Фортепиано (итал. fortepіano, forte — қатты және pіano — ақырын) — ішекті соқпалы-клавишті рояль мен пианино музыкалық аспабының жалпы атауы
Фортепианоның екі педалі болады, ол дыбысты қатты немесе жайлап шығару үшін қолданылады;
Фортепианоның екі педалі болады, ол дыбысты қатты немесе жайлап шығару үшін қолданылады;
дыбыс көлемі 7 октава.
Фортепиано клавиатурасы ақ және қара клавиштерден тұрады.Бір октавада 7 ақ, 5 қара клавиштен тұрады. Әр ақ клавиш өзінің аты бар. Оң жақ до дыбысынан бастап ре, ми, фа, соль, ля, си дыбысымен аяқталады әрі қарай тағы осы дыбыстар қайталанады.До1, До2-арасы октава деп аталады. Фортепиано дыбыс қатары 7,5 октавадан тұрады
Фортепианоның дыбыс шығаратын соқпалы балғашықтары мен ішектері сырт кескіні құстың қанатындай типылданған сандық ішіне орналастырылады. Фортепианоның ұзындығы 150-ден 270 см-ге дейін, ал ені 150 см болады.
Фортепианоның екі түрі (рояль мен пианино) бар.
Рояль
Рояльдің бай, бай тембрі бар. Бұл аспаптың дауысы өте күшті, ол симфониялық оркестрден де биік мұнарада үлкен концерттік залды шығаруға қабілетті. Әсіресе, қақпақ ашылғанда рояльдің дауысы қатты шығады. Дизайн оны жартысына немесе толығымен көтеруге мүмкіндік береді.
Рояль үш педальмен жабдықталған: оң жағы дыбысты ұзартады, екіншісі оны тыныш етеді, ал ортасы пернетақтаның әсерін жасайды, музыкант педальмен бір уақытта басқан пернелердің ғана дыбысын ұзартады..
Пианино
дека, механика және шектері тігінен орналасқан фортепьяноның бір түрі. Қазақ музыкатануында бейресми түрде — “күйсандық” деп те аталады
Фортепианоның жасы
1790 жылдан бастап 1800 жылдардың ортасына дейін фортепиано технологиясы мен дыбыс өнері Индустриялық революция өнерінің арқасында айтарлықтай жақсарды, мысалы, фортепьяно сым деп аталатын жаңа сапалы болат, темір рамаларды нақты шеберлігі.
Фортепианодың тональДы диапазоны пианоортельдің бес октавтарынан заманауи пианинодан табылған жеті және одан да көп октаваға дейін өсті
Фортепиано тарихы
Ең алғашқы пианино 1709 жылы музыкалық аспапатар жасайтын италияндық Бартоломео Кристофори жасады. Ол оны „клавищный инструмент” деп атады. Кейін ол сөз қысқарып „фортепиано” деп аталды. Ал қазір пианино деп аталып кетті. Бұл сөз „ громко-тихо” деген сөздерден алынған. Пианино ең алғаш Еуропада пайда болды. Бұл жағдай олардың мәдениетіне қатты әсер етті. Фортепиано өмірге келе бастаған шақта Еуропа классицизм дәуіріне көшіп жатқан болатын. Дәл осы кезде фортепиано аспабының саудасы қызып кетті. Ол барлық музыкалық жиындардың сәніне айналып, әр үйдің бір бұрышынан орын ала бастаған.
Бартоломео Кристофори
1709 жылы Бартоломео Кристофори есімді италиялық музыкант алғашқы фортепиано аспабын ойлап тапты. Содан кейін ол өзінің осы туындысын "gravicembalo col piano e forte" (нәзік әрі жарқын дауыспен шығатын пернелі аспап) деп атады. Бұл атау уақыт өте келе қысқартылып, жәй ғана «фортепиано» деп аталатын болды.
Кристофер Готлиб Шретер & Жан Мариус
Осыдан көп уақыт өтпей жатып-ақ дәл осындай аспапты Германиядағы музыка пәнінің мұғалімі Кристофор Готлиб Шретер (1717 жылы) мен француздық Жан Мариус (1716 жылы) жасап шықты.