25. Акцепторлық және донорлық қоспасы бар жартылайөткізгіштер Донорлық () және акцепторлық () қоспалардың концентрациясын өзгертіп еркін электрондар (n) мен тесіктердің (р) концентрациясын көптеп алуға болады. р мен n – нің көбейтіндісі ерекшеленбеген жартылай өткізгіштерде қоспалардың түрі мен сандарына тәуелсіз қоспалардың түрі мен сандарына тәуелсіз
болған жартылай өткізгіштер компенсацияланған деп аталады. Оларда Ферми деңгейі тыйым салынған зонаның арқасында орналасады.
Егер қоспа концентрациялары бірдей болса, онда Т=0 жағдайда Ферми деңгейі, концентрациясы көбіректің деңгейімен сәйкес орналасады.
Температура жоғарылаған сайын өзіндік жартылай өткізгіштерге жақындай түседі, концентрациялар бірдейге жақындаған сайын температура төмендесе де осылай болады.
Егер концентрацияларының айырмашылығы көп болса, онда ол жартылай өткізгіш қайсы концентрация көп болса өткізгіштік типі сондай болады.
26. Ерекшеленген жартылайөткізгіш Қоспа концентрациясының көбеюі заряд тасушылардың концентрациясының көбеюіне алып келеді. Ал тасушылардың көбею энергия зонасы мен Ферми деңгейінің арасын жақындатады. Әлде бір қоспа концентрациядан ( Ферми деңгейі зонадағы энергия экстремумына сәйкес келеді. Осы ( - критикалық концентрация деп аталады. Егер концентрация – ден артса, онда жартылай өткізгіш – шала немесе толық ерекшеленген болады
Ерекшеленудің төменгі температурасы () – температура Т=0 – ден жоғарылағанда Ферми деңгейі зонаға кіреді. Т< – болғанда заряд тасушылар энергиялық зонадан қоспа деңгейіне ауысады (вымораживание).
Электрондық газ ерекшеленуінің температура ) жоғарғы шегінде - классикалық газ болады:
Егер температура өзіндік концентрацияға өтуге жеткіліксіз болғанда заряд тасушылардың концентрациясы тұрақты болып қала береді.
Егер қоспа концентрациясы өссе онда қоспа деңгейі кеңейіп қоспа зонасына айналады. Бұл жағдайда ерекшелену температурасының төменгі болмайды. Осы жағдайда қоспа зонасы шала толуы мүмкін, сондықтан энергия зонасы мен қоспа зонасының арасында энергетикалық саңылау (щель) болса да, заряд тасушылар Т=0 қоса кез келген температурада еркін болып қала береді. Энергия зонасы жартылай өткізгішке қоспа ендіргенде жалпақтанады да шекарасы көмескіленеді.
