Фитоценоз, биоценез, биогеоценоз жєне экосистема туралы т‰сініктер

1 Жер бетінде тіршілік қашан және қайда пайда болған?

2 Өсімдіктер дүниесінің эволюциясы қалай жүрген?

2 тақырып Өсімдіктердің экологиялық топтары

Мақсаты:

- экологиялық топтар туралы ұғым беру

- экологиялық топтарға бөлінудің негіздерін анықтау

Жоспар:

1 Ылғалдылыққа байланысты өсімдіктердің экологиялық топтар

2 Өсімдіктердің жарыққа қатысты экологиялық топтарға бөлінуі
Сабаққа дайындалуға әдістемелік нұсқау

Мезофиттер деп ылғалдығы жеткілікті, әрі бірқалыпты болып келетін жерлерде өмір сүретін өсімдіктерді айтады.

Гидрофиттер деп суда өсетін өсімдіктерді айтады. Олардың біреулері толығымен, ал кейбіреулері жартылай суға батып тұрады. Олар не судың түбіне бекініп өседі, не болмаса суда еркін жүзіп жүреді. Олардың органдарының сыртқы беті үлкен, жапырақтары жіңішке кутикуласы жоқ. клетка аралық қуыстары үлкен, ауамен толтырылған, түтіктері нашар жетілген болады.

Гигрофиттер деп, ауаның ылғалдығы жоғары болатын жерлерде өсетін есімдіктерді айтады. Олардың судың булануын шектеуге арналған бейімделушілігі болмайды. Эпидермисінің клеткаларының қабықшалары жұқа, кутикуласы жұқа, устъица аппараттары жапырақ тақтасының бетінде бірыңғай орналасқан, клеткалары үлкен, борпылдап бос жатады.

Жарыққа қатынасына байланысты көлеңке сүйгіш өсімдіктер деген экологиялық топты беледі. Бұл топқа жататын өсімдіктер барлық уақытта көлеңкелі жерде өседі. Бұлар негізінен орманның төменгі ярусын құрайтын көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Олардың сабақтары жіңішке, ұзын, арқаулық ұлпалары жетілмеген, хлорофиллдері аз болады. Бір өсімдіктің берікбасының денгейінде жарық сүйгіш және көленке сүйгіш жапырақтар деп бөледі. Жарық суйгіш жапырақтардың көптеген белгілері ксерофиттерге сәйкес келеді. Өйткені ашық күнде, барлық уақытта өсімдіктерге жарық көп түседі де оны қыздырады, нәтижесінде судың булануы күшейеді. Көлеңкелі жердегі жапырақтардың белгілері көп жағдайда гигрофиттердің белгілерімен сәйкес келеді.

Жаңбырлы тропикалық ормандардың, көлеңке шамадан тыс көп түсетін жерлерінде, өркендердің негізгі бөлігін үстінгі ярусқа, күннің көзіне алып шығатын, өсімдіктердің-ерекше тіршілік формалары - лианалар мен эпифиттер қалыптасады.

Лианалар деп ағаштарға өрмелеп тез өсетін өсімдіктерді айтады. Олар қатты сүйенішті пайдаланып күннің көзіне қарай жылжиды. Эпифиттер деп жердің бетінен көп жоғары жердегі ағаштардың діңдеріне қоныстанатын шөптесін өсімдіктерді айтады. Олар өз бетімен қоректенеді.