Гормондар
|
Физиологиялық әсердің реттік саны
|
Минералокортикоидтар
|
4,6,9,10
|
Жыныс гормондары
|
1,8
|
Глюкокортикоидтар
|
2,3,5,7
|
№
|
Физиологиялық әсерлер
|
1
|
Балалық шақта жыныс жүйесінің дамуын реттейді
|
2
|
Қабыну және аллергиялық реакцияларды басады
|
3
|
Бауырдағы гликогеннің мөлшерін өзгертпей, қандағы глюкозаның мөлшерін арттырады
|
4
|
Бүйрек түтіктеріндегі натрий және хлор иондарының кері сіңуін (реабсорбциясын) және олардың қанда, лимфада және тіндік сұйықтықта болуын арттырады
|
5
|
Ақуыздың ыдырауын кушейтеді
|
6
|
Бүйрек түтікшелерінде калий иондарының мөлшерін төмендетеді
|
7
|
Майлардың деподан шығарылуын және ыдырауын кушейтеді
|
8
|
Қарттарда жыныс гормондарының көзі болып табылады
|
9
|
Калий иондарының организмнен сыртқа шығарылуына ықпал жасайды
|
10
|
Су алмасуын реттейді
|
№4 тапсырма. «Биологиялық белсенді заттардың әсер ету жолдары» атты кестені толтырыңыз.
Әсер ету жолдары
|
Сипаттамасы
|
Нейрокриндік
|
Жүйке жүйесін паракринді реттеу әдісі бар жүйе ретінде қарастыруға болады, өйткені нейротрансмиттерлер мамандандырылған рецепторлар арқылы жақын элементтерге қысқа қашықтықта әрекет етеді. Мида өндірілетін гормон тәрізді полипептидтер (энкефалиндер, эндорфиндер) медиаторлар әсері секілді нейрокриндік әсер көрсетеді
|
Паракриндік
|
Паракринді әсерлер басым болатын сигналдық заттар көбінесе паракринді факторлар немесе гистогормондар деп аталады. Нейротрансмиттерлер арқылы ақпарат беру мамандандырылған паракринді берудің бір мысалы болып табылады.
|
Изокриндік
|
Паракриндікке ұқсас, продуцент жасуша мен нысана жасуша арасындағы контакт тығыз. Сигналдық қосылыс бөлінбейді, бірақ саңылаулы түйіспелердің тесіктері арқылы тасымалданады, көрші жасушаларға жетеді және олардағы әсерді тудырады.
|
Аутокриндік
|
Продуцент жасуша гормондары сол жасушаның өзіне әсер етеді. Аутокриндік жасушаның өзін-өзі реттеуге арналған, бірақ сигналдық қосылыс секрециясымен жүреді. Оқшауланғаннан кейін сигналдық қосылыс секреция жасушасындағы рецептормен байланысады және оның әсерін көрсетеді.
|
№5 тапсырма. Келесі сұрақтарға жауап беріңіз, дұрыс жауапты сызып көрсетіңіз:
1. Apud жүйесі ағзаның гомеостазын сақтауға қатысады ма?
иә
2. APUD жүйесін эндокриндік және жүйке жүйелерінің бөлімі деп санауға бола ма ?
жоқ
№6 тапсырма. «Стресс кезеңдері» кестесін толтырыңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |
