визуалдық (тікелей көзбен анықталатын) жұлдыздық шама, фотографиялық жұлдыздық шама, фотоэлектрлік жұлдыздық шама және радиометриялық жұлдыздық шама болып
ажыратылады
2
Егер 4 жауап дұрыс болса 2 балл, 3 жауап дұрыс болса 1 балл, 2 дұрыс болса 0
(b)
10 парсек стандарт қашықтықтағы аспан шырағының жұлдыздық шамасын абсолют жұлдыздық шама деп атайды.
Абсолют жұлдыздық шама (көрінерлік жұлдыздық шамадан өзгешелігі) шырақтардың физикалық қасиеттерін, жарқырауын сипаттайды. Абсолют жұлдыздық шама (М) көрінерлік жұлдыздық шамамен (m) белгіленеді
1
1
2
𝑑
𝑚 − 𝑀 = 5 log ( )
1 0
𝑀 = 6.0 − 5𝑙𝑜𝑔= 1.48
1
1
3
𝑀 = 𝑚 + 5 − 5𝑙𝑔𝑟
𝑚 = 4.77 − 5 + 5𝑙𝑔 = −18.8
1
1
4
𝑏
=
𝑇
T=5.8109 K
1
1
5
𝑅 = 𝜎𝑇4 R=641030 Вт/м2
1
1
6
(а)
2, 3
1
(b)
1 диаграммадан бұл жұлдыздардың жарықтығы жоғары емес екендігін көруге болады
4 жұлдыздардың көпшілігі негізгі тізбекте орналасқан 5 Күн орташа өлшемді және ол G класына жатады.
Әлемнің ұлғаюы/Хаббл заңы бойынша
Ғарышта табылған сәулелер/ ғарыштың микротолқындық фонды сәуле шығаруы Жеңіл элементтердің көптігі
1
(b)
Жарық Үлкен жарылыстан кейін шамамен 400 000 жыл өткен соң, Ғалам қазіргіден әлдеқайда ыстық болған кезден қалып қойған. Шамамен сол кездерде атомдар алғаш құрыла бастады. Яғни, жарық қатты жұтылмайтын болғандықтан, сол кезден бастап ол
1
қазіргідей аздап болса да көріне бастады. Алайда, Ғаламның ұлғаюынан жарықтардың толқын ұзындығы да артты, сол себепті олар қазір тек микротолқын түрінде көрінеді.
1
(c)
Ғарыштық микротолқындық сәулелену біркелкі болғанымен, онда бізге Үлкен жарылыстан кейінгі жағдайлар мен Ғаламның дамуы туралы мағлұмат беретін аздаған ығысуларды. Соның арқасында, есептеулер тоқтаусыз жақсаруда. 2009 жылы ғарыштық микротолқындық сәулеленуді зерттеуге, Үлкен жарылыс теориясының салаларын сынақтан өткізуге және бізге Ғаламның нақты қалай пайда болғанын түсінуге көмектеседі.
