Формуласы Өлшем бірлігі Белгіленуі

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 5 см2. Оған әсер ететін күш 300 Н. Үлкен поршеніне әсер ететін күш 15 кН болса, үлкен поршенінің ауданы қандай?

ІІ нұсқа

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 15 см2, ал үлкен поршеннің ауданы 300 см2 . Кіші поршеньге әсер ететін күш 350 Н болса, үлкен поршеньге әсер ететін күшті табыңдар

Семантикалық картаны толтыру

Физикалық шаманың аталуы	Формуласы	Өлшем бірлігі	Белгіленуі
Қатты денелердегі қысым		Па	Р
Сұйықтар мен газдардағы қысым		Па	Р
Қатынас ыдыстар
Гидравликалық машиналарға арналған

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 5 см2. Оған әсер ететін күш 300 Н. Үлкен поршеніне әсер ететін күш 15 кН болса, үлкен поршенінің ауданы қандай?

Берілгені: Формуласы Шешуі

Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 15 см2, ал үлкен поршеннің ауданы 300 см2 . Кіші поршеньге әсер ететін күш 350 Н болса, үлкен поршеньге әсер ететін күшті табыңдар.

Берілгені: Формуласы Шешуі

Атмосфералық қысымды XVII ғасырда 1643 жылы италияндық ғалым Эванджелиста Торричелли тәжірибе жасап зерттеді. Ол атмосфералық қысымның сандық мәнін тапты.

Атмосфералық қысымды сынап бағанының биіктігі бойынша өлшейді.

h = 1мм = 0,001 м р =

= кг/ p = кг/∙ 10 Н/кг ∙ 0,001м = 133,3 Па

1 мм сын. бағ. = 133,3 Па = 1,33 гПа

760 мм сын. бағ. немесе Па тең

 

Атмосфералық қысымды өлшеу

Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал барометр деп аталады. (грекше барос – ауырлық, метрео – өлшеймін).

Неміс ғалымы Блез Паскаль атмосфералық қысымның биіктікке байланысты да өзгеретінің 1647 жылы тәжірибе арқылы дәлелдеген. Яғни жер бетінен әрбір 12 м биіктікте атмосфералық қысым 1 мм.сынап бағанасына азаятынын анықтады. Бұл 133,3 Па қысымға тең.

Атмосфералық қысым ауа-райының өзгеруіне байланысты артып немесе кеміп отырады. Мысалға температура жоғары жазды күні атмосфералық қысым азаяды, ал температура төмен яғни қысты күндері атмосфералық қысым артады. Бұл өзгерістер адамның денсаулығына, көңіл-күйіне әсер етеді.

демек атмосфералық қысым таудың басында төмен, етегінде жоғары болады. Атмосфералық қысымның айырмашылығын есептеу үшін

немесе

Егер атмосфералық қысым мм.сынап бағанасымен берілсе:

Останкино теле мұнарасының биіктігі 540 м. Етегіндегі атмосфералық қысым қалыпты болғандағы оның шыңындағы барометрдің көрсеткіші қандай болады?

Берілгені:

ho 12 м

Формула:

h

Берілгені:

ho 12 м

Формула:

h

№2. Барометр таудың етегінде 98642 Па, ал таудың басында 90317 Па көрсетеді. Осы мәліметтерге сүйене отырып таудың биіктігін анықтаңдар.

Формула:

Шешуі:

Барометр таудың етегінде 98642 Па, ал таудың басында 90317 Па көрсетеді. Осы мәліметтерге сүйене отырып таудың биіктігін анықтаңдар.

 

?

Формула:

 

Тест жұмысы.

1. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал. а) термометр ә) барометр б) сынап барометрі 2. Барометрдің неше түрі бар? а) 2 ә) 3 б) 5 3. Қай жылы Э. Торричелли атмосфералық қысымды өлшеген а) 1647 ә) 1643 б) 1642 4. Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеретінін анықтаған ғалым а) Х. Колумб ә) Э. Торричелли б ) Б. Паскаль 5. Топ сеуренге, туристік жорықтарға шыққанда қандай ауа қысымы қолайлы А) анероид барометр ә) сынап барометр б) барометр 6. Сынап бағынасын 760мм биіктігіне тең осы қысымды не деп атайды а) атмосфералық қысым ә) қалыпты атмосфералық қысым б) қысым

Тест жауаптары

1. б) сынап барометрі

2. а) 2

3. а) 1608 - 1647

4. ә) Э. Торричелли

5. А) анероид барометр

Үйге тапсырма