«физика» ПӘні бойынша оқУ-Әдістемелік кешен 050113 – «Биология» мамандығы үшін
жүктеу/скачать 0,68 Mb.
|
«ôèçèêà» Ï?í³ áîéûíøà î?Ó-?ä³ñòåìåë³ê êåøåí 050113 «Áèîëîãèÿ»
| Комбинациялық принцип.
(n=2,3…) (1) (n=6,7…) (2) 1-ші және 2-ші фомулаларды өзара салыстыра отырып осы формулалардың әрқайсысын бірінші мүшесі басқа фомуланын басқа бір айнымалы мүшесі болып табылатыны көрінеді. Мысалы: Пашен сериясында формуланың тұрақты мүшесі , Бальмер сериясының формуласында мүмкін болатын мүшелердің ьіріншісі, ал Лайман сериясының формуласы үшін екінші болып табылады. Әсіресе бұл факт Бальмердің жалпыланған формуласын жазғанда көрінеді, онда сутегі спектрінің кез келген спектрлік сызығының толқындық санын типті екі мүшенің айырымы ретіеде m-ның екі қандайда бір бүтін мәндерінде көрсетуге болады, міне осында комбинациялық принциптің мәнісі жатыр. (3) Ал T(m)=, T(n)= (4) Белгілеулерін енгізіп, біз (3)-ші формуланы екі бүтін сандардың айырымы ретінде жаза аламыз: =T(m)-T(n) (5) мұнда T(m) және T(n) спектрлік термдер деп аталады немесе жәй термдер деп аталады. Сутегі атомы үшін термдерін бүкіл жүйесі бір жалпыланған формуладан шығады. T= (n=1,2…) (6) 6-ші формуладан, біз берілген үшін термдер жүйесін біле отырып кез келген спектрлік сезықтың толқындық санын осы жүйесін екі мүшелерінің айырымы ретінде таба алатындығымыз шығады. Комбинацилық принципті басқаша былай түсіндіруге болады: бір сериядағы екі спектрлік сызықтың толқындық саны белгілі болса, онда олардың айырымы сол атомға жататын басқа бір үшінші спектрлік сызықтың толқындық саны болады. Мысалы Лайман сериясындағы екі сызықтың толқындық саны берілген болатын: = және =, Онда айырымы Бальмер сериясының бірінші сызығының толқындық саны болып табылады. және т.с Комбинациялық принцип эмпирикарық жолмен табылған, Осы принциптің терең мәнісі тек Бордың кваттық постулдттары тағайендалғаннан соң түсінікті болады. Бор ең алғаш рет комбинациялық принципті, атом ішіндегі қозғалыстарды басқаратын ерекше бір кванттық заңдардың түрленуі екендігін көрсетті. Ол комбинациялық принципте атомдар тек қана бір анықталған, энергияларды дискретті қатар құрайтын, күйлерде болатындығын көрсеткен. Сонымен, әрбір терм үшін анықталған стационар энергетикалық күй жауапты.
жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|