Байланысты: Лекция №14-15. КАЗ Зерттеудің ғылыми әдістері
Абстрактіліден нақтыға көтерілу Абстрактіліден нақтыға көтерілу – бұл ғылыми таным қозғалысының жалпы формасы, ойлаудағы шындықты бейнелеу заңы. Бұл әдіске сәйкес таным процесі салыстырмалы түрде тәуелсіз екі кезеңге бөлінеді.
Бірінші кезеңде сезгіштік-нақтылықтан оның абстрактілі анықтамаларына көшу жүреді. Бір объект бөлінеді, көптеген ұғымдар мен пайымдаулардың көмегімен сипатталады. Ол "буланып", ойлау арқылы жазылған абстракциялар, біржақты анықтамалар жиынтығына айналады.
Таным процесінің екінші кезеңі-абстрактіліден нақтыға көтерілу. Оның мәні – ойдың объектінің абстрактілі анықтамаларынан танымдағы нақты анықтамаға ауысуы. Бұл кезеңде объектінің бастапқы тұтастығы қалпына келтірілгендей, ол өзінің барлық жан – жақтылығымен қайталанады, бірақ ойша.
Танымның екі кезеңі де бір-бірімен тығыз байланысты. Абстактіден нақтыға көтерілу объектіні оймен алдын-ала "анатомияламай", нақты шындықтан оның абстрактілі анықтамаларына көтерілмей мүмкін емес. Осылайша, қарастырылып отырған әдіс таным процесі деп айтуға болады, оған сәйкес ойлау нақты нәрседен ойлаудағы абстрактілі және одан – ойлаудағы нақтыға дейін созылады.
