Средняяквадратическая Орташа квадрат Основная цель измерения диаметров деревьев в древостое – это определение запаса древесины. Для вычисления запаса надо знать сумму площадей поперечных сечений измеренных деревьев (gi), а затем воспользоваться соответствующей формулой, куда ∑giвходит как сомножитель. Ағаштардың диаметрлерін өлшеудің негізгі мақсаты ағаш қорын анықтау болып табылады. Қорды есептеу үшін Сіз өлшенген ағаштардың (gi) көлденең қималарының аудандарының қосындысын білуіңіз керек, содан кейін ∑gi фактор ретінде кіретін тиісті формуланы қолданыңыз.Эта формула описана в курсе лесной таксации, изучаемой на 3 курсе. Сумму площадей сечений деревьев в древостое можно определить, умножив число деревьев на площадь сечения среднего дерева. Известно, что площадь сечения дерева на высоте 1,3 м приравнивается к площади круга, и ее находят по формуле gi=πdi2/4, где π=3,14159, di– диаметр на высоте 1,3 метра. Бұл формула 3-курста оқытылатын Орман таксациясы курсында сипатталған. Ағаш кесінділерінің аудандарының қосындысын ағаштардың санын ортаңғы ағаштың қимасының ауданына көбейту арқылы анықтауға болады. 1,3 м биіктіктегі ағаштың көлденең қимасының ауданы шеңбердің ауданына тең екендігі белгілі және ол формула бойынша табылған gi=πdi2/4, где π=3,14159, di диаметрі 1,3 метр биіктікте.
Нам необходимо выяснить, какую величину должен представлять средний диаметр, чтобы он был репрезентативным показателем для достижения указанной цели. Анализ, сделанный путем использования здесь Х, показывает, что применение средней арифметической величины в этом случае неприемлемо, а необходимо вычислить среднюю квадратическую. Ее находят по формуле: Біз көрсетілген мақсатқа жету үшін өкілдік көрсеткіш болу үшін орташа диаметр қандай шаманы көрсетуі керек екенін анықтауымыз керек. Мұнда X қолдану арқылы жасалған талдау бұл жағдайда орташа арифметикалық шаманы қолдану қолайсыз екенін және орташа квадратты есептеу қажет екенін көрсетеді. Ол формула бойынша табылған:
В качестве иллюстрации сказанного рассмотрим определение объема среднего дерева в древостое сосны возрастом 100 лет (II класса бонитета), который измерен нами ранее и приведен в таблицах 3.1, 3.3. Результаты расчетов показаны в таблице 4.1. В этой же таблице представим исходные данные и для нахождение средней арифметической: Жоғарыда айтылғандардың иллюстрациясы ретінде біз бұрын өлшеген және 3.1, 3.3 кестелерде келтірілген 100 жылдық қарағайдың (бонитеттің II класы) орташа ағаш көлемінің анықтамасын қарастырамыз. Есептеу нәтижелері 4.1-кестеде көрсетілген. Сол кестеде біз арифметикалық орташа мәнді табу үшін бастапқы деректерді ұсынамыз
Средний арифметический диаметр будет равен: Орташа арифметикалық диаметр болады:
4.1-кесте-120 қарағай ағашының жиынтығы үшін орташа диаметрді анықтау
Таблица 4.1 – Определение среднего диаметра для совокупности 120 деревьев сосны