«География пәнінен оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруға бағытталған креативті тапсырмалар жинағы»

39 
«Табиғат және қоғам» 
1-тапсырма.
Қарапайымнан күрделіге қарай дейінгі принципті қолданып, 
деңгейлерді негізгі үш сфераға бөліңіздер (1-кесте): [5] 
1-кесте – Қарапайымнан күрделіге қарай
Бейорганикалық 
табиғат 
Тірі табиғат 
Қоғам 
Атомды 
Жасушалы 
Жанұя 
Микроэлементарлық 
Биологиялық 
макромолекулярлық 
Индивид 
Ядролық 
Микроорганикалық Ұжымдар 
Субмикроэлементарлық Популяциялық 
Тұтастай 
адамзат 
Макродеңгей 
Биосфералық 
Мемлекет 
(азаматтық 
қоғам) 
Молекулярлық 
Тұтастай ағза 
Мемлекет 
жүйесі 
Метадеңгей 
(метагалактикалар) 
Биоценоз 
Үлкен 
әлеуметтік 
топтар 
(класстар, 
ұлттар) 
Мегадеңгей 
(ғаламшарлар, 
жұлдыздығаламшар 
жүйесі, галактикалар) 
Мүшелер мен 
ұлпалар 
Ноосфера 
 

40 
2-тапсырма 
Бізді қоршайтын әлемдегі кейбір физикалық құбылыстар 
денелерді қыздыру немесе суытуымен байланысты. Қыздыру 
кезінде суық су жылынып, одан кейін қайтадан суитынын 
білеміз. «Суық», «жылы», «ыстық» сөздерінің көмегімен біз 
дененің қызу дәрежесін ажыратамыз, физикада бұл сөздер 
денелердің әр түрлі температурада тұрғанын білдіреді. Ыстық 
судың температурасы суық судың температурасынан жоғары 
болады. Жаздағы ауаның температурасы қыстағы ауаның 
температурасынан жоғары болады. 
Денелер температурасын термометр көмегімен, өлшемі градус 
Цельсий (
0
С) арқылы өрнектейді. 
Жоғары температурада диффузия жылдам өтетінін білеміз. Бұл 
молекулалардың қозғалыс жылдамдығы мен температурасы өзара 
байланысты екендігін білдіреді. Дененің температурасы артқан 
сайын 
молекулаларының 
қозғалыс 
жылдамдығы 
өседі, 
температура төмендеген сайын- кемиді. 
Сонымен, дене температурасы молекулалардың қозғалыс 
жылдамдығынан тәуелді. 

жүктеу/скачать 1,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: