Пререквизиттері: «Кәсіби бағдарлы қазақ тілі»
«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндері
Постреквизиттер: Шешендік өнер
ПӘННІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ, КӨЛЕМІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ
Апта
Сөз мәдениеті және тілдік қарым-қатынас 2 кредит
Тақырыптардың атауы
Са ғат
СӨЖ тапсырмалары
I тақырыптық блок Тіл – қарым‑қатынас құралы ретінде
1
Сөз мәдениеті туралы түсінік, оның зерттелуі.
Сөз мәдениетінің негізі – тілдік норма.
2
2
Қазақ сөз мәдениеті туралы түсінік. Жазу-сызуды демократияландыру. Халықтық тіл нормасы. Жазба тіл нормасы.
2
№ 1 CӨЖ. ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы жазу-сызуды реформалауға айрықша назар аударып, демократиялық бағытқа қарай бетбұрыс жасауды көздеген ағартушылар, белгілі түркітанушы ғалымдар туралы мәліметтер.
3
Сөз мәдениетінің коммуникативтік, когнитивтік аспектілері
2
4
Тіл мен мәдениеттің өзара байланысы. Тіл де, мәдениет те семиотикалық жүйе. Дүниенің тілдік бейнесі және эмпирикалық таным.
2
IІ тақырыптық блок Тілдік қарым‑қатынас
5
Тілдік тұлға және оның мәдени-тілдік құзыреті. Тіл – ұлттың мәдени коды. Тіл мен мәдениеттің өзара ықпалдастығы.
2
№ 2 CӨЖ. Мәдени сема, мәдени ая, мәдени концепт, мәдени коннотация ұғымдарының мәнін ажырату – реферат.
6
Тілдік қарым‑қатынас. Қарым‑қатынастың негізгі бірліктері. Сөйлеу түрлері: ішкі және сыртқы, ауызша және жазбаша, диалог пен монолог.Тілдік қатынастардың құрылымы. Сөйлеу актісі мен оның құрылымы.
2
7
Қазақ әдеби тілі. Әдеби тіл нормалары Әдеби тіл нормаларындағы кодификация. Қазіргі қазақ тілінің нормативтік сөздіктері
2
№1 АРАЛЫҚ БАҚЫЛАУ 1-7‑аптада өтілген тақырыптар бойынша тіл ұстарту жұмыстары.
IІІ тақырыптық блок Әдеби тіл нормалары
8
Сөз мәдениетінің этикалық аспектілері. Қазақтың ұлттық сөз саптау дәстүріндегі этикалық ұғымдар. Сөз этикасының нормалары.
2
9
Сөз этикеті: адресант, адресат позициясы. Тілдің коммуникативтік қасиеті. Дұрыс сөйлей білу.
2
№ 3 CӨЖ. Сөзэтикасының дүниетанымдық компонентіне жататын пайымдауларға бірнеше мысал келтіру – ауызша.
10
Сөз мәдениетінің лингвоэкологиялық аспектілері. Тілдік орта үшін күрес. Тілдік ортаның сөз тазалығы. Лингвоэкология және ономастикалық кеңістік. Тілдік нигилизммен күрес.
2
11
Орфоэпия. Орпоэпиялық нормалар.
2
12
Грамматикалық нормалар. Морфологиялық, синтаксистік нормалар. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі
2
№ 4 CӨЖ. Тілдік нормалар туралы теориялық пікірлерді салыстыру.
13
Сөз дәлдігі. Контекстегі (мәнмәтін) сөздерді дұрыс қолдану. Синоним, омоним, көпмағыналы сөздер мен фразеологизмдерді орынды қолдана білу.
2
14
Сөз қисындылығы. Тілдік құралдарды пайдалана білу ережесі. Тіл тазалығы.
2
№2 АРАЛЫҚ БАҚЫЛАУ 8-14 –аптада өтілген тақырыптар бойынша жазба жұмыстар.
15
Өткен материалдарды бекітуге арналған практикалық жұмыстар
Жазбаша түрде Жобалық жұмыстарды, презентацияларды қабылдау
2
БІЛІМ ЖӘНЕ ҚҰЗЫРЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ПӘННІҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМЫ
Білім мен құзірет жүйесіндегі пәннің негізгі ұғымдары – тіл, тілдік құралдар, тіл мен сөйлеу, сөз мәдениеті, сөйлеу актісі, әдеби тіл, әдеби тіл нормалары, ұлттық сана және тіл, тілдік тұлға, мемлекеттік тілдің қоғамдық қызметі, тілдік норма концепциялары, мәнмәтін, дұрыс сөйлеу, сөз қисындылығы, тіл тазалығы.
