Физика пәнінен зертханалық жұмыстар жинағы (оқу әдістемелік нұсқаулық) Шымкент 2018 Алғы сөз «Физика бөлімі бойынша зертханалық жұмыстарының жиынтығы»
жүктеу/скачать 1,06 Mb.
|
Физика лаб
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер
- Линзалардың фокус арақашықтығын және оптикалық күшін анықтау Жұмытың мақсаты
- Қажетті құрал-жабдықтар
| Бақылау сұрақтары
1. Металдардағы электр тогы және ондағы кедергі. 2. Өткізгіштің кедергісі өлшемдеріне және температурасына қалай байланысты болады? 3. 1-суреттегі а және б схемаларын сызып, оларға сәйкес кедергіні есептеу формулаларын жазыңыз. 4. Тәжірибелік қондырғыны сипаттап шығыңыз. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Фриш С.Э.және Тиморева А.В. Жалпы физика курсы. 2 том «Мектеп» Алматы -1970 2. Савельев И.В. Жалпы физиа курсы. 2 том. «Мектеп» Алматы- 1971 3. Калашников С.Г. Электричество.М. Наука-1983 4. Матвеев А.Н. Электричество. М. Высшая школа-1986 5. Сивухин Д.В. Общий курс физики. 2 том. М.Наука -1990 6. Тобаяқов. Электр және магнетизм. Алматы №7 зертханалық жұмыс Линзалардың фокус арақашықтығын және оптикалық күшін анықтау Жұмытың мақсаты: жинағыш және шашыратқыш линзалардың бар фокустық қашықтықтарын анықтау. Қажетті құрал-жабдықтар:миллиметрлік масштабты сызғыш бекітілген оптикалық скамья, бес сырғымалы қондырғы: жинағыш және шашыратқыш линзалар, жарықтандыру қондырғысы, масштабты бөлігі ар экран, кескін алатын нәрсе немесе миллиметрлік масштабты жартылай мөлдір экран. Қондырғының түсіндірмесі және өлшеу әдісінің теориясы Линзалардың бас фокустық қашықтығын табу үшін оптикалық скамья пайдаланады (1-сурет). Оптикалық скамья екі өзара параллель стержендерден тұрады. Оның бүкіл бойымен миллиметрлік масштабты сызғыш бекітілген. Скамья бойымен, жарықтандыру қондырғысына қатысты миллиметрлік жартылай, мөлдір экран, линзалар орнатылған сырғымалар ығыстырыла алады. Нәрсені, линзаны және экранды орталары параллель бір түзудің бойында болатындай етіп скамьяға орналастыру қажет. Экран жазықтығы оптикалық скамьяға перпендикуляр және линзаның бас оптикалық осі скамьяға параллель болатындай етіп орналастыру керек. Дөңес және ойыс линзалардың фокустық қашықтығын анықтау жолдары бірдей емес. Сондықтан анықтау әдістерін жеке-жеке қарастырғанымыз жөн. Өлшеу және өлшеудің нәтижелерін өңдеу А) Жинағыш линза. 1. Жинағыш (дөңес) линзаның бас фокустық қашықтығын “а’’ және “в” қашықтықтарының шамалары бойынша анықтау. Ол үшінқұралдарды NM оптикалық скамьяға 1-ші суретте көрсетілгендей етіп қоясыз. Мұнда L-линза, Э-экран. Экранды жарықтандыру қондырғысынан алыстау қашықтықта орнатасыз. 2. L-линзаны скамья бойымен ары-бері жылжыта отырып АВ денесінің экрандағы анық кескінін шығарып аласыз және оның орны бойынша “а’’ және “в” қашықтықтарының шамасын масштаб бойынша өлшеп аласы. 3. Линзаның және экранның орнын өзгерте отырып, өлшеуді 3 рет қайталайсыз. 4. (1)-формулаға “а’’ және “в” шамаларын қоя отырып, әрбір өлшеу жұмыстары бойынша шамасын тауып, оларды таблицаға қондырасыз.
Жинағыш линзаның бас фокустық қашықтығын нәрсенің үлкендігі, бейнесінің үлкендігі және линзадан қашықтығының мөлшері бойынша табу. Құрал-жабдықтардың скамьяға орналасулары 1-ші жаттығудағыдай (1-сурет) болады. Экранда нәрсенің өте үлкейтілген бейнесі табылады. АВ – нәрсенің және -кескінінің мөлшері, сонымен бірге линзадан экранға дейінгі “в” қашықтық өлшейсіз. Сол нәтижелер бойынша келесі өрнектен “а’’ қашықтығын тауып (1)-ші формулаға қойып, бірқатар түрлендірулерден соң линзаның бас фокустық қашықтығын табатын (3)-ші өрнекті шығаруға болады. Скамьядағы экран мен лизаның орындарын өзгерте отырып, және “в” шамаларын үш реттен өлшеп аласыз. АВ, және “в” шамаларын (3) өрнекке қоя отырып шамасын есептейді. Барлық өлшеу нәтижелерін, есеп қорытндыларын кестеге қондырасыз.
В) Шашыратқыш линза. Ойыс немесе шашыратқыш линза тек жорамал кескін береді. Ойыс линзаның фокустық қашықтығы (4)-формуламен анықталады. Скамьяға 1-ші жаттығудағыдай схемамен құрал-жабдықтар жиналады. (1-сурет). Экранда нәрсенің өте анық кескіні алынған орынды D нүктесін белгілеп аласыз. (2-сурет) L-жинағыш линза мен D нүктесінің арасына шашыратқыш линзаны орналастырасыз. Экранды D нүктесінен ығыстыра отырып жаңадан нәрсенің анық кескіні алынатын Е нүктесінің орнын тауып алады. линза үшін “нәрсе” ретінде Dнүктесіндегі АВ нәрсенің L-линзадан алынған кескіні қызмет атқарады. Линзалар системасындағы сәулелердің қайтымдылық сипатын пайдалана отырып, сәулелерді Е-нүктесінен шығып тараған сәулелер ретінде қабылдауға болады. Ол кезде D нүктесі Е нүктесінің жорамал кескіні болып табылады. (сәулелердің L-линзадан сынып өткеннен кейінгі). Сонымен өлшеуді 3 рет қайталайсыз. Анықталған қашықтықтардың мәндері 1-ші формулаға қойылады. Бұл есептеулерде және “в” шамалары теріс таңбалы болғандықтан, Тәжірибеден алынған барлық нәтижелер және есептеу қорытындылары дөңес линза үшін ұсынылған таблицаға қондырасыз.
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|