Физикалық практикум


  Жұмыстың орындалу әдістемесі



Pdf көрінісі
бет24/113
Дата12.04.2022
өлшемі3,87 Mb.
#30798
түріПрактикум
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   113
3.3. 
Жұмыстың орындалу әдістемесі. 
3.3.1.  Керекті  құрал-жабдықтар:  горизонталь  өске  бекітілген  диск,  секундомер, 
штангенциркуль, жүктер жиыны, шомбал  шар. 
3.3.2. Дискінің инерция моментін динамикалық әдіс бойынша анықтау
3.3.2.1. Қондырғының сипаттамасы: диск білікпен бірге горизонталь өске бекітілген, әрі 
осы    өске  қатысты  айналады  (3.1  сурет).  OO    өсі  дискінің  симметрия  өсімен  дәл  келеді, 
сондықтан диск талғаусыз тепе-теңдік күйде болады.  
Білікке жіп бекітілген, жіптің бос ұшына айналдырушы момент тудыратын жүк ілінген 
(шар бекітілетін тесікті болт бұрап жауып қойыңыздар). 
3.3.2.2.  Егер  жіпті  білікке  орасақ,  онда  жүк  белгілі  ћ  биіктікке  көтеріледі,  осы  күйге 
сәйкес  жүйенің  потенциялық    энергиясы  жүктің  ауырлық  күші  мен  көтерілу  биіктігінің 
көбейтіндісіне  тең.  Дискіні  қоя  бергенде  жүк  төмен  түсе  бастайды,  ал  диск  айналмалы 
қозғалысқа  келеді.  Көтерілген  дененің  потенциялық  энергиясы  жүктің  ілгерілемелі 
қозғалысының кинетикалық энергиясы мен дискінің айналмалы қозғалысының кинетикалық 
энергиясына ауысады. 
 
 
 
3.1.  сурет. Дискінің инерция моментін динамикалық әдіс бойынша анықтауға арналған 
қондырғыныњ схемасы 


30 
 
 
Жүктің платформаѓа тџскен мезетіндегі механикалық энергияның сақталу заңын мына 
түрде жазамыз:  
     
2
2
2
2
I
m
mgh
                                                                  (3.4)  
мұндағы   m  - түскен жүктің массасы; 
h -  қозғалыс басынан платформаға дейінгі жүктің жүрген жолы; 
          -  жүк  платформаға  тиген    мезетіндегі  жүктің  ілгерілемелі  қозғалысының 
сызықтық жылдамдығы; 
 - жүк платформаға тиген мезетіндегі дискінің бұрыштық жылдамдығы. 
Жіп  білік  бетімен  сырғанамаса  жүктің  ілгерілемелі  қозғалысының  сызықтық 
жылдамдығы  біліктің  бетіндегі  нүктелердің  айналмалы  қозғалысының  сызықтық 
жылдамдығымен сәйкес келеді. Осы нүктелердің айналуының бұрыштық жылдамдығы диск 
айналысының бұрыштық жылдамдығына сәйкес келеді және оны мына өрнекпен анықтауға 
болады:      
r
   
мұндағы   r  – біліктің радиусы. 
Жүк  платформаға  түскен  мезеттегі  жүктің  қозғалысын  сипаттайтын  негізгі 
кинематикалық  қатынастардың  жүктің  қозғалыс  бағытындағы  проекциясын  мына  түрде 
жазуға болады: 
r
,    
,
2
2
Wt
h
 
,
2
t
h
 
r
t
h
2
                                       (3.5) 
 бұл жерде мынадай бастапқы шарт орындалады - t = 0 болған кезде  =0  және  =0
(3.4)   формулаға   
   мен   
   мәндерін қойып дискінің  инерция  моментін анықтайтын 
өрнекті аламыз: 
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
4
2
4
r
t
Ih
t
mh
r
t
Ih
t
mh
mgh
 , 
 
h
h
gt
mr
I
2
2
2
2
                                                                  (3.6) 
 
3.3.2.3. Жұмыстың орындалу тәртібі. 
3.3.2.3.1. Қондырғының құрылысымен танысыңыз.  
3.3.2.3.2. Жіп оралған біліктің диаметрі 2r, дискінің диаметрі 2R, дискінің қалыңдығы d
шардың  диаметрі    2R
1
,    штангенциркульмен  өлшенеді.  Өлшеу  нәтижелерін  3.1  кестеге  
енгізіңіздер.  Диск  пен  шар  материалының        тығыздықтарын  кез-келген  физикалық 
анықтамадан (справочник) жазып алыңыз.       
                                       
 3.1  кесте.  Қондырғының  сызықтық    шамалары  және  диск  пен  шар  материалының 
тығыздықтары 
 
 
№ 
 
2r
мм 
 
2R, мм  
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   113




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет