Некоторые вопросы этической нормы и принципы составления тестов

 

295 

 

Любой человек, использующий тестовую методику в целях диагностики, берет на 

себя  моральную  ответственность  за  сохранение  тайны  и  этических  норм  общения  с 

испытуемым.  Поэтому  в  этой  работе  рассматривается  вопрос  создания  тестов  с  учетом 

этических  норм  и  профессиональных  требований  к  соблюдению  интересов  личности 

испытуемого  и  неприкосновенности  конфиденциальной  информации,  получаемой 

исследователем. 

 

Морально-этические  принципы  и  нормы  работы  составителя  тестов  различного 

назначения  базируются  на  общности  философских,  религиозных  и  культурных  основ 

современного  общества,  при  этом  учитываются  национальные  традиции  и  обычаи, 

принятые  в  конкретном  социуме,  а  также  идеологические  и  политические  принципы 

воспитания и образования населения. В любом случае, когда в одной социальной группе 

находятся люди разного вероисповедания, различных убеждений, необходимо тшательно 

готовить  процедуру  тестирования,  чтобы  косвенно  не  повлиять  на  его  результаты  из-за 

неправомерного  использования  некорректных  вопросов  для  определенной  религиозной 

или  национальной  традиции.  Таким  образом,  при  составлении  тестов  мы  должны 

руководствоваться следующими этическими принципами 



1



. 

-

 

принципы научной корректности и обеспечения суверенных прав личности; 

-

 

принцип научной обоснованности; 

-

 

принцип объективности; 

-

 

принцип эффективности; 

-

 

принцип профессиональной тайны: 

тесты  можно  разделить  на  индивидуальные  и  групповые,  устные  и  письменные.  Они 

бывают  бланковыми,  предметными,  аппаратурными  и  компьютерными;  вербальными  и 

невербальными  (практическими);  стандартизированными  и  проективными.  Что 

обозначает термин  ―стандартизированный‖ тест, и чем он отличается от ―проективного‖? 

 

 Стандартизированными называются тесты, прошедшие процедуру стандартизации, 

которая  включает  в  себя  проверку  на  валидность,  надежность,  соответствие  тестовым 

нормам  (репрезентативность),  адаптацию  к  реальным  социокультурным  условиям 



2



. 

Стандартизированные  тесты  подразделяются  на  тесты  -  опросники  и  тесты  –  задания. 

Тест-опросник содержит серию вопросов, по ответам на которые судят о психологических 

качествах  испытуемого.  В  тесте  -  задании  предлагается  серия  заданий,  по  результатам 

выполнения которых у испытуемого определяют наличие (отсутствие) и степень развития 

характерологических черт (свойств) личности.  

 

При  составлении  теста  для  выбранного  назначения  имеет  важное  значение  выбор 

шкалы  оценки  вопросов  (заданий).  Именно  от  выбора  шкалы  оценки,  зависит  результат 

тестирования.  Чтобы  выбрать  такую  шкалу  составитель  должен  хорошо  знать  суть 

(физическую, философическую и?) задаваемого вопроса или задания 



4



. 

 

Последнее  время,  с  развитием  этнопсихологии  и  этнопедагогики,  имеет  место 

составление  теста,  оценивающего  степень  влияния  этноса  на  психику  человека.  Такая 

оценка  нам  дает  возможность  глубже  понять  принципы  влияния  этноса  на 

интеллектуальное  развитие  личности:  формальная  запись  процедуры  тестирования 

выглядит следующим образом:  





 

 

1

,...

,

:

2

1

























n

i

j

j

i

i

i

x

O

P

x

x

x

B

Т

i







 

+Т



-процедура  тестирования,  определяющая  цель 



,  B

i

  (х

1

,  х

2

  ...  х

i

)  –  суждение 

(вопрос)  имеющие  свойства  х

1

,  х

2

  ...  х

i

; 



х



i

-



i

  –  as  оценка  j–того  свойства  і  –  от 

суждении;  Рі  –  численная  оценка  суждения  Ві.  При  составлении  Т  выбор 



x

i



  играет 

существенную  роль.  Так  как  отображение  оценки     



x

i



  является  основой  Рі-результата 

тестирования.  

 

296 

 

Для  доказательства  формулы  (1)  ниже  приводим  один  из  возможных  методов 

составления  теста  для  изучения  влияния  этноса  на  интеллектуальный  и  социальный 

уровень психики студентов.  

 

Чтобы  оценить  социальный,  интеллектуальный  и  этический  уровень  студентов 

университета  ―Сырдария‖  (эта  и,  ель 



),  был  составлен  тест  Т,  состоящий  из  Ві–1а 

суждений (1). При этом каждое суждение имеет [x

1

,x

2

,x

3

 – свойства, и каждому свойству 

соотвествуют 



х

3

3

 – оценки. Так Т-выглядит следущим образом.  

Т



 

В

1

. Таңдаған мамандығыңа қызығасың ба? 

x

1 

иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 аздап қызығамын 

В

2

. Білім алуға қызығасың ба? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 аздап қызығамын 

В

3

. Мектепте алған біліміңе қанағаттанасың ба? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 аздап қанағаттанамын 

В

4

. Қазіргі алып жатқан біліміңе қанағаттанасың ба? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 аздап қанағаттанамын 

В

5

. Келешекте оқуды жалғастырғың келе ме? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 жұмыс істеймін 

В

6

. Ғылыммен айналысқың келе ме? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 ҽлі ойланған жоқпын 

В

7

. Білім деңгейіңе қанағаттанасың ба? 

x

1

 иҽ 

x

2

 жоқ 

x

3

 аздап қанағаттанамын 

В

8. 

Педагогикалық психология нені зерттейді? 

x

1

  студенттің шығармашылық дамуын 

x

2

 оқу процесіне психологиялық ҽсер ету ҽдісін 

x

3

  студенттің білім дҽрежесін бағалауды 

В

9.

 Индивид пен жеке тұлғаның айырмашылығы не? 

x

1

 мінез-құлықта 

x

2

 білімде 

x

3

 тҽрбиеде 

В

10.

 Мінез-құлық қалай қалыптасады? 

x

1

 ҽлеуметтендіру арқылы 

x

2

 қаржыландыру арқылы 

x

3

 қатал тҽртіп арқылы 

В

11.

 Сен ҿзіңді қабілеттімін деп ойлайсың ба? 

x

1

  иҽ 

x

2

  жоқ 

x

3

  орташа 

 

297 

В

12.

 Ата-анаңның жұмысы? 

x

1

  тұрақты 

x

2

  тұрақсыз 

x

3

  зейнеткер 

В

13.

 Қайда тұрасың? 

x

1

  қалада 

x

2

 ауылда 

x

3

  қалада да, ауылда да 

В

14.

 Сен тұрған жерде қандай рулар тұрады? 

x

1

  бір ру 

x

2

  ҽр түрлі ру 

x

3

  білмеймін  

В

15.

 Сен тұрған жерде қандай ұлттар тұрады? 

x

1

  бір ұлт 

x

2

  ҽр түрлі ұлт 

x

3

  білмеймін 

В

16.

 Ата-анаңның ҽлеуметтік-қаржылық жағдайына қанағаттанасың ба? 

x

1

  иҽ 

x

2

 жоқ  

x

3

  аздап қанағаттанамын 

В

17.

 Ата-анаңды мақтаныш етесің бе? 

x

1

  иҽ 

x

2

 жоқ  

x

3

 білмеймін 

В

18.

 Бірге туған бауырларыңды мақтаныш етесің бе? 

x

1

  иҽ 

x

2

  жоқ  

x

3

 білмеймін 

В

19.

 Ҿзіңді толыққанды қоғам мүшесі деп есептейсің бе? 

x

1

  иҽ 

x

2

  жоқ  

x

3 

білмеймін 

В

20.

 Болашағыңа сенесің бе? 

x

1

  иҽ 

x

2

  жоқ  

x

3

  білмеймін

 

 

Результатом процедуры Т



 оказались следующие свойства Рі. 

Рi – свойства выражающие социальную направленность.  

А 

Варианты 

ответа 

Порядковый номер суждений  

В

3

 

В

4

 

В

9

 

В

10

 

В

16

 

В

17

 

В

18

 

х

1 

58 

44 

34 

92 

86 

152 

156 

х

2 

38 

46 

40 

3 

16 

4 

2 

х

2 

32 

35 

26 

31 

29 

0 

0 

 

 

 

 

Р

2

 – свойства, выражающие интелектуальную направленность. 

Б 

Варианты 

Порядковый номер суждений 

 

298 

ответа 

В

1

 

В

2

 

В

5

 

В

6

 

В

7

 

В

8

 

В

11

 

В

20

 

х

1 

124 

256 

114 

62 

32 

11 

40 

97 

х

2 

32 

0 

4 

12 

42 

62 

6 

4 

х

2 

11 

2 

21 

43 

43 

7 

57 

0 

 

Р

3

 – свойства, выражающие этническую направленность 

В 

Варианты 

ответа 

Порядковый номер суждений 

В

12

 

В

13

 

В

14

 

В

15

 

В

19

 

х

1 

78 

32 

10 

32 

134 

х

2 

54 

106 

68 

47 

2 

х

2 

14 

11 

0 

0 

0 

 

Анализируя Р

1

, может прийти к следующиму заключению:  

Знания, полученные в школе удовлетворительные (Р

1

1

);  

-

 

знания полученные в университете, удовлетворительные (Р

2

1

);  

-

 

социальная  ориентированность  (Т





 

оценка  сложившейся  ситуации) 

правильной (Р

3

1

); 

Анализ Р

2

 дает следующие результаты: 

-

 

интерес к получению знаний высокий (Р

1

2

); 

-

 

удовлетворенность знаниями полученными в университете (Р

2

2

); 

-

 

воспитанность (в национальных традициях) хорошая (Р

3

2

); 

-

 

сушествует уверенность в будушем (Р

4

2

); 

Рассуждая Р

2

 можем неожиданные заключения: 

-

 

студенты стремятся получить образование (Р

1

3

) – говорит о высоком этическом 

сознании; 

-

 

Твердо  сохранились  чувства  уважения  к  родителям  и  близким  родственникам 

 

2

3

Р

.  

 

Литература 

1. Тестироване в психологической диогностике. /Автор-составатель  С.В.Поздняков  – М., 

ТЦ Сфера, 2004.-28с. 

2. Батаршев А.В. Тестирование: Основной инструментарий практического психолога. М., 

2001.  

3. Немов  Р.С. Психология: Учебник в 3П. 12и3. Психо диагностика. Введение в научное 

психологическое исследование с элементами математической статистики. М., 1999 

4. Post-Soviet Perspectives on Russian Psycholgy. London, 1996 (see index)  

 

Түйін 

Мақалада тест құрудың этикалық нормалары мен принциптері туралы айтылады.  

Түрлі  мақсатта  тест  жасаудың  этикалық  нормалары  мен  принциптері  қазіргі 

қоғамның философиялық, діни жҽне мҽдени негіздерінің бірлігіне байланысты.  Сонымен 

қатар,  тест  құрушы  қоғамдағы  ұлттық  ҽдет-ғұрып  пен  салт-дҽстүрлерді,  халыққа  тҽрбие 

мен блім берудің идеологиялық жҽне саяси принциптерін есепке алуы тиіс.  

 

Resume 

The article is devoted to issues of ethical norms and pzinciples of composing tests. 

 

299 

 

Moral-ethical  principles  and  norms  of  test  composer

,

s  work  nhich  are  of  different 

assignments  are  based  on  the  community  of  psychological,  religious  and  cultural  basic  of 

modern  society,  also  natonal  przinciples  and  custom,  ideological  and  political  principles  of 

upbringing and education of population. 

 

ҼОЖ 349.2:325.111 

Қазақстан Республикасында кӛші-қон процесінің қҧқықтық негізі 

Аппаз Керімбек ХГТУ, Шымкент қ. 

 

Халықтың  демографиялық  ақуалы  түзелмей  ол  ұлттың  санасы  мен  салт-дҽстүрін 

қалпына  келтіру  мүмкін  емес.  Ресми  мҽліметтерге  сүйенсек  Қазақстанда  1920  жылы 

ұлттық  үлес  65  %  болған,  қазақ  ұлтының  басына  үйілген  1931-32  жылдардағы 

ашаршылық,  1937  жылдағы  жаппай  саяси  құрбандық,  тҽркілеу  мен  ашаршылықтан  бас 

сауғалап,  жат  жұртты  паналау  жҽне  тың  игеру  кезеңіндегі  тоқтаусыз  кҿші-қон 

салдарынан 1960 жылдары қазақтар ҿз жерлерінде не бары 28 % болып қалған. 

Бұл  күнде  Қазақстанда  қазақтардың  сандық  жүйесі  57  %.  Оның  ішінде  оралман 

ағайындардың  қосып  отырған  үлесі  де  аз  емес.  Қазақстанда  қазақтардың  пайыздық 

үлесінің  артуына  90  жылдардағы  экономикалық  дағдарыс  кезінде  ҿздерінің  тарихи 

атамекеніне кҿшіп кеткен ҿзге де ұлт ҿкілдері де себепші болды. 

Міне  осы  күрделі  мҽселені  шешу  үшін  —  территориялық  ерекшеліктерді  табу, 

тұрғындардың  кҿшіп  келу  мҽселелерін  анықтау,  кҿшкіндердің  ҽлеуметтік  жағынан 

қорғалуы  мен  еңбек  нарығындағы  мҽселелердің  шешімін  таба  отырып    тұрғындарды 

кҿші-қону  мҽселелердін  зерттеу  жҽне болашақта қай бағытта дамитындығына болжау 

жасау, біздің пікірімізше, кҿші-қон процесінің құқықтық негізін анықтаудан бастау кажет 

деп ойлаймыз.  

Президенттіміз  Н.  Назарбаевтың  биылғы  жылғы  халыққа  Жолдауында  да  «  тарихи 

атажұртқа кҿшіп келу үшін оралмандарға бҿлінетін жыл  сайынғы квотаны 2009 жылы 5 

мың отбасына дейін ұлғайтып, жылына 20 мың отбасына жеткізуімі керек » бұл мҽселеге 

кең кҿңіл бҿлгенін кҿріп отырмыз ( 1 ).  

«Халықтың  кҿші-қоны  туралы»  Қазақстан  Республикасының  заңы  1997  жылы  13 

желтоқсанда  қабылданды.  Осы  заң  халықтың  кҿші-қоны  саласындағы  қоғамдық 

қатынастарды  реттейді,  кҿші-қон  процестерінің  құқықтық  жҽне  ҽлеуметтік  негіздерін, 

сондай-ақ  ҿзінің  тарихи  Отанына  қайтып  оралатын  адамдармен  отбасылар  үшін  жаңа 

жерде қажетті тіршілік жағдайларын жасауды белгілейді. 

1 -тарау  Жалпы ережелер 

 

2-тарау   Еңбек кҿші-қоны  

3-тарау   Кҿшіп-келу. Имиграция 

4-тарау  Кҿшіп-келудің  түрлері.  Кҿшіп  келушілердің  келу  тҽртібі.  Тұруға 

ықтиярхаттар. 

5-тарау Кҿшіп-кету. Эмиграция 

Халықтың кҿші-қонуын реттеудің негізгі принциптері  

-      Қазақстан  Республикасының  Конститутциясында  баян  етілген  адамның  тұратын 

жерін  еркін  таңдау  құқығын,  еңбек  бостандығын,  қызмет  пен  кҽсіп  түрін  еркін  таңдау, 

кету бостандығын, жүріп тұру бостандығын қамтамасыз ету. 

-  Қазақстан  Республикасынан  басқа  мемлекеттерге  заңды  негіздерде  6  айдан  астам 

мерзімге  тұрақты  тұруға  қоныс  аударушы  адамдар,  осы  заңның  11  бабында 

кҿзделгендерден  басқа  жағдайларда,  кҿшіп  келушілер  мҽртебесін  алады.  Кҿшіп 

келушілерге  оралмандар,  реэмигранттар,  қоныс  аударушылар,  босқындар,  мҽжбүрлі 

қоныс аударушылар мҽртебесі беріледі жҽне саяси баспана берілуі мүмкін. 

Еңбек кҿші-қонын реттеу кезінде ішкі еңбек рыногын қорғауға басым мҽн беріледі. 

Ҽскери  қызметтегі  адамдарды  қоспағанда,  Қазақстан  Республикасының  азаматтарының 

шетелде  еңбек  қызметін  жүзеге  асыруға  құқығы  бар.  Уҽкілетті  органның  тиісті 

 

300 

рұқсатынсыз  еңбек  қызметін  жүзеге  асырушы  шетелдіктер  мен  азаматтығы  жоқ 

адамдарды Қазақстан Республикасынан кетіруге тиіс. 

Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  ұсынуы  бойынша  Қазақстан  Республикасының 

Президенті  ҽрбір  күнтізбелік  жылға  кҿшіп-қону  квотасын  белгілейді.  Кҿшіп  келу 

квотасына белгілейтін нормативтік құқықтык актіде кҿшіп-келушілердің қай елден қоныс 

аударатыны кҿрсетіліп, олардың шекті саны мен түрлері оларды қабылдауға, жайғастыру 

мен  бейімдеуге  кажетті  шаралар,  қоныстануға  тиісті  аймақтар,  оралмандар  мен 

реэмигранттар  үшін  сараланған  жҽрдем  акылар  мен  жеңілдіктер  жүйесі  белгіленеді. 

Кҿшіп-келу  квотасына  ҿзгерістер  мен  толықтырулар  енгізу  Президенттің  айрықша 

құзыреті болып табылады. 

Кҿшіп-келушшің  отбасын  мына  адамдар  құрайды:  жұбайы,  олардың  ата-аналары 

жҽне  оның  қарауындағы  балалары,  сондай-ақ  ата-аналары  немесе  оларды  бағып  күтуге 

міндетті қорғаншылары жоқ кҽмелетке толмаған аға-інілері, апа-қарындастары. Қазақстан 

Республикасына 18 жасқа дейінгі балалардың   қоныс   аударуы   олардың   ата-анасының   

жҽне      асырап  алушылардың  келісімі  бойынша  шешіледі.  14  жастан      18  жасқа  дейінгі 

балаларға олардың нотариат куҽлҽндырған келісім ұсынылады. 

Қазақстан Республикасы Үкіметінің тарихи отанына ұжымды түрде, қайтып оралуға 

тілек  білдірген  адамдарды  ұйымдастырып  кҿшіру  туралы  шешіміне  сҽйкес  жүзеге 

асырылады.  Кҿшіп  келушілерді  Қазақстан  Реслубликасына  келуін  рҽсімдеу  тҽртібін 

Қазақстан Республикасынан Үкіметі белгілейді. 

Эмигранттардың  кетуін  рҽсімдеу  тҽртібін  Қазақстан  Республикасыны  Үкіметі 

белгілейді. Басқа мемлекеттерге тұрақты тұруы үшін Қазақстан Республикасынан кетуіне 

байланысты  шығындарды  қаржыландыру  эмигранттардың  ҿз  қаражаты  есебінен  жүзеге 

асырылады. 

Қазақстан  Республикасының  заңында  кҿрсетілген  саяси,  экономикалық  жҽне 

ҽлеуметтік құқықтарының кҿлеміне қарай республика тұрғындары келесі топтарға бҿлуге 

болады: 

1.ҚР-ның  азаматтары  -  Қазақстан  Республикасының      құқықты  негізіне  жататын, 

құқықтары  мен  міндеттері  бар,  Қазақстан    Республикасы  азамттығының  құжаты  жҽне 

саяси құқығы бар тұлғалар. 

2.      Шетел  азаматтары  -  Қазақстан  Республикасы  азаматтары  болып  табылмайтын 

жҽне ҿзінің басқа мемлекетке қатысы бар екендігіне дҽлелі бар тұлғалар. 

3.    Азаматтығы  жоқ  тұлғалар  -  Қазақстан  Республикасы  азаматтары  болып 

табылмайтын жҽне ҿзінің басқа мемлекетке қатысы бар  екендігіне дҽлелі жоқ тұлғалар. 

Қазақстан Республикасының территориясында заңды негізде уакытша тұратын, бірақ 

кҿшіп келгендер атағына ие еместер болып тҿмендегілер табылады: 

1.

 

Шетел мемлекеттерінің бҿлімінде ҽскери қызметте тұратын тұлғалар. 

2.

 

Дипломатиялық мақсаттар мен халықаралық мекемелерде тіркелетін тұлғалар. 

3.

 

Республикада ҿндірістік іс-тҽжірибе немесе оқуда,жүрген тұлғалар. 

4.

 

Ұлттық  жҽне  шетелдік  ұйымдар  арасында  халықаралық  келісім  шарт  негізінде 

еңбек іскерлігін орындайтын тұлғалар. 

5.

 

Қазақстан      Республикасында      тіркелген      діни      бірлестіктерде      ҿз  біліктілігін 

орындайтын тұлғалар. 

6.

 

Шетелдік      заңды      тұлғалардың      филиалдарында      ҿз      біліктілігін 

орындайтын тұлғалар. 

7.

 

Қазақстан  Республикасында  тексерілген  шетелдік  БАҚ-ның,  радио  жҽне 

телевидениенің ҿкілдерінің тұлғалары. 

8.

 

Қазақстан  Республикасының     тұлғаларына  гуманитарлы  қызмет  кҿрсететін 

жҽне қайырымдылықпен айналысатан тұлғалар. 

9.

 

Теміржол, ҽуе, су жҽне автокҿлік экипаждарының мүшелері. 

Шетелдік  азаматтар  Қазақстан  Республикасында  ҿзінің  еңбек  іскерлігін  орындай 

отырып, Қазақстан Республикасының азаматтары секілді  тең құқылы жҽне міндеттері  де 

 

301 

тең, бірақ олар Қазақстан Республикасының азаматтығына қатысты жұмыстың жекелеген 

түрлерімен  айналыса  алмайды.  Себебі,  олар  мемлекеттік  қызметке  қабылданбайды,  сот, 

заңгер, прокурор жҽне т.б. қызметті де атқара алмайды. 

Жұмыс  орнынан  жҽне  ваканттық  орындарға  қабылдау  кезінде  жұмыс  беруші  еңбек 

ақы шарттарын Қазакстан Республикасы азаматтары мен шетелдік азаматтар арасында тең 

жағдайлармен қамтамасыз етуі тиіс. 

Қазақстан  Республикасында  тұрақты  тұратын  шетелдік  азаматтар  ҽлеуметтік 

қамтамасыз ету мҽселесінде Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең құқылы жҽне 

мндетті. 

Қазақстан  Республикасының  территориясында  тұратын  шетелдік  азаматтар 

зейнетақымен  қамтамасыз  ету  мҽселесінде  заңмен  немесе  халықаралық  келісім  шартпен 

қарастырылмаса Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең құқылы жҽне міндетті. 

Мемлекет  қазақстардың  тарихи  отанына  оралу,  олардың  орналасуы  жҽне  аймаққа  тез 

бейімделуі үшін тҿмендегідей жеңілдіктер жайайды: 

1. Оралмандардың бекара арқылы кеден тҿлемінсіз жҽне салық салынбай ҿтуін; 

2. Қоныс  аударушылардың  уақытша  тұратын  жеріне  немесе  тұрақты  тұратын 

жеріне тегін жетуін жҽне мүлкін тегін жеткізуді; 

3.  Олар  түрған  жеріне  калдыратын  мүлікті  заң  жүзінде  қорғауды,  сон  дай-ақ  ақша 

қаражатын  Қазақстан  Республикасына  аударуды  жҽне  оларға  мұрагерлік  құқығын 

мемлекеттік реттеуді;  

4.  Жұмысқа  орналасуына,  біліктілігін  арттыруға,  жаңа  кҽсіпті  меңгеруге, 

оралмандардың  жұмыссыз  ретінде  тіркелуіне,  түрған  мерзіміне  қарамастан  жұмысқа 

орналасу мүмкін болмаған жағдайда  жұмыссыз  бойынша  жҽрдем  ақы  алуына  кҿмек 

кҿрсету; 

5. Мемлекеттік тілі оқып-үйренуі үшін жадай жасауды;  

6.  Мұқтаждарға  мектептерден,  мектепке  дейінгі  мекемелерден  жҽне  басқа  да 

мемлекеттік ҽлеуметтік қорғау ұйымдарынан орын беру; 

7. Қазақстан Республикасының заңдарына сҽйкес немесе халықаралық шарттарға 

сҽйкес зейнетақылар мен жҽрдемакылар тҿлеуді; 

8.  Азаматтығы  қалпына  келтірілген  оралмандардың  «жаппай  саяси  қуғын-сүргін 

құрбандарын  ақтау  туралы»  Қазақстан  Республикасының  заңында  белгіленген 

жеңілдіктерге құқықтарын жүзеге асыруды; 

9. Тұрғын үй сатып алуға қаражат, бір жолғы жҽрдемақылар, жер учаскелерін, соның 

ішінде  оралмандардың  тұрақты  тұруына  арналған  жер  учаскелерін,  жеке  тұрғын  үй 

құрылысы мен шаруашылығын     ұйымдастыруы     үшін     ұзақ     мерзімді жеңілдетілген 

несиелер бҿлуде. 

Жоғарыда  кҿрсетілген  заң  еліміздегі  жүзеге  асырылып  отырған  іс-шаралар  мен 

ҿзгерістерге  байланысты  бірнеше  рет  толықтырылды.  Атап  айтсақ  осы  заңның  18-

бабында  лауазымды  адамдардың  заңсыз  кҿшіп-келушілерді  жұмысқа  қабылдағаны  үшін 

жауапкершілікке  тартылуы  24-бап  бойынша  шетелдік  немесе  азаматтығы  жоқ  адамға 

Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат беруден бас тарту негіздеріне, сондай-

ақ  27-бап  бойынша  оралмандардың  туыстары  болып  табылатын  адамдар  қатарына 

ҿзгерістер енгізілді. 

Пайдаланылған ҽдебиеттер мен басылымдар 

1.  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.  Ҽ.  Назарбаевтың  Қазақстан 

халқына Жолдауы, Егемен Қазақстан, 7 ақпан 2008 жыл. 

жүктеу/скачать 4,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: