Халық біздің he істеп жатқанымызды білмек түгілі, ТҮсінбейді де

№ 37 (159) 15 ҚЫРКҮЙЕК,  БЕЙСЕНБІ, 2016 ЖЫЛ

10

АҢЬІРАҚ

ОТБАСЫ сө зд т

Қ Ы З  А Й Т Т Ы Р 5

Әр  ата-ана  өз  үлы ны ң  болаш ақ  қалы ңды ғы н  ерте  іздейді.  «А насы н  көріп,  қы зы н  ал»  деген 

қағиданы   үстанады .  Я ғни  болаш ақ  қүдасы н  оры нды   ж ерден,  ж ақсы   кісілерден,  аталы   ауыл- 

дан  қарайды .  Т үқы м ы нда  ауруы   бар  отбасы ны ң  қы здары на  сөз  салмайды .  Л айы қты   деген 

адамдарды ң  ауы лы на әдейі бары п, балалары ны ң болаш ағы  туралы  эңгім е қозғайды .  Ө ідеріііің 

қүда болу ниетін білдіреді.  М үш .і  «қыз  айтты ру» дейді.  Қ азақты ң ертеден белгіленген  заңы  бой- 

ы нш а ж еті  атадан  бері  қыз  алы спайды .  Н екелік  ереж еде  әйел  күйеуден  8  ж ас,  еркек  әйелден  25 

жас үлкен болса, қосы луға рүқсат етілмейді.

•  

•

Ж арасхан Қуаиыш байүлы

Б¥Л ДҮНИЕ  ЫРЫҚҚА 

БАҒЫНБАЙДЫ.  ЯКИ, 

ТОҚТАУСЫЗ ӨТІП 

ЖАТҚАН  ӨМІР АҒЫМЫНДА 

САНАЛЫ Ғ¥МЫР  КЕШУ 

Ж¥МЫР  БАСТЫ  ПЕНДЕНІҢ 

АРМАНЫ.  БАҚЫТТЫ 

ӨМІР Д Е ГЕ Н ІМ ІЗ-А Д А Л  

ЕҢБЕК,  СҮЙКІМДІ  ЖАР 

ҺӘМ  ТӘРБИЕЛІ  ҮРПАҒЫҢ. 

Б¥ҒАН ЖЕТКЕН ДЕ  БАР 

НЕМЕСЕ ОРТАЖОЛДА 

МОРТСЫНЫП  КЕТКЕН 

ДЕ  БАР.  ӨМІРДІ  ТЕГІС 

ТАС ЖОЛДАН Т¥РАДЫ 

ДЕСЕК ҚАТЕЛЕСКЕН 

БОЛАР  ЕДІК. ЖЫҒЫЛУ 

ДА, ЖЫҒЫЛЫП  ҚАЙТА 

Т¥РУ ДА КЕЗДЕСЕДІ. 

МӘУЕЛІ  БӘЙТЕРЕККЕ 

АЙНАЛУ ҮШІН  ӘУЕЛІ 

ҚАЖЫР  ҚАЙРАТ,  СОДАН 

СОҢ СЕНІМДІ  СЕРІГІҢНІҢ 

АЛАР ОРНЫ  ЕРЕК.  БҮГІНГІ 

БІЗДІҢ ТАҚЫРЫПҚА 

АРҚАУ БОЛҒАН  НАҒЫЗ 

ЕҢБЕК АДАМЫ -  ӨМІРТАЙ 

БАЙМАН¥ЛЫ.

Ж еті қат жердің түбінен 

адал нанын теріп жеген 

Өміртай ақсақалдың еңбек 

жолы -  ғибратты жол.  Соғыстың 

ызғары элі де тарқамай тұрған 

тұста дүниеге келген болашақ 

мұнайшыньщ балалық шағы 

бүгінгідей болмады.  ¥ О С  

тэмамдалып ел болуға бет түзеген 

уақыт.  Ж асы да,  жасамысы да 

қиындықты қатар көрді.  Көзін 

ашқаннан бір үзім нанның 

қалай келетінін білді, көрді, 

естіді.  Сондықган еңбектің 

қадір-қасиетін жіті түсінді. 

Замандастарымен қатар  1964 

жылы мектеп қабырғасын 

аяқтады.  Содан соң арман қуып 

А латауды бетке  алды.  М ұндағы 

басты мақсаты -  білім алып, 

жұмыс жасау.  Кейіпкеріміз сөз 

арасында «ол кездегі  жастардың 

арманы адал еңбек ету  болатын» 

дегенді жиі  айтуы тегін емес. 

Сөйтіп, Қ азақ Үлттық техникалық 

зерттеу институтында «жылу 

энергетика»  мамандығы бойынша 

білім алды.  «Балалық шағым 

тіршілікпен күрес үстіңде өтті. 

Заман да күн өткен сайын өзгеріп 

тұрды.  Оған ілесіп отырудың өзі 

де ерлік.  Ж ұрт қатарлы оқыдым. 

Кеңестік тэртіптің қаталдығына 

төздім.  Оқумен қатар шаңырақ 

көтердім.  Осылайша шағын 

мемлекетке айналдық.  Білім 

алған соң туған жерге қайта 

оралдым.  бтбасы лы   Өміртайды 

мұңда ешкім күтттак жая қарсы 

алған жоқ.  Себебі  барлығы да 

қара басын күйттеп жүрген 

уақы т еді ғой»  деп еске алады 

кейіпкеріміз.

Қалаға қоныс  аударған 

отағасы Қызьшорда жылу  электр 

орталығына электрш і  болып

жұмысқа қабылдаңды.  Аталмыш 

кәсіпорында  15  жыл еңбек етті. 

Қызметпен қатар жанұяның да 

ауыртпалығын қатар көтерді. 

Тұңғыш  перзенті  1971  жьшы 

дүниеге келді.  Оған Салтанат деп 

есім берді.  Бүгінде Салтанаты да -  

білікті инженер-геолог.

«М ен үш ін дүниедегі ең 

қымбат адам ата-анам.  Олардың 

берген тәрбиесінің арқасыңда 

білікті маман атандық.  Қыз бала 

болсам да әкеме жақын боп 

өстім. Ата-анамның арқасыңда 

бақытты жанұя қүрдым. Бүгінде 

қандай жетістікке жетсем де 

оның барлығы анам мен әкемнің 

еңбегі», -  дейді қызы Салтанат 

Батыр бекова.

«Тәуелсіздік алған 

алғашқы жылдар  болатын.

1996 жылы «Петро-Қазақстан 

Құмкөл Ресорсиз»  мұнай 

компаниясына қызметке ауыстым. 

Ш ынтуайтында,  аталмыш 

компанияда қара жұмысш ы 

боп бастап,  содан соң оператор, 

директордың орынбасары, 

директор қызметіне дейін 

көтерілдім.  Ж ұмыс барысында 

өзіндік қиындықтар да орын 

алды.  М ұнай өндіру оңай шаруа 

емес.  Қара алтын өндірісі -  ел 

экономикасының күре тамыры. 

Сондықтан мен еліме тамшыдай 

болса да үлес қосып жатқанымды 

мәртебе тұттым», - дейді 

Өміртай Байманұлы.  Ақын 

А сқар Тоқмағамбетов  айтпақшы, 

«М ұнайшылар мұнай бер,  Сенен 

соны сұрайды ел» дегендей, дүйім 

ел сұранысын қанағаттандыруга 

барынша күш салған еңбек иесі. 

Тіпті тэулігіне  14 сағат жұмыс 

істепті.  Ж ігері  жасымаған 

Өміртай Байманұлы көзді ашып

жұмғанша зеинет демалысына 

шықты.Уақыт зымырап кешегі 

жас маман ардагер мұнайшыға 

айналды.

Ол -  бүгінде бейнетінің 

зейнетін көріп отырған бақытты 

ата.  «Ж ақсы эке  балаға қырық 

жыл  азық»  дегендей, ізбасарлары 

да осы саланы тандаған.  Үлкен 

қызы Салтанат -  инженер-геолог, 

ортаншы қызы Айнүр д а осы 

салада еңбек еткен. Ең кенжесі 

Елдос та -  мұнайшы.  Бүгінде ол 

«Құмкөл Транс  Сервис»  ЖШ С 

компаниясында бас инженер 

болып қызмет етеді.  М амандық 

таңдауда да,  жар тандауда да 

қателеспеген кейіпкеріміздің 

жұбайы Дарша А бдуллаеваны да 

сөзге тарттық.

-  М ұнайшының жұмысы 

көбіне сыртта.  Отбасынан 

жырақга жүреді.  Қазір біздің 

отасқанымызга 50 ж ы лға таяды. 

Ж обамен есептесек,  соның тең 

жартысын Өмекең түзде  өткізді. 

М ен өзім мұнайшылар әулетінде 

дүниеге келдім.  Сондықтан бұл 

саланың қыр-сырына жақсы 

қанықпын.  Өзім де қара алтын 

өндірушілерге аспаз  болып еңбек 

еттім.  Қуаныш  пен қиындықты 

қатар көрдік,  - дейді мұнайшының 

жары.

Ж алпы,  бүл әулеттің мұнай 

өндіру  саласында еңбек өтілі  100 

жылды қамтиды.  Үзақ жылғы 

жұмыс нәтижесі мұнайшының 

абыройын асқақтатып, мерейін 

үстем  етті.  Ол «Қүрмет» 

ордені,  «Құмкөл мұнай кен 

орнына  30  жыл»  төс  белгісімен 

марапатталды. Кейіпкеріміздің бір 

жерде табан аудармай еңбек еткен 

өмір жолы бүгінгі 

жастарга үлгі-өнеге.

VI

. 

Ш

т

;

  і

АТА-АНАНЫҢ АҚЫПЫЫСЫ

Б АЛАНЫ   БАҚЫТТЫ  ЕТУ 

БІР-АҚ  СӘТТБ...

Біз  үш ін  үсақ-түйек  көрінген  нәрселер  балалар  үш ін 

үлкен  маңызға  ие.  Балаларды ң  қабы лдауы ны ң  жарқын 

әсерлілігі  соиш а  ересектер  үш ін  түкке  түрғысыз  кез- 

келген  жайттар  оларга  орасан  таңғажайы п  жаңалық 

дерсіз.

1.  М акароннан  моншақ  тағып  алыңыз.  К үні  бойы  осы- 

лай  жүру  қызық-ақ,  әрине.  Бірақ  сол  күні  үйден  шықпайтын 

болсаңыз қандай жақсы!

2.  Тегіңізге  лайық  үран  немесе  қамшылайтын  сөз  ой- 

лап  табыңыз.  («Қайтпас  қайсарлар»,  «Біз  бэрін  жасаймыз», 

«Қолымыздан  келеді»)  жэне  мұны  тоңазытқышқа  жабысты- 

ры п  қойыңыз.  Бала  өзін  көңілсіз  сезінгенде  эрдайым  еске 

түсіріп отырыңыз.

3.  Баламен  серуендеуге  шығыңыз.  Ж ұмыс  бабымен  не 

болмаса жол-жөнекей емес,  кэдімгідей серуенге баланы алып 

шығыңыз.

4.  Құпия түрде  жазба қалдырыңыз  (жэне  ш околадтың  бір 

бөлігі) да оны мекгеп сөмкесіне салып қойыңыз.

5.  Компьютерлік немесе бейнеойындарды бірге ойнаңыз.

6. 

Әдетте 

тыйым 

салынган  нэрсеге  де 

ара-тұра  рұқсат  бе- 

ріңіз. 

М әселен, 

Jf- 

бірге  су  шаінып 

ойнаңыздар.

7. 

Саябақта 

алаңсыз  қыдыры- 

ңыздар. 

Өзіңізді 

кішкентай 

бала 

сияқты 

ұстаңыз.

Қ  ы с ы  л м а ң ы  з ,  ^

«қатаң 

ата-ана» 

қалпынан 

бір 

сәт 

босаңсыңыз.  Ж ай  гана  ат- 

тракциондардың 

қаншалықты 

эсер қалдыратынын көрсетіңіз.

8.  Достасыңыз.  Егер  үрысып  қал- 

саңыз,  міндетті  түрде достасуға  себеп 

табыңыз.  Балаларды  түкке  тұрғысыз 

нэрсеге  бола өкпелетіп қоймаңыз.

9.  Үнсіз  есікті  жабыңыз.  Егер  баланың  бөлмесі  дауыл 

шайқағандай астаң-кестеңі шығып жатса, үндемей гана есігін 

жаба  қойыңыз.  М эн  бермеңіз,  күніңізді  көңілді  өткізуге  күш 

салыңыз.

10.  Ата-әжесіне  жиі  әкеп түрыңыз.  М ұндай  жүздесулерге 

жиі уақыт табуга тырысыңыз.

11.  Ж аңа  іспен  айналысыңыз.  Егер  балаңыз  барынша 

тырысқанмен  ештеңе  өндіре  алмаса,  титыгына  тие  бермеңіз. 

Н азарыңызды басқаға аударыңыз.

12. Алаңсыз сырғанасын. Ж олындагы бірде бір сырғанақты 

қүр  жібермесін.  Тіпті аяғында резеңке ет ііі болмаса да.

13.  Өз  қолыңызбен  ашық хат  жасаңыз.  Түрлі  түсті  парақ, 

желім,  қаламсап  жэне  бояу  алып,  балаңыздың  туған  күніне 

ашық  хат  дайындаңыз.  М ұны   тіпті  еш қандай  себепсіз  де 

жасауға болады.

14.  Үй  жануарларын  асыраңыз.  Сүйкімді,  қамқорлыққа, 

үй  жылуы  мен  бала  махаббатына  зэру  үй  жануарлары 

кішкентайлардың нағыз қуанышы емес пе?!

15.  Өзі таңдасын.  Құмда не  болмаса  балалар  алаңқайында 

ойнагысы келе ме, таңдауды баланың өз еркіне қалдырыңыз.

16.  Сүрақтың  астына  алмаңыз.  Егер  есіктен  енгеннен 

баланың шаршаңқы, ашулы жүзін көрсеңіз «күнің қалай өтті?» 

деп  сүрауға  асықпаңыз.  Кеш кі  ас  басында  да  әңгімелесіп 

үлгересіз.

17.  Өзіндік дәстүр  қалыптастырыңыз.  Сейсенбі  мен  сенбі 

сайын  бэліш  пісіру  немесе  эр  күзде  алма  жинау  жақсы  эсер 

қалдырады.

18.  Балаңыздан  сізді  не  нэрсеге  үйреткісі  келетінін 

сұраңыз.  Ж ай қызық үшін.

19.  Қалауынш а  киінуге  рұқсат  етіңіз.  Бір  айдай  дүкен 

аралауга өзі ұнатқанын киіп барсын.

20.  Өзі  туралы  мақгау  сөзді  балаңыз  «тындап  түрса»  да 

артық етпейді.

21.  Толган айды бірге тамашалаңыз.  Бұл үш ін бір рет бол­

са да әдеттегіден кеш  ұйықтасаңыз жеткілікгі.

22.  Ф отосуреттерді  басып  шыгарып  алыңыз.  Күндердің 

күнінде  балаңызбен  бірге тамаш алайтын естелік суреттер ке- 

рек қой.

23.  Баланы  асықтырмаңыз.  Сіз  асықтырған  кезде  бала 

асып-сасқаннан-ақ үлгермейді.

24.  Таңғы асқа  жүрек түрінде құймақ пісіріңіз.

25.  Үй  тапсырмасын  орындау  кезінде  дискотека  өткізіп 

көріңіз.  Егер  бала  сабақ  орындау  кезінде  аздап  шаріна- 

са,  дауысын  қаттырақ  шыгарып,  эн  қосыңыз  да,  би  кешін 

ұйымдастырыңыз.  А йына бір рет рүқсат етуге болады.

26.  Отбасылық құпия қол  алысуды ойлап табыңыз.

27.  Хабарлама алмасуға тақта арнаңыз.

28.  Ж астықпен үрыс алаңын ұйымдастырыңыз.

29. 

Балага 

дэл 

соның 

жасындағы 

өзіңіздің 

ескі 

күнделікгеріңіз 

бен 

хаттарыңызды, 

фотосуреттеріңізді 

көрсетіңіз.

30.  Балаға  жиі  рақмет  айтыңыз.  Үй  тапсырмасын  өз 

еркімен жэне еш қандай ескертпесіз орындаса, алғыс білдірген 

артық  емес.  Тіпті  бос  шелекті  суға  толтырып,  ылгал  сүлгіні 

кептіруге ш ығарса да «рақмет» деген орынды.

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: