Байланысты: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚ ДЕГЕНІМІЗ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕЙТІН ЖӘНЕ БІРШАМА КЕЛІСІЛГЕН МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ЕРКІН БІЛДІРЕТІН КЕЛІСІМДІК ЖӘНЕ ӘДЕТТЕГІ НОРМАЛАР МЕН ПРИНЦИПТЕР ЖҮЙЕСІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ
БҰҰ-НЫН ХАЛЫҚАРАЛЫК СОТЫ - БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫНЫҢ БАСТЫ СОТ ОРГАНЫ; 1945 ЖЫЛЫ ҚҰРЫЛҒАН; ГААГАҒА ОРНАЛАСҚАН. НЕГІЗГІ МІНДЕТІ, ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КҰҚЫҚ НЕГІЗІНДЕ, МЕМЛЕКЕТТЕРГЕ БАЙЛАНЫСТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ДАУ-ЖАНЖАЛДАРДЫ ШЕШУ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. СОТ БАРЛЫҚ ТАРАПТАРДЫҢ КЕЛІСУІМЕН ЖҮРГІЗІЛЕДІ. ОНЫН ШЕШІМДЕРІ ТЕК ДАУҒА КАТЫСУШЫЛАР ҮШІН ЖӘНЕ ТЕК СОЛ ІС БОЙЫНША ҒАНА МІНДЕТТІ. БҰЛ СОТ СОНДАЙ- АҚ ЗАҢДЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР БОЙЫНША КЕҢЕСТІК ҚОРЫТЫНДЫЛАР ШЫҒАРАДЫ.
ОЛАР ШЕШІМДІ НЕГЕ ЖҮГІНІП ШЫҒАРАДЫ? Соттарда негізгі құқық көзі болады. Судьялар оларды негізгі ала отырып шешім шығарады. Олар — халықаралық келісімшарт, құжаттар мен конвенциялар.
Мысалы, Рим статуты (Халықаралық қылмыстық сот), БҰҰ халықаралық сотының жарғысы, Еуропа адам құқығы мен бостандығын қорғау туралы конвенциясы (Еуропаның адам құқықтары жөніндегі соты) және тағы басқа.
Бұл құжаттардың басқа да атқаратын қызметі бар. Оларға мемлекет қол қоя отырып, белгілі бір соттың құзыретін мойындайды.
Қылмыстық құқық дегеніміз– халықаралық қылмыс пен халықаралық сипаттағы қылмыстарды ескерту, болдырмау, олармен мемлекеттердің ынтымақтастығын реттейтін халықаралық принциптер мен нормалардың жиынтығынан түратын халықаралық құқық саласы.
Халықаралық қылмыстық құқықта мұндай күрестің екі негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: 1.Құқық бұзушылықтың, оның ішіндегі ең қауіптісі – қылмыстың алдын алу.
2.Жасалып жатқан немесе жасалған қылмыстарды көпшілік жағдайларда
кінәлыға жаза тағайындау арқылы ашу, тергеу.
СОТҚА КІМ АРЫЗДАНА АЛАДЫ? Оның құзыретін мойындайтын мемлекеттер және солардың азаматтары мен ұйымдары.
Еуропаның адам құқықтары жөніндегі сотына мемлекет үстінен тек адам немесе мемлекеттік емес ұйым шағымдана алады. БҰҰ Халықаралық сотына тек мемлекеттер арыздана алады. Еуразия экономикалық одағы сотының көмегіне осы одақ мүшелері ғана жүгінеді.
ОЛАР КІНӘЛІЛЕРДІ ҚАЛАЙ ЖАЗАЛАЙДЫ? Халықаралық қылмыстық сот бас бостандығынан айыру жазасын қолданса, Еуропаның адам құқықтары жөніндегі соты адам құқығын бұзды деп тапқан мемлекетке моральдық өтемақы төлеттіреді. БҰҰ халықаралық соты жеңілген тараптың жеңген тараптың талаптарын орындауға үндейді.
