | Әріптестік моделі + | Патерналистік моделі | Келісімдік моделі | Инженерлік моделі | Интерпретациялық моделі ~39 жастағы науқас әпкесімен сүт безі аймағындағы қатты ауырсыну шағымдарымен дәрігерге келді. Дәрігер науқасты қарап, тексерісінен кейін сүт безінің ісігі деген диагноз қойды. Науқастың әпкесі дәрігерге оның кінәмшіл және мінез түрі бойынша меланхолик екенін ескертті. Дәл осы жағдайда дәрігер алдағы әрекетін білмей жатыр, себебі соңы қайғылы жағдаймен аяқталуы мүмкін.Бұл жағдайда дәрігер этиканың қандай қағидасын қолдануы керек: | Деонтологиялық + | Экономикалық | Эстетикалық | Құқықтық | Дінилік ~68 жастағы науқас 2 жыл бұрын миокард инфарктысын алған, гипертониялық аурумен 7 жылдай ауырады. Диспансерлік есепте тіркелген. Учаскелік дәрігермен науқас, кардиологиялық науқастарға екіншілік профилактикалық көмек көрсететін медициналық мекемеге жіберілген.Бұл жағдайда қандай медициналық мекеме туралы әңгіме айтылуда: | Реабилитациялық + | Хоспис | Отбасылық дәрігерлік орталық | Емхана | Диспансер ~38 жасар науқас созылмалы пиелонефриттің одан ары өршуіне байланысты дәрігерге келді. Дәрігер науқаспен мүмкін болатын тексеру және емдеу әдістері туралы талқылады. Бұл жағдайда медициналық тексерістің негізін не қалайды: | Науқастың ақпараттандырылған келісімі + | Аурудың сирек көрінісі және тану құндылығы | Туысқандарының талаптары | Қаржылай пайдаға құнығу | Медициналық көрсетулер ~42 жасар дрезина жүргізушісі,дәрігерге қаралып дальтонизм (қызыл және жасыл түстерді ажырыта алмайды), анықталды. Бұл хабарды дәрігер науқасқа жеткізіп, жұмысынан бас тартуын ұсынды. Бірақ науқас басқа жұмысты білмейтінін және ол жұмыстан кетпейтінін айтты.Бұл жағдайда дәрігер не істеуі керек: | Жұмыс берушіге хабарламау + | Цех дәрігеріне хабарлау | Науқастың отбасына хабарлау | Отбасына хабарламаулау | Жұмыс берушіге хабарлау ~Мейірбике науқастың қандай ауру екен деген сұрағына «егер мен сізге қандай ауру екенін айтсам, дәрігер тілімді кесіп алады» деп жауап берді.Берілген жағдайда мейірбике тәртіпің қандай ережелерін бұзды: | Деонтологиялық + | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдық ~Сенім қандай моделде бірінші орынға қойылады: | Әріптестік + | Деонтологиялық | Парацельстік | Техникалық | Гиппораттық ~Дәрігер анестезиолог жаңа тәсілдерді қолданбауынан ота жасау уақытының ұзаруын, ота жасаудан кейінгі асқынулар және науқастың оңалу кезеңінің созылуын беретін хирургтің іс-әрекетіне көңілі толмады. Сонымен қатар ота жасау бөлмесінде әріптестермен дөрекі әзілдерге барады.Берілген жағдайда дәрігер не істеуң керек: | Әріптестерді мәжіліске шақыру + | Назарға аламау | Әріптестерге хабарлау | Әкімшілікке хабарлау | Хирургпен қарым -қатынасты доғару ~10 апталық жүктілігі бар 16 жасар мектеп оқушысы гинеколог дәрігерге қаралып түсік жасауын өтінді.Бұл жағдайда түсік жасауға келісім беруге кім құқылы: | Ата-анасы + | Емхананың бас дәрігері | Емдеуші дәрігер | Келісім кажет емес | Келісім тек ерекше жағдайларда керек. ~Ақпараттық келісім нені болжамдайды : | Қаралу және емделу сұрақтары бойынша науқаспен келісу + | Қаралу және емделу сұрақтары бойынша науқастың туыстарымен келісу | Дерт туралы шындықты науқастан жасыру | Қаралу және емделусұрақтары бойынша әріптестермен кеңесу ~Н. Атты үмітсіз аурудың аянышты һәліне байланысты және науқастың жеке сурануы бойынша, туыстары науқасқа өлімді беретін мөлшерде дәрі енгізуді өтінді. Науқас туыстарының өтінішін дәрігер орындады, нәтижесінде науқас қайтыс болды. Берілген жағдайда дәрігердің әрекетін қалай кәсіптік тұрғыда қарастырады: | Белсенді эвтаназия + | Енжарлы эвтаназия | Аяныш | Ұқыпсыздық | Қасақана өлтіру ~Дәріханада науқасқа дәрі бере отырып, провизор науқастан туберкулез дертімен емделіп жатқанын сұрады. Науқас үйіне келгеннен соң жалпы әлсіздік, жасықтық,шаршағыштық және бас ауруды сезінді. Берілген жағдайда қандай кәсіптік ереже провизормен бұзылды: | Деонтологиялық + | Құқықтық | Заңдық | Эстетикалық | Моральдық ~Дәрігер науқастың әлеуметтік жағдайына және өзінің жекелік жағдайына тәуелсіз медициналық көмек көрсетеді.Биоэтиканың моралдық қағидаларының қайсысы дәрігердің әрекетінде басым болуы кажет: | Науқастың құқығын мен абзалдығын сыйлау + | Тұлғаның әлеуметтік сеніміне ие болу | Ұстаз алдындағы міндеттемелер | Әріптестер алдындағы міндеттемелер | Қарызды» ережелердің жиынтығы ~Гиппократ бойынша биомедициналық этика моделінің негізгі қағидасы қандай: | Зиян тигізбе + | Өлтірме | Ғылым барлығынан маңыздылау | Ғылым қоғам ушін | Тұлға бағасыз ~Медициналық қызметкер мен пациент арасындағы қатынас, егер бір жағы бәрін білетін, тәжірибелі, компетентті, екінші жағына қамқоршы«әке»ретінде, ал екінші жағы бірінші жақтың басымдылығын мойындап, әрі бүкілімен бағынуды ұстанатын өзара қарым-қатынас моделі қалай аталады: | Патерналистік моделі + | Әріптестік моделі | Келісімдік моделі | Инженерлік моделі | Интерпретациялық моделі ~27 жасар науқас бүйрек поликистозымен зардап шегеді. Неке және Отбасы Орталығындағы дәрігер гентикте бақылаулы зерттеуде боды және дерті жайлы жұбайына хабарламауын қатты сұранды.Қандай жағдайларда дәрігерлік құпия жариялануы мумкін: | Жұбайлардың біреуінде генетикалық ақау болған жағдайда + | Жұмысқа қабылданар алдында | Жақын туыстарының өтініші бойынша | Дерттің таралып кету кәуіпі болған жағдайда | Әріптестердің суранысы бойынша ~Саркома Капоши турінде АҚТҚ клиникалық көріністері бар ЖИТСВ-мен зарарланған 30 жасар еркек паллиативты емнен басқа психологиялық суйеніш жүргізіетін емдеу мекемесіне жолданған. Берілген жағдайда қай мекеме жайлы әңгіме жүргізілуде: | Хоспис + | Реабилитациялық орталық | Отбасылық дәрігерлік емхана | Медициналық орталық | Диспансер ~Этика жөніндегі Комитетті құрастыруда Уәкіл органдар қандай қағидаларды басшылыққа алады, егер түрлі жастағы, жынысты, мамандықтағы және конфессиядағы мамандарды іріктеу қарастырылған сұрақтар үшін түрлі көзқарастарды қамтуды көздесе: | Плюрализм + | Тәуелсіздік | Әділдік | Біліктілік | Ашықтық ~Жүрек ишемиялық ауруында қолдану көрсеткіші бар кордарон атты препарат кардиология бөлімшесіне сынаққа түсті.Берілген жағдайда препараттың тиімділігі мен кәуіпсіздігін бағалау үшін төменде келтірілген зерттеулердің қайсысын қолданады: | Рондомизирленген + | Соқыр | Жағдай бақылау | Көлденең | Когорттық ~Медициналық университеттің волонтер студенттеріне микроциркуляцияны жақсартатаын белгісіз препаратты сынау үшін ерікті когортты зерттеуге қатысу ұсынылған. Осындай сияқты зерттеу бірінші кезекте қай ережені реттейді: | Ақпараттық келісімді + | Клиникалық зерттеу жургізуді | Конфеденциялдықты | Зерттеудің шындығын | Зерттеуге қатысуды ~Ауыз арқылы қолданылатын контрацептиктердің сүт без ісігінің дамуына ықпалын мониторлайтын, Этика жайлы Комитетке проспективті когортты зерттеудің жобасы ұсынылды. Комитеттен осы жобаны мақұлдау үкімінін алу үшін қандай ережеге сәйкестендіру керек: | Сапалы клиникалық тәжірибе(GCP) + | Cапалы лабораториялық тәжірибе (GLP) | Сапалы оталық тәжірибе (GOP) | Сапалы дәріханалық тәжірибе (GPP) | Сапалы көтерме-сауда тәжірибе (GDP) ~50 жастағы әйел онколог дәрігерге қаралуға қайта келді. Дәрігер соңғы диагнозын хабарлады және ол кісімен заманауи емдеу әдістері мен аурудың әкеліп соғатын нәтижесін талқылады.Науқас талқылауға қатысып, химиотерапия жасауға шешім қабылдады. Берілген жағдайда дәрігер мен науқас қатынасының (Р.Витч бойынша) қай моделін дәрігер қолданды: | Әріптестік + | Пастырналық | Инженерлі | Деонтологиялық | Келісімдік ~Фрейдке 1935-1939 жыл арасында таңдай ісігіне 19 ота жасалды. Осыған байланысты дәрігер Шур 1939 жылы қандай шешімге келді: | Эвтаназия + | Клондау | Сеппукуалық(харакири) | Кайсякуалық (өзін-өзі өлтіруде көмекші) | Криомұздату ~Адам мен жануарлардың қатысуымен жүргізілетін медициналық эксперименттер қандай негізгі құжатпен реттеледі: | Нюрнберг кодексі + | Этика комитетінің нұсқау | Хельсинктік декларация | Европа Кеңесінің Конвенциясы | ДДСҰ нұсқауы ~Қандай проспективті зерттеу дертті шақырушы факторларды ең жақсы көрініспен табады: | Когорттық + | Рандомизирлік | Мета-анализ | Жүйелік шолу | Жағдай-бақылау ~Пациенттердің қандай құрамына медициналық мекеме қызмет көрсетуде паллиативті шипа мен психологиялық сүйеніш береді: | Өлушілер + | Мерезбен ауыратын науқастар | Мүгедектер | Алапеспен ауыратын науқастар | Психикалық науқастар ~Биомедициналық зерттеулер әскери қызметкерлерге мүмкін деп қандай жағдайда этикалық комитетпен қарастырылады, егер: |кажетті мәліметтер басқа топтағы пациенттерде алынуы мүмкін емес + |қолайсыз минимизация мен инвазивті процедураларды тиімді жоспарламаған зерттеулер | тек лабораториялық мәліметтерге ғана негізделетін зерттеулер | Зерттеулерден мүмкін болатын жетістік шын қауіптен аспайды |Зерттеулерден мүмкін болатын кез келген жағымсыз әсерлері туралы толық ақпаратқа зерттеуші ие емес ~Егер барлық пайдалар мен зерттеу зобалаңдары біркелкі келістірілсе, соның ішінде жынысы, жасы, материальды жағдайы, мәдениеті және этникалық мүлікті барлық әлеуметтік топтардың арасында болса, онда Этикалық Комитет кай ұстанымымен басқарылады: | Әділдік + | Плюрализмдік | Тәуелсіздік | Біліктілік | Ашықтық ~Неке және отбасы медициналық орталыққа дені сау перзентсіз некелік жұп келді. Әйелде қан тобы І (Rh-), ерінде қан тобы ІІ(Rh +). Соңғы 5 жыл ішінде әйелінде 6 өзіндік түсікпен және 3 рет жүктіліктің өлі түсуінен медициналық жасанды түсік өндірілді. Берілген жағдайда дәрігердің қандай тәсілі басымжағдайда тиімды болады: | Суррогат шешелік + | Бала асырап алу | Экстракорпоралды ұрықтандыру | Гормонды терапия | Клондау ~Балаларға қандай жағдайда клиникалық зерттеуді иницияасалауға болады: |Емдеудің жаңа әдістерін зерттеу, бұл әдістер жасалатын, тек сол топтардағы жүргізіленетін пациенттерге ғана + |Қолайсыз минимизация мен инвазивті процедураларды тиімді жоспарламаған зерттеулерді | тек лабораториялық мәліметтерге ғана негізделетін зерттеулерді | Зерттеулерден мүмкін болатын жетістік шын қауіптен аспайтынды | Зерттеулерден мүмкін болатын кез келген жағымсыз әсерлері туралы толық ақпаратқа ие емес зерттеушіні ~Қоғам өміріндегі биомедициналық технологияны енгізудің әсерін зерттейтін қағидалар жиынтығы калай аталады: | Медициналық биоэтика + | Медициналық этика | Дәлелді медицина | Әлеуметтік медицина | Биологиялық статистика ~Ауруханада 27 жастағы М атты науқас жүйелі қызыл жегімен емделді. Стандарты зерттеуге сәйкес қанынан Вассерман реакциясына анализ алынды, алынған нәтиже оң болып шықты. Дәрігер-лаборант пен мейірбике кінәсіна байланысты анализ нәтижесін палаталы көрщілес науқастар хабардар болып, емделушіге қырын көзбен қарай бастады. Нәтижесінде науқас жұбайымен араздасып ауыр психикалық реакция пайда болды, осының себебінен жүйелі қызыл жиегінің асқынуы симптомдары байқалды. Емдеуші дәрігер науқасты және оның жубайын тынышдандыруына үлкен еңбек жумсап, ЖҚЖ жағдайында Вассерман реакциясының оң болып шығу мүмкіндігін түсіндірді. Бұл жағдайда дәрігер-лаборант пен мейірбике биомедициналық этиканың қандай қағидаларын сақтамады: | Конфенденциалдық қағидасын + |Келісім қағидасын |Шындық қағидасын |Әділдік қағидасын |Өзіндік қағидасын ~Генетикалық болжау тесті нені анықтайды: |Белгілі бір дерттке генетикалық бейім болуын + |Адамның әлеуметтік қауіпін |Тұлғаның шығармашылық және іскерлік қалыптаспауын |Белгілі бір қызмет түрімен айналысуға мүмкіндігі болмауын |Емді қабылдамаушылықты ~Жаңа Х препаратгың клиникалық сынағы үшін 100 адам қажет болды Тәжірибе барысында әр қатысушы 100 Ә.Б. алады және препарат зиянсыз әрі қауіпсіз деп түсіндіріп, еріктілерге кепілдік береді. Сынаққа қатысуға келісім ауызша түрде алынды. Бұл жағдайда клиникалық сынаққа қатысу үшін не қажет: |Ақпараттық келісім + |Конфенденциалдық |Кәсіптің тұтастығы |Зерттеудің шындығы |Сынаққа қатысу ~Аурухананың тіркеу бөліміне қыстың суық аязында тұрақты мекен жайы жоқ пациент түсті. Окулистпен қарау барысында жатып емделуге көрсеткіші жоқ, алайда міндетті емханалық емді керек ететін сол көзінің қабынуы(катаральды увеит) анықталды. Тіркеу бөлімінің дәрігері науқастың әлеуметтік жағдайын ескере отырып диагнозды ауыр туріне ауыстырып жазып, науқасты ауруханаға жатқызды Дәрігер биомедициналық этиканың қандай қағидасын ұстанды: |Рақымдық + |Конфенденциалдық |Ақпараттық келісім |Шындық |Әділдік ~58 жасар З атты науқас ірі фирмада басқарушы қызметін атқарады. Ауруханаға ауыр жағдайда түсті, тексеру барысында жүйелі қызыл жегі диагнозы қойылды. Директорлар кеңесі З-ның денсаулық жағдайы туралы сұраныс түсірді, алайда медициналық этика ережелерін басшылыққа ала торып, дәрігерлер пациенттің ауруы туралы ақпарат бермеді. Нәтижесінде дерттің ремиссиясын алу сәті болды. Пациент сол қызметінде жұмысқа шықты. Бұл жағдайда қай ереже туралы айтылады: |Конфиденциалдық + |Ақпараттық келісім |Зерттеу шындығы |Әділдік |Ашықтық ~Кипрде демалыста болған бала иықтың жоғарғы сүйегінің сынығын алды. Гипстік лонгета салынды, бақылау ренгенограммасы 5 күннен соң жасалды. Сынғаннан соң 4 аптадан кейін Астанаға оралуына байланысты травмпунктке қаралуға кеңес берілді. Травмпунктегі қаралу бойынша ренгенограммалы бақылауда, жанынан проекциялағанда сүйектің сырылуы анықталды. Анализінен ренгенограмманы жанынан проекциялау травмпуктіге қаралғанына дейін жасалмағаны анықталды. Бала ота жасалуға жіберілді. Дәрігерлер Кипрде Дәргерлік қателік? туралы науқасты (өз әріптестерін) ақпараттандырылмағанына байланысты биомедициналық этиканың қандай қағидасы бұзылды: |Шындық + |Конфиденциалдық |Ақпараттық келісім | Әділдік |Ашықтық ~Ординаторға ғылыми жұмыс бойынша, үлкен аумақты материалдарды өңдеу тапсырылды, соңынан қорытындысын мақалаға жариялау туралы айтылды. Мақала авторлары құрамын жазған кезде ординаторға оның атын жазуға ерте екенін айтты. Биомедициналық зерттеулердің нәтижесін жариялауда қызметкерлер қандай қағидаға ескеруге алмады: |Әділдік + |Конфиденциалдық |Ақпараттық келісім |Шындық |Ашықтық ~Ауыр жазылмайтын сырқатқа ұшыраған науқасқа соқыр плацебо-бақылау зерттеуіне қатысуға ұсыныс жасалды. Жаңа қағида бойынша дәрілік құрал радикальды түрде науқастың өзін-өзі сезінуін жақсартуы мүмкін, бірақ бұл дәрінің қасиеті мен жағымсыз әсері белгісіз. Бұл жағдайда зертеуге қатысу сұрағының шешілуі қалай анықталады: |Пациенттің ақпараттық келісімі + |Пациенттің мідеттері мен ережелері туралы ақпараттандырылуы |Медициналық сақтандыру полисін пациентпен берілуі |Пациенттің емдеуші дәрігер мен емдеу мекемесін таңдауы |Пациентті тексеруде алынған мәліметті құпяда сақтау ~Доктор ғылыми – зерттеу жұмыс барысында балалардың түпкілікті жарақатында емдік дене шынықтырудың екі әдісіне салыстырмалы анализ жүргізеді. Оның ішінде біреуі дәстүлік, ескі, жаңа көзқарастармен кейбір жері дұрыс емес. Екіншісі – жақында жасалған және анағұрлым тиімді. Бақылау тобында пациенттерге қатысты қандай этикалық ережелер бұзылған: |Әділдік + рақымшылдық + |Конфеденциалдық + шындық |Шындық + ақпараттық келісім |Шындық + ақпараттық келісім |Конфеденциалдық + рақымшылдық ~Бөлімде науқас қайтыс болды. Дәрігер ережеге сәйкес, диспетчерге қоңырау соғып, одан соң ауру тарихын толтырып, таңертең туысқандарына хабарлады. Бірақ, өлген кісінің туыстары оларға ритуалдық агенттіктердің өлім туралы хабарды жеткізіп қойғанын айтты. Яғни, ритуалдық агенттіктердің арасында бәсекелестік бар, сондықтан да өлім туралы хабарлаған адамға белгілі бір сомманы агенттік төлеп отырады. Өлім денесін мәуіпханаға алып келетін күзетші, ауру тарихының бірінші бетінде жазылған туыстарының телефоны мен төлқұжат деректерін алып ритуалдық агенттіктің қызметкеріне хабарлайды. Күзет агенттік персоналдың әрекетін бағалаңыз: |Құқықтық бұзушылық + |Әкімшілік бұзушылық |Тәртіптік бұзушылық |Моральдық бұзушылық |Азаматтық бұзушылық ~3 күндік өмір сүрген бала жаңа туылған нәрестелер патологиялық бөліміне ауыр жағдаймен түскен. Қан құю қажеттілігіне байланысты, қан тобы анықталды. Анализ нәтижесінде, баланың әкесі басқа адам болып табылды, бұл отбасында ауыр моралдық жағдайды асқындырмас үшін дәрігер бұл дерек туралы айтпауды жөн көрді. Бұл жағдайда дәрігер қандай биоэтиканың моральдық қағидаларын ұстануы керек: |Құқығын және абыройын құрметтеу + |Тұлғаның әлеуметтік сенімділігін жаулап алу |Ұстаз алдындағы міндет |Әріптестер алдындағы міндет |Қажетті құқықтардың жиынтығы ~Клинико-биохимиялық лабораторияның дәрігері өзінің жұмыстан кету туралы шешімін жариялады, бұл оған меңгерішінің жағымсыз қарым-қатынасын өзгеруі мен қанағаттанбаушылығын тудырды. Бұл кезеңде активті бөліктік тромбин уақытын (АЖТУ) анықтау үшін жаңа реактивтің сынағы болып жатты. Меңгеруші алдында аталған дәрігер реактивті көп шығындатты деп шешті, енді оған тапсырыс беруді және сынақты тоқтатуға бел буды. Осындай тәртіп пациенттерге кері әсерлік ететін еді, себебі аталмыш реактивпен енді жұмыс істемеген, алайда оның ең жақсы мінездемесі болған және, демек АЖТУ-ды анықтау нәтижесі басым көпшілігінде сенімді. Бұл жағдайда меңгеруші қарым-қатынастың қандай түрін қолданды: |Авторитарлық + |Мәжілістік |Әріптестік |Деонтологиялық |Контракттық ~Ауылдық ОАА-ның хирургиялық бөліміне 8 жасар бала өткір соқырішек диагнозымен түсті. ОАА штатында анестезиолог болмады. Жедел ота жасауды қажет еткен науқастарға санитарлық авиацияның анестезиологын шақыратын. Анестезиологты күту 5-6 сағатқа созылатынын ескеріп, хирург жергілікті анестезиямен ота жасауды шешті. Ота жасау сәтті өтіп, бала бөлімнен аман-есен жазылып шықты. Нәтижесінде хирург қызметтік нұсқауды бұзғаны үшін сөгіс алды. Бұл кезде дәрігер қандай жағдайда қалды: |Казус + |Диллема |Ерлік |Адамдық іс |Қылмыс ~Әскери академияға түсу кезінде абитуриент лаборанттан клиникалық қан анализін өзгертіп: ЭТЖ-ның жоғарғы деңгейін жасыруын өтінді. Лаборант жақсы қан анализын жазып берді және тексеруді жүргізген дәрігер де ағза мүшелерінде ешқандай патологиялық жағдайды байқамады. Абитуриент медициналық комиссиядан өтті. Бірнеше ай өткен соң іш аймағында қатты ауру сезімдері байқалды. Ол дәрігерге келіп, гастроскопияға жиберілді, қанның клиникалық анализінде тағы да, ЭТЖ - 40 болды. Пациентті асқазаның көптеген эрозиялары диагнозімен әскери госпитальға жіберілді, ол жерде егжей-тегжейлі қараудан кейін бауыр қатерлі ісігі анықталды. Пациенттің қарауға ертерек келуі және диагноздың нақтылануы, оның өмірін сақтап қалуға мүмкіндік берер еді. Бұл жағдайда лаборанттың қызметін қалай түсінуге болады: |Құқықтық міндеттің бұзылуымен + |Қаржылық міндеттің бұзылуымен |Кәсіптік жауапкершілікті ұстанумен |Моральдық жауапкершілікті ұстанумен |Религиялық міндеттің бұзылуымен ~35-жасар науқастың арқа миы мойын бөлімінің қатерсіз ісігіне ота жасау барысында арқа миының толық бөгеті болды. Науқастың тек бас-ми нервтері істейді және есі толық сақталған. 2 жыл бойы жасанды өкпе вентиляциясы(ЖӨВ) жасалуда және науқас оның тоқтатылуын қатаң қалап жатыр. Дәрігер ЖӨВ-ны ары карай жалғастырмауға шешім қабылдады. Дәрігер әрекетін бағалаңыз: |Құқықтық міндеттің бұзылуымен + |Религиялық міндеттің бұзылуымен |Қаржылық міндеттің бұзылуымен |Моральдық міндеттің бұзылуымен |Азаматтық жауапкершіліктің бұзылуымен ~Жедел жердем машинасымен аурухананың тіркеу бөліміне ЖТА болған ауыр жағдайда 25 жасар қыз жеткізілді. Ота жасау барысында клиникалық өлім қойылды, жүргізілген реанимациялық шаралар оң нәтиже бермеді. Донор орталығынан трансплантация үшін бүтін мүшелерді алу туралы ұсыныс түсті, бірақ реаниматологтар реанимациялық іс-шараларды тағыда 30 минут жүргізді, нәтижесінде биологиялық өлім деп шешті. Дәрігер-реаниматологтар қандай моральдық-этикалық көзқарастарды басшылыққа алды: |Кәсіптік тәжірибенің стандартымен + |Ғылыми тәртіп стандартымен |Автономияны құрметтеу қағидасымен |Азаматтық норма стандартымен |Мейірімділік қағидасымен ~Бөлімшеде – сепсиспен пациент. Заманауи антибиотиктерді жедел қолдану қажет. Ауруханада дәл бұл уақытта қажетті дәрілер жоқ. Бұл препараттарға тапсырыс және жеткізу ресми схемасы бойынша кем дегенде үш күнге созылады. Жақынарадағы дәріханада қажетті құрал бар, бірақ өте қымбат тұрады. Пациент өзінің материалдық жағдайына байланысты дәріні сатып алуға қолы жетпейді. Бөлім дәрігерлері өз есептерінен науқасты дәрмекпен қамтамасыз етуге шешім қабылдады. Бұл жағдайда аталынған шешімнің этикалық негізі қандай болды: |Деонтологиялық + |Экономикалық |Этикалық |Құқықтық |Религиялық ~Коммерциялық балалар емханасында бас-дәрігердің жасырын бұйрығымен невропатолог мамандар балалардың неврологиялық мәселелеріне көз жұмады. Ата-аналарды бұл жасқа байланысты деп сендіріп, ең кем емді тағайындайды. Бұл өз кезегінде ары – қарай жағымсыз неврологиялық болжамдарға, жағымсыз жағдайдың санының өсуіне алып келеді.. Бұл жағдайда невропатологтармен қандай тәртіп нормасы бұзылды: |Кәсіптік + |Әкімшілік |Тәртіптік |Моральдық |Азаматтық ~Бөлімге жоспар бойынша 89 жасар жалғыз басты науқас жалғыз көзінің катарактысы бойынша ота жасауға түсті. Алайда ота көруді толық қалпына келтірмейді. Біріншілік қарауда науқасқа тегін (көздің көп қабынуын тудырмайтын) хрусталик ұсынылды. Бірақ науқас имплантацияға хрусталик моделінің өзгертілуін қосымша медициналық төлем бойынша талап етеді. Сонымен қатар, науқас өз қаржысынан кейбір антибактериалды құралдарды алуы керек. Науқастың материалдық және отбасылық жағадайын ескере отырып, дәрігер химиотерапевтті шақырады, ол арнайы науқас үшін осы препараттарды аурухана дәріханасынан жазып береді. Бұл жағдайда дәрігер қандай адамгершілік нормасын басшылыққа алды : |Пациент игілігі үшін + |Пациент денсаулық жағдайын сақтау |Ынтымақты және өзара көмекті ұстану |Ғылымға құрмет |Фармацевтикалық компанияға қызығушылық ~Жатыр ішілік вирустық инфекциямен жаңа туылған нәрестеге вирусқа қарсы препарат енгізу көрсетілген. Дәрігер оның ата-анасына цитотек дәрмегін күре тамырға енгізу қажет екенін айтты, себебі, оны іске асыру үшін дәрігерге белгілі бір пайызбен ақы төленеді, санаторийге тегін демалу ұсынылады. Алайда бұл жағдайда төмен бағалы зовиракс препаратын енгізуменде шектелуге болар еді.. Бұл жағдайда дәрігер әрекетінің негізінде не жатыр: |Материалдық қызығушылық + |Адамгершілік қызығушылық |Ұлттық қызығушылық |Кәсіптік парыз |Азаматтық парыз ~ Жануарларға дәрілік препаратардың сынағын жүргізудің этикалық нормасы: |Зерттеуші жануарларға да адамгершілік түрғыда қарауды этикалық парыз түрде ескеруі және оларды қолдануда ыңғайсыздықтар, қайғыру мен ауырсыну тудыруды мүмкіндігінше кемітуге тырысуы керек |Эксперимент үшін жануарлардың санын мйлінше кемітіп, ғылыми дәлелді нәтижелер алуға кажетпен шектелуге болады |Мүмкіндігінше жануарладрды қолданбайтын әдістерді қолданған дұрыс |Зерттеушілердің және қосымша персоналдың мұндай эксперимент жүргізу бойынша толық дайындығы немесе тәжірибесі болуы керек |Дәрілік құралдарды зерттеу барысында алынған ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау, олардың тиімділігі мен қауіпсіздігі және мәліметтердің шынайлығы нақты әрі негізделген түсінікпен қамтамасыздандырылады ~ Клиникалық сынақтардың субьектілеріретңнде .... тек болып табылады: |Зертеу жүргізген дәрігердің пациенттері + |Өзінің келісімін ауызша түрде білдірген пациенттер |Ақпараттандырылмаған кездейсоқ адамдар | Өзінің келісімін жазбаша түрде білдірген еріктілер |Өзінің келісімін ауызша түрде білдірген еріктілер ~ Фармацевтикалық фирма дәріхана директорына тұрғындарда дәрілік препаратқа сұраныс барын білу мақсатында дәрілік препаратты өткізіп беру туралы өтініш жасады. Бұл жағдайда дәрмектің алғашқы партиясы тегін өткізілетінін және оның сапасы мен дәрілік препараттың тіркелуін негіздейтін құжаттарды бірге алып келетінін уәде етті. Келесі күні айтылған дәрмектің алғашқы партиясы келді, оны бірден сатуға жіберді. Бірақ дәрілік препараттың сапасы мен оның тіркелуін негіздейтін құжаттар дәріханаға берілмеді. Медико-этикалық қағидаға сәйкес дәрілік препаратты қабылдау және өткізу кезінде дәріхана директорымен қандай тәртіп ережелері бұзылды: |Заңдық + |Материальдық |Адамгершілік |Кәсіптік |Азаматтық ~Еріктілерге клиникалық зерттеуге қатысуға ұсыныс жасалды. Зерттеудің 10-ші күнінде екі ерікті сынақта ары қарай жалғастырмайтыны туралы шешім қабылдады, алайда ұйымдастырушылар сынақтың басталып кетуіне байланысты еріктілердің зерттеуге қатыспауға құқығы жоқ деп оларды жібермеді. Бұл жағдайда ұйымдастырушылардың қандай әрекеті заңсыз болып табылады: |Зерттеуге қатысуды мәжбүрлеу + |Зерттеу туралы ақпарат толық емес |Материальдық өтемнің болмауы |Ақпараттың конфециялдығының болмауы |Эикалық нормалардың бұзылуы ~Дәріхана мекемесіне 12 жасар қыз бала келіп, провизордан өзіне ұрықтануға қарсы «Фарматекс» препаратын сатуын өтінді. Провизор пациенттің жастығын көріп, балалар ерте жастан бастап жыныстық қатынаспен айналысады деп қатты дауыспен наразылық білдірді. Оның сөздері дәріханаға келген барлық тұтынушылардың назарын аударды, олар қызға қызығушылықпен қарады және бұл мәселені талқылай бастады. Қыз сатып алған затын ала сала дәріханадан тез арада шығып кетті. Бұл жағдайда провизор қандай тәртіп ережесін бұзды: |Деонтологиялық + |Құқықтық |Заңдық |Эстетикалық |Моралдік ~Қосымша репродуктивті технологияны қолдану тәртібін регламенттейтін құжаттарға ..... жатады: |Денсаулық сақтау Министрлігінің бұйрықтары + |Медициналық ЖОО методикалық нұсқаулары |Эксперт шешімі |Бас маманның бұйрығы |Орталық этикалық коммисияның шешімі ~Паркинсон дертімен ауыратын аз қамтылған науқас дофаминдік рецепторлардің агонистін қабылдауға мұқтаж, алайда дәрмек біздің елімізде тегін берілетін тізімге кірмеген. Науқасқа соқыр плацебо-бақылау сынаққа қатысуға ұсынылады, себебі қатысқан жағдайда науқаска плацебоны жыл бойы және келесі жылдарда да дофаминдік рецепторлардің агонистін тегін алу мүмкіндіг бар. Зерттеуге қатысу туралы сұрақ шешімі науқастың құзырында қалады. Пациенттің клиникалық зерттеуге қатысуында биомедициналық этиканың қандай қағидасы қажетті шарт болып табылады: |Ақпараттық келісім + |Конфенденциалдық |Кәсіптің тұтастығы |Зерттеудің шындығы |Сынаққа қатысу ~Қоғамдық өмірде ат салысатын және саяси топта басшылық қызмет атқаратын белсенді жастағы науқаста жыныс жолдары арқылы берілетін дерт анықталды. Науқас өзінің дерті туралы хабардар және санитарлы-гигиеналық тәртіптерді ұстану қажеттілігімен ескерілген, емдеу курсын алуда. Айтылған жағайда дерттің диагнозы туралы мәлімет таралмайды. Мұндай жағдайда дәрігер қандай биомедициналық қағиданы ұстанады: |Конфенденциалдық + |Ақпараттық келісім | Шындық |Ашықтық |Әділеттік ~Облыстық аурухананың реанимация бөлімшесіне оң төменгі түпкілік гангренасымен бала түсті, айқын интоксикация, көпоргандық жетіспеушілік анықталды. Баланың ата-анасы хирургиялық ем - ампутациядан бас тартты. 2 күн ата-анасын көндіруге жұмсалды. Үшінші күні бала көпоргандық жетіспеушіліктен қайтыс болды.. Дәрігердің жедел қызметіне қандай қағида бөгет болады: |Ақпараттық келісім + |Моралды ұстану |Автономияны құрметтеу қағидасы |Құқықты ұстану |Ата-анасына қысым ~Эпилепсиямен ауыратын науқастың үйінде эпилептикалық статус болды. Дәрігердің тырысуға қарсы жүргізген фармакотерапиялық емінің тиімділігі болмаған соң, тырысу синдромын басу мақсатында белге ине салу (люмбальдық пункция) жүргізілді. Қатысып отырған жақын туыстарының келісімінсіз люмбальдық пункция жасалды. Бұл жағдайда дәрігер нені басшылыққа алуы керек: |Кәсіптік тәжірибе стандартын + |Ғылыми ереже стандартын |Автономияны құрметтеу қағидасын |Этикалық ереже стандартын |Мейірімдік қағидасын Кафедра меңгерушісі м.ғ.д., профессор М.А. Булешов жүктеу/скачать 324 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|