Elements of the integrated management system

9 
 
2.1 Business Process Management (ERP)  
The main purpose ofsystems is to automate the processes of planning, accounting and control in the 
main areas of activity of the enterprise and therefore ERP-system can be viewed as an integrated set of the 
following subsystems:  

 
Financial Management  

 
Materials Management  

 
Production Management  

 
Project Management  

 
Service Management  

 
Quality Management  

 
Personnel Management  
ERP-system  can  be  divided  into  the  following  paths:  "commercial  accounting",  "inventory 
accounting",  "accounting",  "HR  management".  Objectives  of  financial  planning,  feasibility  planning,  cost 
accounting  and  cost  calculation  -  grouped  in  the  loop  "planning  and  budgeting",  and  receive  information 
from the production combine to outline the "primary account". In accordance with such a concept advanced 
by, in the enlarged form the overall structure of ACMS enterprise can be represented as in Figure 2. [2] 
 
Central database 
ERP
0. Primary 
accounting
1. Planning 
and Budgeting
2. Commercial 
accounting
3. Inventory 
accounting
4. Accounting
5. HR 
Management
6. Analysis and 
management 
decisions
 
 
Figure 2 - The aggregative structure of the ERP [ACMS] enterprise. 
 
2.2 Quality Management System  
Improving  the  enterprise  necessitates  the  use  of  the  following  approaches  in  the  field  of 
management:  

 
strategic planning;  

 
process approach to management;  

 
self-assessment activities;  

 
evaluation of customer satisfaction and staff;  

 
the  introduction  of  the  Quality  Management  System  (QMS)  (ISO  9001:  2008),  Energy 
Management  Systems  (ISO  50001:  2011),  Environmental  Management  System  based  on  ISO  14001  and 
Safety Management Systems (OHSAS 18001).  
The  main  disadvantage  of  many  systems  is  the  lack  of  information  provision,  which  covers  all 
process  chain  lifecycle.  The  Management  System  and  Quality  compensates  this  disadvantage.  The  QMS 
based on the standards ISO 9000 - ISO 9004, which are duplicated in the Kazakhstan national standard ST 
RK ISO 9001-2009 "Quality Management Systems. Requirements". 
The  quality  management  system  is  a  set  of  organizational  structure,  procedures,  processes  and 
resources  needed  for  the  quality  management.  It  is  designed  to  continually  improve  performance  and 
enhance  the  competitiveness  of  the  organization  in  the  domestic  and  world  markets.  It  is  part  of  the 
management system of the organization.  
The classic model of the system of management and quality is presented in Figure 3. 
 

10 
 
2. Leadership 
responsibility
3. Resource 
management
4. The measurement, 
analysis and improvement
5. Creating 
products
6. Product
Consu
mers
Dema 
nds
Consu
mers
Conten
tment
1. Continuous improvement of the Quality 
Management System
СМК
 
Figure 3 - Model of the Quality Management System 
 
Basic principles of the QMS: 
1.  Customer  focus  -  organizations  need  to  do  what  the  consumer  wants  and  now  wants  in  the 
future, even if he does not realize it. 
2.  Leadership  leader  -  the  leader,  has  a  vision,  fortitude  depends  on  the  goal  (mission)  of  the 
organization. 
3.  Involve  staff  -  staff  organization  and  at  the  same  time  the  main  resource  is  the  most  sensitive 
interested party, so leaders reliance on staff to success. 
4.  Process  approach  -  its  members  are  organizing  the  processes  through  which  the  objectives  are 
achieved, that is, through the processes provided any changes. 
5. System approach to management - involves consideration of all the factors affecting the external 
and internal environment of the organization. 
6. Continuous improvement - the basis of modern management, which implies constant adaptation 
to have occurred and the expected changes in the environment, and sometimes their forms. 
7.  Decision-making  based  on  facts  -  a  reminder  that  the  stability  of  the  organization  is  not  only 
possible on the basis of intuition, but also with the measurement data. 
8.  Mutually  beneficial  supplier  relationships  -  together  with  the  principle  of  customer  focus 
involves the creation of sustainable supply chains on the basis of mutually beneficial cooperation. 
Quality  of  products  and  services  -  is  the  main  indicator  of  the  competitiveness  of  the  company, 
together  with  the  company's  competitiveness  assessed  from  the  standpoint  of  the  quality  of  management, 
quality  of  functions  performed,  the  quality  of  management  decisions  and  the  implementation  of  the 
intellectual potential of every working person. 
 
2.3 The Balanced Scorecard (BSC) 
Nowadays  embedded  systems  based  on  key  performance  indicators  (KPI),  the  most  common  of 
which is the Balanced Scorecard (BSC), which is a system implementing the strategy of the company by its 
decomposition at the level of operational management and control based KPI. 
The  Balanced  Scorecard  is  a  system  of  strategic  management  based  on  the  measurement  and 
evaluation  of  its  effectiveness  on  a  set  of  optimally  selected  key  indicators  that  reflect  all  aspects  of  the 
organization,  both  financial  and  non-financial.  The  system  of  indicators  serves  as  a  frame  of  reference  by 
which the aim is to form the desired values of the indicators, and an action plan is a path to the goal, unfold 
in time. 
BSCis  convenient  because  it  offers  a  comprehensive  whole  idea  ofwhere  the  company  is  (the 
interprise). In other words, on the basis of this system can be precisely integrated vision of the company and 
determine  the  direction  of  development.  BSCoperates  four  main  perspectives  -  "Finance",  "Customers", 
"Internal Business Processes" and "Potential" (Figure 4). 
 

11 
 
1. Perspective "Finance"
The goals arising from the 
financial expectations of the 
founders and investors
3. Perspective "Processes"
The goals set regarding processes 
to ensure the achievement of the 
prospects of the "Finance" and 
"Clients"
2. Perspective "Clients"
The goals set by the structure 
and requirements of the 
customers to ensure 
achievement of the financial 
objectives of the company
Vision 
and 
Strategy
4. Perspective "Potential"
The goals set regarding the 
potential to meet today's and 
future requirements
 
Figure 4. BalancedScorecard 
 
The  implementation  of  a  balanced  scorecard  requires  a  precise  and  clear  wording  of  the  mission 
and  vision  as  a  fundamental  function  of  management  in  the  development  of  enterprise  in  a  particular 
environment. 
Building a Balanced Scorecard is based on five key principles: 

 
manual changes should be carried out by top management; 

 
transformation strategy in a continuous process; 

 
the  involvement  of  every  employee  in  the  implementation  of  the  strategy  through  daily 
responsibilities; 

 
restructuring the organization to implement the strategy; 

 
bringing the strategy to each team member. 
The  result  of  the  introduction  of  performance  appraisal  system  is  a  flow  efficiency  of  business 
processes.  Properly  operating  system  provides  a  guide  to  the  necessary  information  that  allows  timely 
decisions, to identify the factors affecting the achievement of the goals and make adjustments to the business 
processes. 
 
3 Develop an integrated information analysis system of enterprise management (IACS) 
Management of company offers to sell through three systems (general structure of which is shown 
in Figure 5): 1. ERP - Information System of identification records and resource planning; 2. QMS - Quality 
Management System; 3. BSC - strategic management based on balanced scorecard. 
According  to  [7]  with  the  development  of  computer  technology  was  divided  on  production 
management  systems  (ERP)  and  quality  management  systems.  Thus  for  the  standard  ERP  no  detailed 
description  in  connection  with  the  inability  to  be  included  in  the  logical  description  of  all  the  supporting 
processes  to  the  required  granularity.  This  does  not  exclude  the  fact  that  ERP  can  be  standardized  quality 
management  system  ISO  9001,  which  standardizes  the  basic  production  process  at  the  top  level  of 
description,  i.e.  without  technical  detail,  which  can  be  described  by  different  standards,  depending  on  the 
industry  of  the  enterprise.  Thus,  the  ISO  9001  is  part  of  the  ERP-system,  which  exposes  the  system 
requirements and performs the role of top-level management of the enterprise. 
According  to  [3,  4]  BSC  integrated  into  the  QMS  enables  to  organize  qualitative  and  efficient 
operation of the enterprise. The system of indicators for assessing the effectiveness and efficiency, built on 
the basis of the BSC, especially allows to combine the assessment of the effectiveness of processes, built on 
the  basis  of  the  requirements  of  ISO  9001,  in  general  the  calculation  of  productivity  and  efficiency  of 
business processes, which are aimed at making a profit. It should be noted that the effect of the interaction 
process  is  inherently  synergistic  i.e.  the  effect  of  strengthening  cooperation  and  coordination  between 
elements  of  the  system.  The  objective  basis  of  occurrence  of  synergistic  effect  is  real  interaction  and 
integration processes [6]. 

12 
 
Using the Balanced Scorecard provides an opportunity to assess the effectiveness and efficiency of 
the QMS for the different stakeholders from the standpoint of its impact on the financial performance of the 
company,  customer  contentment  and  loyalty,  effectiveness  and  efficiency  of  internal  processes,  as  well  as 
employee contentment enterprise. 
IACS should have a unified database management system (DBMS), which gives the identity of the 
database tables to allow exchange at the level of copying without conversion. 
Collecting production information from the perspective of the ERP-system is proposed to classify 
as "0. Primary records mainly manufacture." Atthe ERP all management based on the financial (money, cost) 
indicators  (business  administration  of  the  enterprise  at  the  "business  processes"level).  In  the  ERP 
management main production is performed in "1. Planning and Budgeting"(see Figure 2), which solved the 
problem of financial planning and management, we conclude in the end, in the management at the level of 
budget revenues and expenditures [2]. 
BSC provides the key indicators that are gauges achievable goals, as well as the characteristics of 
the efficiency of each individual employee, and business processes performed ERP-system. In this context, 
the  BSCis  an  instrument  not  only  strategic  but  also  operational  management.  QMS  also  optimizes  the 
activity  of  all  parts  and  functions  of  the  organization;  is  holistic  ideology  of  enterprise  management  as  a 
whole, which is committed to the continuous improvement of business processes [1]. 
 
3
1, 4
2
4. The measurement, 
analysis and 
improvement
5
6. Products 
(heat energy)
Consu
mers
Dema 
nds
Consu
mers
Conten
tment
1. Continuous improvement of the Quality 
Management System
IACS
1
2
3
4
2
2
3, 4
6
5
3
0. Primary accounting
elements of the ERP-system
elements of the QMS
elements of the BCS
deciphering the numbering see Fig. 2, 3, 4
1
 
Figure 5. IACS of enterprise. 
 
Conclusion 
Thus, this integrated information system has the following features: 

 
system combines the best possible set of functions to manage all business processes; 

 
system gives unity of financial and management accounting; 

 
in the system implements a strategy of production, customer-oriented; 

 
control from the planning stage to the implementation of the order prior to shipment of finished 
products to consumers. 
Furthermore, the system satisfies the requirements of the organizational structure of the enterprise, 
namely: 

 
ensures coordination of all management functions; 

 
defines the rights and responsibilities (duties and responsibilities) at the management level; 

 
ensure efficient operation of the enterprise, its survival and prosperity; 

 
defines the organizational behavior of its  employees,  i.e.  management  style  and  the  quality  of 
the team. 

13 
 
References 
1. Balahonova IV, Volchkov SA, Kapiturov VA, IA Obukhov, Rumyantsev SV Lectures on ERP [Electron. 
resource] - 2013 - URL: http://www.cfin.ru/itm/kis/erp.shtml (date accessed: 02/10/2014).  
2. AG Kiselev Integration of SCADA in the structure of CIS industrial enterprise (ERP & MES / PDM & 
SCADA / CAE) [Electron. resource] - 2005 - URL: http: // www.ratm.ru/its (date accessed: 21/04/2014).  
3. Muhanov BK, Erenchinov KK, Basil G., Adilova Sh.K. Analysis of the quality management system and 
the  balanced  scorecard.  //  International  scientific-practical  conference  "Information  and  communication 
technologies: education, science and practice" KazNTU. K.Satpaev, Almaty, Kazakhstan, 2012 - pp 135-
136.  
4.  Muhanov  BK,  Erenchinov  KK,  Bazil  GD,  Adilova  S.  K.  On  the  development  of  an  integrated 
management system central heating. // Bulletin KazNTU. - № 5, 2014 - P. 45-47.  
5. Pereshivkin SA Information Technology Personnel Management: Textbook. - SPb .: Publishing House of 
SPSUEF, 2010. - 48 p.  
6. LE Skripko Guidelines on the use of case studies, "Using the balanced scorecard (BSC) for evaluating the 
processes  of  the  quality  management  system"  for  students  of  V  course  all  forms  of  training  in  the 
specialty 080507 "Organization Management" specialization "Management quality and competitiveness." 
- SPb .: Publishing House of SPSUEF, 2011. - 16 p.  
7.  Toktasynova  NR  Relationship  of  ERP-system  and  QMS  in  enterprise  management.  //  Collection  of 
scientific  work  of  the  "Energy,  radio  and  communications."  Automation  and  Control.  NAO  "Almaty 
University of Power Engineering and Telecommunications" 2013 - S. 19-23. 
 
ИНТЕГРАЦИЯ СМК И ССП В СТРУКТУРУ АВТОМАТИЗИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ 
УПРАВЛЕНИЯ ПРЕДПРИЯТИЕМ ТЕПЛОСНАБЖЕНИЯ 
К. К. Еренчинов, Г. Д. Базил, Ш.К. Адилова,  Д.О. Кожахметова 
(Данная работа выполняется по грантовому финансированию научных исследований 
0044/ГФ) 
 
В  работе  предложена  интегрированная  автоматизированная  система  управления 
предприятием  на  верхнем  уровне,  основанная  на  интеграции  системы  ERP,  СМК  и  ССП.  Описана 
взаимосвязь данных систем, т.е. определены функциональные связи уровней управления процессами, 
происходящими  на  предприятии.  Даны  конкретные  функции  каждой  системы  в  иерархии 
управления предприятием.  
 
ЖЫЛУМЕН ҚАМТАМАСЫЗДАНДЫРАТЫН КӘСІПОРЫННЫҢ 
АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНІҢ 
ҚҰРЫЛЫМЫНА BSC ЖӘНЕ СМЖ БІРІКТІРУ 
К. К. Еренчинов, Г. Д. Базил, Ш.К. Адилова,  Д.О. Кожахметова 
(Берілген жұмыс 0044/ГФ ғылыми зерттеулер грантық қаржыландырылу бойынша 
жүргізілді) 
 
ERP,  BSC  и  СМЖ  біріктірілуіне  негізделген  кәсіпорынды  жоғарғы  деңгейде  біріктірілген 
автоматтандырылған  басқару  жүйесі  сипатталған.  Берілген  жүйелердің  өзара  байланысы 
айқындалған, яғни кәсіпорында жүргізіліп жатқан  үрдістерді басқару деңгейлерінің функционалдық 
байланыстары  анықталған.  Кәсіпорынды  басқарудағы  иерархиясындағы  әрбір  жүйенің  нақты 
функциялары берілген. 
 
 
 
 

14 
 
ӘОЖ 637.352:663.05 
 
Г.М.Бисағымова, С.К.Касымов, А.О.Утегенова, Г.К.Тулеубекова  
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті 
 
НУТРИЦЕВТИК ҚОСЫЛҒАН СҮТ ҚЫШҚЫЛДЫ ӨНІМ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЖЕТІЛДІРУ 
 
Аннотация:  Осы  мақалада  нутрицевтик  қосылған  сүзбе  десертінің  технологиясын 
жетілдіру және сонымен қатар дайын өнімнің биологиялық құндылығы қарастырылады 
 
Түйін сөздер: сүзбе, нутрицевтик, құлпынай, итмұрын, сүт өнімі, технология 
 
Жаңа  сүт  өнімдері  түрлерінің  технологиясын  жетілдіру  сүт  –  өсімдікті  композицияның 
оптималдық  қатынасына  негізделген,  модельдеу  әдісі    және  сүт  өнімдері  өндірісінің  негізгі 
технологиялық  көрсеткіштеріне  толықтырғыш  мөлшерін  қосу  әсерін  зерттеу  қорытындыларына 
негізделген.  
Сүзбе  десерті  өндірісінің  технологиялық  процесі сүзбенің дәстүрлі  технологиясы  негізінде 
дайындалады.  Толықтырғыштар  ретінде  итмұрын  жемісінің  езбесі  және  таңқурай  тосабы 
қолданылды.  
Сүзбе  өндірісінде  сүтті  ашыту  процесі  негізгі  операциялардың  бірі  болып  саналады,  ол 
ақуыз коагуляциясы және ұйытынды пайда болуына әкеледі. Осыған баланысты коагуляцияның екі 
әдісі бар: қышқылды және қышқылды- мәйекті.  
Осы  сүзбе  массасының  өндірісінде  ақуыз  коагуляциясының  қышқылды-мәйекті  әдісі 
ұсынылды. 
Қышқылды-мәйекті  әдісті  қолданғанда  казеин  коагуляциясы  мен  ұйытындының  пайда 
болуы  сүт  қышқылымен  мәйекті  ферменттің  және  пепсиннің  әсерімен  өтеді.  Мәйекті  фермент 
ұйытындының синерезис процесін күшейтеді, осының нәтижесінде сарысудың бөлінуі жақсарады. 
Майсыздандырылған  сүзбе  массасының  технологиялық  процесі  келесідей  операциялардан 
тұрады [1]. 

 
Сүтті қабылдау және бағалау. 
Сүзбе массасы өндірісіне қолданылатын шикізат нормативті және техникалық документация 
талаптарына  сай  болу  керек.  Өнім  шығару  үшін  қышқылдығы  20  °Т  аспайтын  жақсы  сапалы  сүт 
қолданылады. 

 
Суыту, тазарту және аралық сақтау 
Сүтті  механикалық  қоспалардан  тазартады  және  аралық  сақтау  үшін  10  °С  температураға 
дейін суытады.  

 
Сүтті жылыту 
Сүтті сепарирлеу алдында 30-35 °С температураға дейін жылытады. 

 
Сүтті сепарирлеу 
Майсыздандырылған сүт алу үшін қаймағы алынбаған сүтті 30-35 °С дейін жылытады және 
сепарирлейді.  

 
Пастерлеу 
Майсыздандырылған  сүтті  пастерлеу  режимдері  ашыту  кезінде  алынған  ұйытындының 
тығыздығына  әсерін  тигізеді.  Пастерлеу  температурасы  жоғарылаған  сайын  ұйытынды  тығыздығы 
арта түседі, сонымен қатар ұйытындының ылғал ұстауы да арта түседі, ол одан сарысудың бөлінуін 
қиындатады. Сүзбе массасын өндіруде  78±2°С температурада 15-20 секунд пастерлейді. Бұл режім 
массадағы  микрофлораның  жойылуына,  ұйытынды  пайда  болуына  және  одан  әрі  өңдеуге  қолайлы. 
Пастерлеу  тиімділігі  98,9  -  99,4  %  кем  болмау  керек.  Кілегейді  88-90  °С  температурада  20  секунд 
пастерлейді және 6-8 °С температураға дейін суытады, ары қарай өңдеуге жіберіледі.  

 
Майсыздандырылған сүтті суыту және ашыту 
Пастерленген майсыз сүтті 28-30 °С температурада (жылдың ыстық мезгілі кезінде) және 30-
32 °С температураға дейін (жылдың суық мезгілі кезінде) суытады. Қышқыл  – мәйекті әдіс арқылы 
өнімді  өндіру  барысында  ашытуға  арналған  салқындатылған  температурада  сүтке  таза  культурада 
Lactococcuslactissubsp.  lactis,  Lactococcuslactissubsp  дайындалған  ашытқының  1-5%  енгізіледі. 
Жақсылап араластырылған сүт 2-3 сағат барысында қышқылдығы 32-35°Т жеткенге дейін ұстайды.  

15 
 
Содан кейін оған 1 т сүтке мөлшерлеп алынған шығыны 400 гр құрғақ тұздан 40% хлорлы 
кальций ерітіндісін қосады. Мәйекті фермент немесе пепсин 1 т сүтке мөлшерлеп алынған шығыны 1 
г ферменттен 1% ерітінді қосады. Мәйекті фермент ерітіндісін қайнап тұрған ыстық суда және 35°С 
температураға дейін салқындатылған суда дайындайды. Пепсин ерітіндісінің активтілігін жоғарылату 
мақсатында  қышқыл  ақшылдау  сарысуда  36±2  °С  температурада  қолдануға  5-8  сағат  бұрын 
дайындалады. 
Ашытылғаннан  кейін  араластыру  уақыты  10-15  минут.  Араластырып  біткен  соң  сүтті 
ұйытынды пайда болғанға дейін қалдыру керек [2]. 

 
Сүтті ашыту 
Қышқылды - мәйекті әдіс кезінде сүзбе массасы өндірісінде майсызданған сүт қышқылдығы 
65±5  °Т  ұйытқы  алынғанға  дейін  ашытылады.  Ашыту  уақыты  28-30°С  температура  (жылы  кезде) 
және 30-32°С (суық кезде) ашытқы енгізген сәттен бастап 6-8 сағатты құрайды. Ұйытындының дайын 
болғанын сынамамен анықтайды. Ол үшін, ұйытқыға шпательдің шетін қисайтып кіргізеді және оны 
абайлап көтеру қажет. 
Дайын  ұйытқы  тегіс,  ашық  жасыл  түсті  сарысу  береді.  Егер  ұйытқы  дайын  болмаса,  онда 
сынама  тегіс  емес  және  сарысу  бұлыңғыр  болады.  Ұйытқының  дайын  болғанын  дұрыс  анықтамау 
сүзбе  сапасының  нашарлауына  және  көлемінің  азаюына  әкеліп  соғады.  Ұйытқының  дайындығын 
қышқылдығына  қарап  дәлірек  анықтауға  болады,  майлы  емес  сүзбеде  58-60°Т  болуы  қажет. 
Ұйытынды 6-8 сағатта пайда болады. 

 
Ұйытындыны кесу және өңдеу 
Алынған ұйытынды сүзбе консистенциясына ие болуы үшін, одан 70% шамасында ылғалды 
жою керек. Ұйытындыдан су ерітілген құрғақ өнімдермен бірге (лактоза, сарысулы ақуыз және т.б) 
сарысу  ретінде  жойылады.  Сарысу  бөлінуін  тездету  үшін  ұйытындыны  кішірек  бөліктерге  бөлу 
қажет.  Ұйытындыны  арнайы  сым  өткізілген  пышақпен  кеседі.  Кесілген  ұйытындыны  30-40  минут 
қояды. Осы уақытта одан көп мөлшерде сарысу бөлінеді.  

 
Ұйытындыны престеу 
Сарысу  бөлінуін  жақсарту  үшін  оны  өзін  престеуге  итермелейді.  Өзін  престеу 
температурасы  16°С    жоғары  емес  цехта  1  сағат  өтеді.  Өзін  престелудің  аяқталуын  ұйытындының 
беткі жабындысымен анықталады, жылтырлығын жоғалтып біртекті бола бастайды.  

 
Престеу 
Өзін  престеуден  кейін  сүзбе  қысымда  дайын  болғанша  престеледі.  Престеу  барысында 
қысымды  ақырындап  көбейту  қажет,  әйтпесе  құрғақ  өнімдердің  біраз  бөлігі  сарысуға  кетіп,  үлкен 
дәрежеде  жойылу  болады.  Қышқылдықтың  жоғарылауынан  құтылу  үшін  престеуді  3-8°С 
температуралы  бөлмелерде  өткізеді.  Сүзбедегі  ылғалдылықтың  салмағы  76%  көп  болмауы  тиіс. 
Престеудің барлық процесі 4 сағат жалғасады.  

 
Сүзбені суыту 
Престеуден  кейін  сүзбені  тез  арада  8-15°С  дейін  салқындатады.  Әр  түрлі 
салқындатқыштарды қолдана отырып.  

 
Сүзбені ұсақтау 
Сүзбенің  тегіс  және  түйіршіксіз  болуы  үшін,  оны  куттерде  және  де  коллоидты 
бөлшектегіштен өткізу қажет. 

 
Толықтырғыштарды дайындау 
Сүзбе  массасына  тәтті  дәм  беру  мақсатында  өсімдікті  толықтырғыш  ретінде  қосымша  сүт 
өнімдері рецептурасына итмұрын жемісінің езбесі енгізіледі. Итмұрын жемісінен езбе дайындау үшін 
піскен  итмұрын  жемістерін  бөгде  массалардан  тазалайды,  суық  суда  жуып,  жемісін  екіге  бөліп 
ортасынан  кеседі  және  дәнінен  тазалайды.  Содан  кейін  қайнап  тұрған  суда  5-10  мин  жұмсарғанға 
дейін буда ұстайды,  кейін суын төгіп, кептіреді және 70 % концентрациялы қант шәрбатын құяды. 
Езбені 6-8 
0
С температураға дейін салқындатамыз.  
Қант шәрбатын итмұрын жемісі буланған суда жасаймыз. 1 кг итмұрынға 1,5 кг қант және 
500-600 г су алынады. Қоспаны қант ерігенге дейін қыздырады, 3-4 қабатты марліден өткізеді, содан 
кейін қайнағанға дейін қыздырып езбеге құямыз.  
Кейін нәзік дәмді толықтырғыш дайындалады (таңқурай тосабы). 

 
Шикізат пен толықтырғышты енгізу 
Сүзбе  массасын  өндіруге  арналған  барлық  шикізаттар  өлшеніп,  рецептураға  сай  мөлшері 
алынады және илем дайындалады.   Араластырғышқа суытылған  сүзбе мен алдын ала дайындалған 

16 
 
ингридиенттер  салынады.  Қоспаны  біркелкі  консистенциялы  массаға  дейін  араластырады. 
Араластырудың орташа уақыты шамамен 5-10 минут.  

 
Сүзбе массасын суыту және ұсақтау 
Араластырғышта барлық ингридиенттер араласқаннан кейін дайын болған сүзбе массасын 4-
6 ºС температураға дейін суытады.    
Алынған сүзбе массасын диспергатор көмегімен ұсақтайды.  

 
Қаптау 
Арнайы  автоматтарда  сүзбе  массасын  100,  125,  250  және  500  г  кішкентай  тараларға 
қаптайды.  Сүзбе  десертін  тоңазытқыш  камераларында  8  °С  температурада  және  80—85  %  ауа 
ығалдылығында сақтайды. Оны өндіру партияларына байланысты орналастырады. Камераларда қатал 
санитарлы режім ұсталынады және температура ауытқушылығы бақыланады [3]. 
Сүзбе  десертінің  сақтау  мерзімі  48  сағат.  Сүзбе  десертінің  жаңа  түрі  қосымша  енгізілген 
ашытқының арқасында ұзақ мерзімге сақтауға келеді, адамға пайдалы микрофлорамен байытылған, 
функционалды тамақтануға ұсынуға жарамды бола алады.  
 

жүктеу/скачать 6,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: