Шымкент 2023ж ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
Гейгер-Мюллер есептегіші. Гейгер есептегішін 1908 жылы неміс эксперименталды физигі Ханс Вильгельм Гейгер ойлап тапқан. 1928 жылы Вальтер Мюллермен бірге есептегіш жетілдірілді. Сондықтан өнертабыс көбінесе Гейгер-Мюллер есептегіші деп аталады.
Гейгер-Мюллер есептегіші - бөлшек детектор арқылы өткен кезде пайда болатын электр тогы импульсінің шамасы бөлшектер энергиясына тәуелді емес, зарядталған бөлшектердің газ разрядты детекторы.
Гейгер есептегіштерінің жұмыс принципі жоғары үдеткіш кернеудің электродарадық кеңістігінде радиоактивті бөлшектердің немесе электромагниттік тербеліс кванттарының әсерінен газды ортадағы иондардың соқтығысу әсеріне негізделген. Құрылғы инертті газбен (неон, аргон) немесе газ қоспасымен толтырылған тығыздалған металл немесе шыны ыдыстан тұрады. Цилиндрдің ішінде электродтар-катод және анод бар.
Гейгер есептегіш құрылғысы және оның тізбегі.
Газ баллонында электр разрядының пайда болуын жеңілдету үшін төмен қысым орнатылады. Электродтар радиоактивті бөлшектерді тіркеу кезінде электрлік импульстар пайда болатын жүктеме резисторы арқылы, тұрақты токтың жоғары кернеу көзіне қосылады.
Гейгер есептегіші не үшін қажет? Гамма-фотондар мен қатты бета-сәулеленуді тіркеу. Өткен ғасырда да, қазіргі уақытта да шығарылған классикалық Гейгер есептегіштерінің барлығы дерлік бұған қабілетті. Сәулеленудің екі түрі де жоғары энергияны тасымалдайды және жоғары ену қабілетіне ие. Мұндай кванттар мен бөлшектер детектордың жұқа қабырғалы шыны немесе металл цилиндріне оңай еніп, электронды схема арқылы анықталады.
Танымал SBM-20 цилиндрлік есептегіші осындай мақсаттарға арналған. Оның ішінде коаксиалды орналасқан сым аноды бар ауа өткізбейтін цилиндр түтігі бар. Сонымен қатар, түтік бір уақытта жұқа тот баспайтын болаттан жасалған корпус пен катод ретінде қызмет етеді. т етеді. Датчиктің жұмыс аймағының ауданы шамамен 0.0008 шаршы метрді құрайды. Гамма-сәулеленуге радиациялық сезімталдығы шамамен 70 имп/мкР немесе 280 имп/с, ал меншікті фон 1 мкм/с аспайды.