Фонетика (гр phone – дыбыс, phonetikos дыбыстық)


Дыбыс – сөздердің мағыналары мен тұлғаларын ажырататын ең кіші тілдік бірлік. Дыбыс сөздің өмір сүруінің формасы. Фонема



бет2/4
Дата07.01.2022
өлшемі409,77 Kb.
#20144
1   2   3   4
Байланысты:
фонетика және оның салалары

  • Дыбыс – сөздердің мағыналары мен тұлғаларын ажырататын ең кіші тілдік бірлік.
  • Дыбыс сөздің өмір сүруінің формасы.
  • Фонема – сөздер мен морфемаларды құрастырып, оларды бір –бірінен мағына және
  • форма жағынан ажыратуға септігі бар тілдің ең кішкене бөлшегі. Фонема туралы
  • ілімнің алғаш негізін салған орыс және поляк тілін зерттеуші И.А.Бодуэн де Куртенэ.
  • Фонема – тілдің мағына ажыратқыш ең кіші бірлігі.
  • Дыбыстар сияқты фонемаларға түрленіс (варирования) пен алмасып (чередования)
  • тән. Яғни фонемалардың әр түрлі типтері болады. Оның негізгі типін архифонема деп
  • атаса, ал қосымша типтерін (варианттарын, оттенкілерін) аллофон деп атайды.
  • Әріп – дыбысқа берілген шартты таңба. Әріпті жазамыз, көреміз.
  • Дыбыстау мүшелері мыналар: өкпе, тамқ, көмей, дуыс шымылдығы, тамақ қуысы,
  • ауыз қуысы, мұрын қуысы, тіл, кішкене тіл, таңдай, тіс, ерін т.б. Дыбыстау
  • мүшелерінің жиынтығы сөйлеу аппараты (речевой аппарат) деп аталады.
  • Дыбыстарды айтуда, әсіресе, дауыс шымылдығы мен тіл айрықша қызмет атқарады.
  • Дауыс шымылдығы көмейде болады. Дауыс шымылдығының керіліп тұруынан діріл
  • пайда болады да, үн шығады. Дыбыстардың басым көпшілігінің жасалуында, әсіресе,
  • ауыз қуысы айрықша қызмет атқарады. Дыбыстау мүшелері актив және пассив болып
  • екіге бөлінеді. Актив мүшелер дыбыстау кезінде қимыл, қозғалыс жасайды. Олар тіл,
  • ерін жұмсақ таңдай, бөбешік, дауыс шымылдығы т.б.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет