Г и сал ға раева ж б ба заева а с ма ха но ва информатика

41
Са нау жүй еле рі 
Он дық
Екі лік
Се гіз дік
Он ал ты лық
3
11
3
3
4
100
4
4
5
101
5
5
6
110
6
6
7
111
7
7
8
1000
10
8
9
1001
11
9
10
1010
12
A
11
1011
13
B
12
1100
14
C
13
1101
15
D
14
1110
16
E
15
1111
17
F
Мы са лы, екі лік са нау жүй есін де гі 1011
2
 са ны он дық са нау 
жүй есін де 11
10
-ге тең еке нін кес те ден кө ру ге бо ла ды. 
1.  Са нау жүй есінің қолданылу аясы қандай?
2.  Санды ондық санау жүйесінен кез келген санау жүйесіне 
қалай аударамыз?
3.  Санды екілік санау жүйесінен кез келген санау жүйесіне 
аудару механизмі қандай?
1.  Дер бес  ком пью тер  не лік тен  екі лік  са нау  жүй есін де  жа-
зыл ған код пен жұ мыс іс тей ді?
2.  Не лік тен  есеп теу  тех ни ка сын да  0  мен  1  ға на  қол да ны-
ла ды?
3.  Кез кел ген сан ды екі лік са нау жүй есі не ау да ра ала мыз ба?
Екі лік са нау жүй есі мен он дық са нау жүй есін Венн диа-
граммасында са лыс ты рып, ай ыр ма шы лық та рын атаң дар.
Екі лік са нау 
жүй есі
Он дық са нау 
жүй есі
Сұрақтарға жау ап бе рейік
Ойланайық, талқылайық
Талдап, салыстырайық
АР
МА
Н-
ПВ
 б
ас
па
сы

42
Бе ріл ген  тап сыр ма ны  орын дау дың  баламасын  ұсы ның-
дар.
Он дық са нау жүй есін де бе ріл ген сан дар ды екі лік, се гіз-
дік, он ал ты лық са нау жүй есі не ау да рың дар.
12
10 = 
57
10
 = 
642
10
 = 
841
10
 = 
123
10
 = 
456
10
 = 
Тап сыр ма ны рет-ре ті мен орын даң дар.
1.  Іс ке  қо су  ⇒  Бар лық  прог рам ма лар  ⇒  Стан дарт ты  ⇒ 
Каль ку ля тор ды ашың дар.
2.  Каль ку ля тор дың  тү рін  ау ыс ты рың дар.  Ол  үшін  Вид 
стан дарт ты мә зі рі нен Прог рам ма лау шы каль ку ля тор ды 
таң даң дар.
3.  Каль ку ля тор дың  бұл  тү рі  төрт  са нау  жүй есін де  жұ мыс 
іс тей ді: он дық, се гіз дік, екі лік жә не он ал ты лық. Олар-
дың  қа жет ті сін  таң дау  үшін  төрт  ба тыр ма ның  бі рін 
шер ту ке рек: 
Hexadecimal (он ал ты лық), 
Decimal (он дық), 
Octa (се гіз дік) 
Binary (екі лік). 
 
 
Егер сан ды он дық жүйе де те ріп, со дан кей ін қал ған 
үшеуі нің бі рі нің ба тыр ма сын бас саң дар, ин ди ка ция өрі-
сін де гі он дық сан жа ңа жүйеге ав то мат ты түр де ау да ры-
ла ды.
4.  Осы ны  пай да ла нып,  жо ға ры да  шы ғар ған  есеп те рің ді 
тек се рің дер.
Са бақ та не біл дің дер? Не ні үй рен дің дер? Өз ой ла рың ды 
дос та рың мен бө лі сің дер.
Дәптерде орындайық
 Компьютерде орындайық
Ой бөлісейік
АР
МА
Н-
ПВ
 б
ас
па
сы

43

жүктеу/скачать 9,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: