Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық

Қазақ хандығындағы әлеуметтік топтар

жүктеу/скачать 6,79 Mb.

Pdf көрінісі

бет	90/244
Дата	30.04.2022
өлшемі	6,79 Mb.
	#32952
түрі	Оқулық

1 ... 86 87 88 89 90 91 92 93 ... 244

3. Қазақ  хандығындағы  әлеуметтік  топтар.
Қазақ хандығындағы ең жоғарғы мемлекет
билеушісі – хан болды. Хан билігі атадан балаға
мұра ретінде қалдырылды. Хан елдегі маңызды
саяси және экономикалық мәселелерді шеш-
кен. Өз атынан бұйрық шығарған. Көршілес
мемлекеттермен сауда келісімін, бітім шартын
жасасқан, соғыс жариялауға ерікті болған. Хан
соғыс жағдайында әскерге қолбасшылық ет-
кен.
Хан халқының көшіп-қонатын жерлерін
белгілеп берген. Елді басқаруда хан өзінің
маңындағы сенімді адамдарына сүйенген.
Ханның төңірегіндегі сұлтандар мен тайпа
көсемдері «хан кеңесіне» мүше болды.
Қазақ хандығы көптеген ұлыстарға бөлінген,
әр ұлыс жүз мыңнан астам адамнан тұрған.
Оларды Шыңғысхан ұрпақтарынан тараған
сұлтандар  басқарған. Сұлтандардың ерекше
құқықтары болды. Олар хан тағына сайлана ала-
ды. Оларды тек хан соты ғана соттай алатын.
Би – Қазақ хандығындағы аса құрметті атақ.
Өмір тәжірибесі мол, сот мәселесін жетік білетін,
әділ, шешен, дана адамдар ғана би бола алатын.
Батыр – ержүрек, қаһарман жауынгерге
берілетін атақ. Батыр атану үшін шайқаста
ерлік көрсетумен қатар, соғыс тәсілін жетік
меңгеру қажет.
Бай – мыңдаған малы бар дәулетті адам.

Қазақ хандығы
қалай құрылды?

Картадан Қазақ
хандығының алғашқы
құрылған аумағын
тап.

Тұңғыш қазақ
хандарын ата.

Қасым хан кезіндегі
Қазақ хандығына
сипаттама бер.

93
Хандықтағы қарапайым адамдардың көп-
шілігі көшпелі малшылар мен егінші шаруа-
лардан құралды. Олардың иелігінде аздаған
малы мен мүлкі болды. Олар ру басшылары-
на жұмыс істейді, түрлі салықтар төлейді,
міндеткерліктер атқарады. Қарапайым шаруа
мен малшы соғыс кезінде әскер сапында жа-
уынгер болып тұрған.

жүктеу/скачать 6,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 86 87 88 89 90 91 92 93 ... 244