«Функционалдық сауаттылық білім беру сапасының көрсеткіші» жаратылыстану-математикалық цикл және бастауыш сынып пәндері
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
«Функционалдық сауаттылық – білім беру сапасының көрсеткіші» жар-emirsaba.org
| II.Негізігі бөлім
XXI ғасыр — озық технологиялар ғасыры. Сондықтан білім беру жүйесінде жаңа технологияларды тиімді пайдалану заман талабы. Әсіресе шет тілін үйренуде мұның пайдасы өте зор. Себебі тіл үйрену арқылы адам бүкіл бір ұлттың мәдениеті мен әлеуметін қатар үйренеді. Адам көру, есту арқылы тіл қолданушылардың мәдениетін тезірек сезінеді. Яғни өзінің де сол тілді меңгергендердің қатарына қосылуы жеңілдей түседі [1]. Заманауи педагогикалық технологиялар арқылы бастауыш сыныптарда функционалдық сауаттылықты дамыту арқылым жаңа білім беруде бірінші орынға баланың білімін, білігі мен дағдысын ғана емес, оның жеке бас тұлғасын, білім алу арқылы азамат ретінде дамуын қойып отыр. Дәстүрлі оқыту оқушыларға дайын, жаңаша оқыту технологиясы процесін ұйымдастыру, басқару және бақылау болып табылады. Замануи оқыту технологиясы — белгіленген мақсатқа нәтижелі қол жеткізуді қамтамасыз етуде оқытудың формасы, әдістері мен құралдарын ашып көрсетіп, оқу бағдарламасында белгіленген оқытудың мазмұнын жүзеге асыру тәсілі. Оқытуды жаңаша ұйымдастыруда мына міндеттерді қамтуы тиіс: Оқушыларды оқу үрдісін басқаруға қатыстыру; Ұжымдық іс-әрекетті ортақ қарым-қатынас құралы ету; Деңгейіне қарап саралап, ерекшелігіне қарап даралап оқыту Міне, осы міндеттерді қамтитын «заманауи педагогикалық технологиялар» жүйесін даму заңдылықтарын ескере отырып, теориялық ойлауға бағытталған іс-әрекет арқылы баланың жақын даму аймағында оқытады. Нақ осы мәселелерді жүзеге асыруға бағытталған оқыту технологияларының көпшілігі ұжымдық ой қызметі негізінде баланы өз іс-әрекетінің субъектісі етуге ұмтылады, мақсатты оқу іс-әрекеті барысында нақты оқу міндеттерін шеше отырып, даму педагогикалық ықпалдың алдын алатын іс-әрекеттік оқыту тәсілі арқылы балада ақпараттық және жалпы біліммен қатар, амалдар мен құндылықтар жиынтығын, біліктілігін қалыптастырады [2]. Жаңаша оқыту технологиялардың бірі — «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясы — технологиялардың ішіндегі шоқтығы биік, ерекшелігі мол, құнды технология. Функционалдық сауаттылық-бұл мектепте алған білім мен дағдыларды өмірде қолдана білу, мектепте оқу кезінде қол жеткізуге болатын білім деңгейі, оның әртүрлі салаларында өмірлік міндеттерді шешу қабілетін, адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсу қабілетін, мүмкіндігінше тез бейімделу және өмір сүру қабілетін білдіреді. Біз ақпараттық технологиялардың қарқынды даму дәуірінде өмір сүріп жатырмыз. Бүгін бізге күн сайын және сағат сайын шексіз ақпарат ағыны түседі, бүгінде жаһандық әлемдік желіні пайдаланбайтын балалар мен жасөспірімдерді, ересектерді елестету қиын. Мұғалімнің мақсаты- баланы дамыту. Ойлауды дамыту-оны визуалды-тиімдіден дерексіз-логикаға 57
сақтау мен зейінді, сана мен қиялды, кеңістіктік қабылдауды дамыту. Мотор функциясын, қозғалыстарыңызды бақылау қабілетін, сондай-ақ ұсақ моториканы дамыту.Қарым-қатынас жасау қабілетін, эмоцияларды басқаруды, мінез-құлқыңызды басқаруды дамыту.Осы мәселелерді шеше отырып, мұғалім нәтижесінде функционалды дамыған тұлға алады.Жұмыстың заманауи әдістері мен формалары Педагогтарға кәсіби міндеттерді шешуде практикалық көмек көрсетеді, оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруға бағытталған мектептегі ақпараттық-білім беру ортасын дамытуға ықпал етеді. Оқушының функционалдық сауаттылығы мыналардан тұрады: оқу сауаттылығы; жаратылыстану ғылымдарындағы сауаттылық; математикалық сауаттылық; компьютерлік сауаттылық; қоршаған әлемді қабылдаудағы сауаттылық; денсаулық мәселелеріндегі сауаттылық. Ол үшін әртүрлі педагогикалық технологияларды қолдану қажет: жаңа білімді проблемалық-диалогтық игеру; дұрыс оқу әрекетінің түрін қалыптастыру; жобалық қызмет; "оқу жағдайлары" негізінде оқыту; оқытудың деңгейлік саралануы; ақпараттық және коммуникациялық; оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау және т. б Функционалдық сауаттылықтың базалық дағдысы-бұл оқырман сауаттылығы-адамның жазбаша мәтіндерді түсіну және пайдалану,олар туралы ой жүгірту және өз мақсаттарына жету үшін оқумен айналысу, өз білімі мен мүмкіндіктерін кеңейту,әлеуметтік өмірге қатысу қабілеті. "Әдебиеттану "оқу пәні оқушылардың сауатты, еркін оқу дағдыларын меңгеруін, балалар әдебиетінің шығармаларымен танысуын және мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруды, сондай-ақ кітапханадан қажетті кітапты таба білуді, берілген тақырып бойынша шығарманы таңдай білуді, жолдастың жұмысын бағалай білуді; тыңдай және ести білуді, оқылғанға, естілгенге өз көзқарасын білдіре білуді көздейді. "Орыс тілі" оқу пәні оқушылардың функционалдық сауаттылықты меңгеруіне бағытталған, сонымен қатар оқушылар өз жұмыс орнын ұйымдастыру дағдысын, оқулықпен, сөздікпен жұмыс істеу дағдысын; уақытты бөлу дағдысын; сыныптастарының жұмысын тексеру дағдысын, қатені табу дағдысын; жұмыс сапасын ауызша бағалау дағдысын меңгереді. Орфографиялық сауаттылық - жалпы тіл мәдениетінің құрамдас бөлігі, ой мен өзара түсіністікті дәл білдірудің кепілі, оқушылардың негізгі құзыреттіліктерін дамытудың негізі. Оқушыларда сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру-мұғалім шешуі керек ең қиын міндеттердің бірі. Бірақ дәл осы 58
бағдарламалық жасақтама ретінде белгіленеді. Оқушылар үшін жаратылыстану ғылыми сауаттылықтың да маңызы зор - тану және сұрақтар қою үшін, жаңа білімді игеру,университеттердің жаратылыстану мамандықтарын ғылыми дәлелдермен түсіндіру, жаратылыстану ғылыми мәселелерге байланысты тұжырымдарды түсіндіру үшін адамның табиғи ғылыми білімді игеру және пайдалану қабілеті; жаратылыстанудың негізгі ерекшеліктерін адам санасының формасы ретінде түсіну; жаратылыстану ғылымдары мен технология материалдық,зияткерлік және мәдени қоғамдарға әсер ететінін түсіну; жаратылыстану ғылымдарына қатысты мәселелерді қарастыру кезінде белсенді азаматтық ұстанымды көрсету. Математикалық сауаттылық адамның өзі өмір сүретін әлемдегі математиканың рөлін анықтауға және түсінуге, жақсы негізделген математикалық пайымдауларды айтуға және математиканы қазіргі және болашақтағы шығармашылық, қызығушылық пен ойлау азаматына тән қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін қолдана білу қабілеті. "Математика" оқу пәні математикалық есептеу дағдыларын қалыптастыруды, геометрия негіздерімен танысуды; заттардың жазықтықта орналасуын дербес тану дағдысын қалыптастыруды, уақытты бағдарлай білуді, сюжеті өмірлік жағдайлармен байланысты мәселелерді шеше білуді болжайды. Бүгінгі таңда оқушылардың логикалық сауаттылығын қалыптастыруға ерекше мән беріледі және оны қалыптастырудың негізгі құралы математика сабақтары болып табылады. Математика сабақтарының негізгі міндеті-баланың интеллектуалды дамуы, оның маңызды құрамдас бөлігі ауызша және логикалық ойлау болып табылады.Математика сабақтарында логикалық ойлауды дамытуға бағытталған арнайы тапсырмалар мен тапсырмаларды жүйелі қолдану кіші мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастырады және дамытады, оларды қоршаған шындықтың қарапайым заңдылықтарын сенімді басқаруға және математикалық білімді күнделікті өмірде белсенді қолдануға мүмкіндік береді. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру үшін келесі шарттарды орындау қажет: * оқыту белсенді болуы керек; * оқушылар болуы тиіс жауапкершілік; * оқу үдерісін құрылтайшылардың дербестігі мен жауапкершілігін дамытуға бағыттау қажет; * сабақ әрекетінде топтық жұмыстың өнімді түрлерін пайдалану; * мектептер оқушылардың күрделі жаһандық мәселелер саласындағы зерттеулерін белсенді қолдайды. Оқушыға функционалдық сауаттылықты қалыптастыруға мұғалімнің сабақтағы күнделікті жұмысы, оның жас деңгейіне сәйкес келетін білім беру технологиялары, білім алушының отбасымен байланысы, балаларды 59
қоршаған шындықта қолдану мүмкіндігі көмектеседі. жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|