Жастарға тәлім-тәрбие беруде

_____ 11.1. Ж астарга тәлім -тәрбне берудс псдагогіікалық... 
♦ 239
- тәрбиелік (тәрбиеленушінің түлғалық өзгеріске келуі);
- дамытушылық (торбиеленушініц жан-жақты ксмелденуі);
- аксиологиялық (тәрбиеленушінің құндылық сезіну бағда- 
ры. заттар мен кұбылыстарға болғаи катынастарын калып- 
тастыру);
- әлеуметті икемдестіру (торбиелснушіні пакты омір жағ- 
дайларына бейімдеу).
Педагогикалык үдерістің күрылымы педагогикалык үдеріскс 
катысушыларды
11 субъективті күрамы жоие іс-әрекеттік күрамы 
түрғысынан карастырылады.
Педагогикалык үдерістіц субъектілері - тәрбиеленуші жоне 
тәрбиелеушілер. Бүлардың күрамы сан қилы. Мысалы: торбиеле- 
нушілер катарында алты жастан алпыс жаска дейіигі сәбилер мен 
кариялар; ал тәрбиелеушілер сапында ата-аналарды, кәсіби пе- 
дагогтарды тікелей тәрбиеші субъектілср деп білсек, бүкаралық 
акпарат күралдарын, салт-дәстүр, дін, тіл, табиғат жоие балаға 
ыкпал жасайтын барша әлеуметтік-қоғамдық күбылыстарды жа- 
нама да. тікелей де тәрбисші деп танығанымыз жөн. Педагоги­
калык үдеріс субъектілерінің озара байлапысты іс-әрекеттерінің 
сонғы иәтижесі - тәрбиеленушілердін адамзат жииактаған тәжі- 
рибені игеруі.
Педагогикалык үдерістің іс-әрекеттік (процессуалды) күры- 
лымында төмендегідей бірлікгер бар: педагогикалык үдерістіц 
дамуы (динамика) педагогикалык үдерістің кейінгі кезеңдеріне 
тәуелді. Жетістіктер неғүрлым жоғары болса, нәтиже де салмак- 
ты келеді. Бүдан шығатын корытынды педагогикалык үдеріс пе­
дагог пен тәрбиеленуші арасындағы ыкпалдастык ретіиде саты- 
лық сипатқа ие болады.
Білім мен тәрбие иәтижесі жақсы болған оқушының деңгсйі 
жогары көрсеткішке ие болады:
- педагогикалык түлғаның дамуы - педагогикалык үдеріс, 
түлға дамуының аркауы. Түлганыц даму каркыны мен жс- 
тілген деңгейі нәсілдікке, торбие жоне оку ортасына. оку- 
торбиелік іс-әрекеттерініц жетілуіне, колданымдағы педа­
гогикалык ыкпалы мсн одіс-тәсілдеріне тәуелді;

Педагогикалык ықпал нотижесі педагог қызметіпіц сапасына 
қалай байланысты болса, тәрбиеленушінің өзіндік оку танымдык 
іс-әрекеттерінің сапасына да соишалықты тоуелді келеді:
- педагогикалык үдерістің себептілік негізінің болуы;
- оку-тәрбие үдерісіпің жүрісі мен нотижссін алдын ала 
анықтап отыратын жағдаят - кажеттілік, сондай-ак түлға 
мен коғам мүмкіндіктері (магериалды техникалык, экопо- 
микалык жәнс т.б.), үдсрісгін окыту, орындалу (мораль- 
дык-психологиялық, санитар-гигиеналық және т.б.) шарт- 
тары;
- жогарыда аталғаи жопе баска да заңдылыктар нсгізінде пе­
дагогикалык үдсріс принциптері (яғии кейбір ереже, үсы- 
ныстарға орай) иактыланып баратын оку мсн тәрбиеге бас- 
тау. жетскші талаптар аныкталады (оку мен тәрбие прин- 
циптері кітаптың келесі бөлімінде карастырылады).
Қай педагогикалык үдеріс болмасыи, оз дамуының белгілі бір 
ізділігіне сәйкес кезеңдерге бөлінеді.
Олар:
- дайындык кезеңі,
- орындау (негізгі) кезепі;
- нотижелер талдауы (қорытынды) кезеңі.
Қазіргі уакытта Қазакстаи Республикасында әлем кауымдас- 
тығының басқа да елдсріндсгідей білім жүйесін жапарту жоие 
дамыту мақсаттарында үлан-гайыр реформалау шаралары кол- 
ға алыныи жатыр. Осы замапиып білім жүйесін реформалаудың 
басты бағыттары төмендегідей:
- білімді гумаиизациялау;
- окуды үздіксіз жүргізу бағыт-бағдары;
- білім технологиясындағы пән аралык байлапыстарды 
(ииеграпия) іске асыру;
- оку үдерісін компыотерлеидіру жәие технологизациялау;
- білім берудің акпараттандыру формасыиаи проблемалык 
гылыми іздсніс. окушыларлын өзіидік жүмыстарын кең 
камтитын окудын бслсснді әдістері меи формаларыпа оту;
- оку желісіндс мүғалімніц окыту жүмыстарынан горі оку- 
шылардьщ тапымдық іс-орекел еріне көбірек мән беру;
2W
♦ 
11-тарау. Биология ііоііініц толім-торбие берулегі рөлі

- оқу-танымдық үдерісін үйымдастыру мен сол үдерісті бас- 
каруда жоспарлы кадағалау, кагаң бағдарластыру тәсілдсрі 
ориына окудын да.мытушылык, белсенділік кодеру, жедел- 
дсстіру мүмкіндіктерін мейлінше тиімді пайдалану;
- білімнің дамытушылық және азаматтык баулу кызметтерін 
назарда үстау. Қазақстан мектебінің 2005-2010 жылдар- 
дағы даму бағдарламаларыида белгіленген аса маңызды 
мәселе - азаматтык, дербестік, жеке жауапкершілік, қоғам- 
ға кызмет ету күндылығын түсіиу.
Қазакстан білім кеңістігінде қалыптасып жатқан осы заман 
білімін рсформалау бағыттары жалпы әлемдік бағдар мен үпдес 
келіп, іске асырыдуда.

жүктеу/скачать 9,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: