Химия пәні. Заттар және олардың қасиеттері /7cынып/ (8-10 беттер)
жүктеу/скачать 2,18 Mb.
|
A) 12-16 B) 6-10 C) 0-10 D) 0-4 E) 6-16 10. Жылу бөлінетін процестер A) балқу B) конденсациялану C) десублимация D) булану E) кристалдану Ғ) сублимация 11. Қатты заттардың сұйық күйдегі заттардан ерекшелігі A) пішінін сақтайды B) молекулалары қозғалғыш болады C) молекулалар арасындағы арақашықтық молекулалар өлшемімен бірдей D) тығыздығы жоғары болады E) пішінін сақтамайды Ғ) ағады және оңай құйылады 12. Заттың газ күйінен қатты күйге өту процесі A) булану B) кристалдану C) кондесация D) сублимация E) балқу Ғ) десублимация 13. Бадқу процесін сипаттайтын құбылыс A) балқыған темір салқындап қатты B) жуынатын бөлмедегі шынының беті суланды C) күн астындағы дымқыл киім кепті D) шөптің бетіне шық пайда болды E) балмұздақ ыстық ауада сұйыққа айналды 14. Кестедегі берілген мәліметтерді ескеріп, мына заттардың агрегаттық күйлері қандай болатынын анықтаңдар: 1) оттек 20°С; 2) алюминий 1000°С; 3) гелий –200°С.
A) гелий-қатты, оттек-газ, алюминий-сұйық B) гелий-газ, оттек-газ, алюминий-қатты C) гелий-сұйық, оттек-қатты, алюминий-қатты D) гелий-газ, оттек-газ, алюминий-сұйық E) гелий-газ, оттек-сұйық, алюминий-қатты 15. Сұйықтың қатты күйге өтуі A) булану B) кристалдану C) кондесация D) сублимация E) балқу Ғ) десублимация 16. Булану процесін сипаттайтын құбылыс A) балқыған темір салқындап қатты B) жуынатын бөлмедегі шынының беті суланды C) күн астындағы дымқыл киім кепті D) шөптің бетіне шық пайда болды E) балмұздақ ыстық ауада сұйыққа айналды 17. Гелийдің сұйық күйден газға айналатын температурасы A) –269°С B) –296°С C) –272°С D) –259°С E) –265°С 18. Азот пен оттектің қайнау температуралары A) –218°С B) –269°С C) –252°С D) –196°С E) –183°С 19. Газдың сұйыққа өту процесі A) булану B) кристалдану C) кондесация D) сублимация E) балқу Ғ) десублимация 20. Конденсациялану процесін сипаттайтын құбылыс A) балқыған темір салқындап қатты B) жуынатын бөлмедегі шынының беті суланды C) күн астындағы дымқыл киім кепті D) шөптің бетіне шық пайда болды E) балмұздақ ыстық ауада сұйыққа айналды Атомдар мен молекулалар. Жай және күрделі заттар /7cынып/ (40-42 беттер) 1. Заттарды жай заттарға жіктеу арқылы олардың құрамын анықтау әдісі A) талдау B) синтез C) алмасу D) анализ E) қосылу 2. Атом-молекулалық ілім химия ғылымына енген уақыт A) ХХ ғасырдың басында B) ХІХ ғасырдың ортасында C) ХХ ғасырдың соңында D) ХІХ ғасырдың басында E) ХІХ ғасырдың соңында 3. 1860 жылы Карлсруэ (Германия) қаласында химиктердің халықаралық съезінде нақты анықтамалары қабылданған ұғымдар A) ядро B) протон C) атом D) электрон E) молекула 4. Заттың қасиеттері мен құрамы сақталатын ұсақ бөлшектері A) молекулалар B) нейтрондар C) электрондар D) атомдар E) протондар 5. Сөз тіркестерінің қайсысы дұрыс? A) ауа молекуласы B) гелий атомы C) сүт молекуласы D) сутек молекуласы E) темір атомы 6. «Материя бөлінбейтін ұсақ бөлшектерден тұрады» деген гипотезаны ұстанған филисоф A) Аристотель B) Платон C) Сократ D) Анаксимен E) Демокрит 7. Атом-молекулалық ілімін дамытып, оны алғаш химия ғылымында қолданған ғалым A) Дальтон B) Пруст C) Ломоносов D) Авогадро E) Лавуазье 8. Атомдардың бір түрінен түзілген заттар A) атомдар B) жай заттар C) молекулалар D) ядро E) күрделі заттар 9. Күрделі заттарды анықтаңдар A) қант B) су C) мыс D) күкірт E) сода 10. Келесі сөйлемдердегі көп нүктенің орнына атом, молекула ұғымдарының тиістісін қойып оқыңдар: 1) Су ... сутек пен оттектің ... түзілген. 2) Йод ... ауаға таралуына байланысты иісі білінеді. A) 1) молекуласы, молекулаларынан; 2) атомының B) 1) атомдары, молекулаларынан; 2) молекуласының C) 1) молекуласы, молекулаларынан; 2) молекуласының D) 1) молекуласы, атомдарынан; 2) молекуласының E) 1) атомы, атомдарынан; 2) атомының 11. «Математикалық химияның элементтері» еңбегінің авторы A) Пруст B) Ломоносов C) Лавуазье D) Дальтон E) Авогадро 12. Заттың химиялық бөлінбейтін ұсақ бөлшектері A) молекулалар B) нейтрондар C) электрондар D) атомдар E) протондар 13. Жай заттарды көрсетіңдер A) темір B) су C) оттек D) сода E) қант 14. Ағылшын физигі мен химигі Джон Дальтон ашқан заңдар мен жасаған теориясы A) органикалық заттардың химиялық құрылыс теориясы B) қыздырғанда газдардың біркелкі үлғаю заңы C) құрам тұрақтылық заңы D) зат құрылысының атомдық теориясы E) еселі қатынас заңы 15. «Химиялық философияның жаңа жүйесі» кітабының авторы A) Пруст B) Ломоносов C) Лавуазье D) Дальтон E) Авогадро 16. Атомдардың әр түрінен түзілген заттар A) атомдар B) жай заттар C) молекулалар D) ядро E) күрделі заттар 17. Жай заттар A) темір сульфиді B) сутек C) оттек D) ас тұзы E) су 18. Орыс ғалымы М.В.Ломоносов ашқан химия мен физиканың негізгі заңдары A) энергияның сақталу заңы B) қыздырғанда газдардың біркелкі үлғаю заңы C) құрам тұрақтылық заңы D) заттар массасының сақталу заңы E) еселі қатынас заңы 19. Заттар құрамына қарай жіктеледі A) қоспалар B) жай заттар C) таза заттар D) атомдар мен молекулалар E) күрделі заттар 20. М.В.Ломоносовтан кейін, 67 жылдан соң атомдық ілімді химия ғылымына қолданған ғалым A) Дальтон B) Пруст C) Ломоносов D) Авогадро E) Лавуазье Химиялық элементтер және олардың таңбалары /7cынып/ (43-46 беттер) 1. Металдарға тән қасиеттер A) шыңдалуға бейім B) жылуды нашар өткізеді C) иілімді D) электр тогын жақсы өткізеді E) морт 2. Металдарды анықтаңдар A) күкірт B) алюминий C) азот D) оттек E) қалайы 3. Адам организмін құрайтын ең маңызды элементтер A) оттек, көміртек B) азот, фосфор C) күкірт, фосфор D) сутек, азот E) оттек, күкірт 4. Атомдардың белгілі бір түрі A) жай зат B) қосылыс C) химиялық элемент D) күрделі зат E) молекула 5. Химиялық элементтердің таңбаларын енгізген химик A) Бойль B) Берцелиус C) Бутлеров D) Резерфорд E) Дальтон 6. Химиялық элементтің салыстырмалы атомды массасы (Ar) A) элементтің атомдық массасының оттек атомы массасының 1/12 бөлігіне қатынасына тең B) элементтің атомдық массасының күкірт атомы массасының 1/32 бөлігіне қатынасына тең C) элементтің атомдық массасының оттек атомы массасының 1/16 бөлігіне қатынасына тең D) элементтің атомдық массасының көміртек атомы массасының 1/12 бөлігіне қатынасына тең E) элементтің атомдық массасының көміртек атомы массасының 1/16 бөлігіне қатынасына тең 7. Атомдық нөмірі 16-ға тең элемент A) N B) O C) Si D) P E) S 8. Келесі тұжырымдардың қайсысында химиялық элемент туралы сөз болады? A) азот пен оттек ауаның негізін құрайды B) жер қыртысының жартысы оттектің үлесіне тиеді C) азот өсімдіктің өсуіне қажет D) балықтар суда еріген оттекпен тыныс алады E) судың құрамы сутек пен оттектен тұрады 9. Бірдей химиялық элемент атомдарынан құралатын заттар A) жай заттар B) қосылыстар C) химиялық элементтер D) күрделі заттар E) қоспалар 10. Металдарға тән қасиеттер A) электр тогын нашар өткізеді B) жылуды жақсы өткізеді C) металдық жылтыры болады D) шыңдалуға келмейді E) иілімді, берік 11. Бейметалдарды көрсетіңдер A) күкірт B) мыс C) азот D) оттек E) алтын 12. Сүйек құрамына күретін және оған беріктік қасиет беретін элементтер A) магний B) фосфор C) күкірт D) азот E) кальций 13. Бүгінгі күні атомдардың, яғни химиялық элементтердің белгілі түрі A) 108 B) 124 C) 89 D) 116 E) 63 14. Әртүрлі химиялық элементтер атомдарынан құралатын заттар A) жай заттар B) қосылыстар C) химиялық элементтер D) қоспалар E) күрделі заттар 15. Салыстырмалы атомдық массасы 23-ке тең элемент A) титан B) натрий C) алюминий D) ванадий E) магний 16. Келесі тұжырымдардың қайсысында жай зат туралы сөз болады? A) азот пен оттек ауаның негізін құрайды B) жер қыртысының жартысы оттектің үлесіне тиеді C) азот өсімдіктің өсуіне қажет D) балықтар суда еріген оттекпен тыныс алады E) судың құрамы сутек пен оттектен тұрады 17. Тыныс алуға қажетті түссіз, жануды қолдайтын жай зат A) ауа B) гелий C) оттек D) сутек E) азот 18. Сутектің латынша аталуы A) hidrargyrum B) hydrogenium C) hidrargirum D) hydrargyrum E) hidrogenyum 19. «цэ» деп оқылатын химиялық элемент A) көміртек B) күкірт C) кремний D) цирконий E) цезий 20. Қорғасын элементінің оқылуы A) купрум B) феррум C) аргентум D) плюмбум E) гидраргирум Атом құрамы мен құрылысы. Изотоптар /7cынып/ (47-50 беттер) 1. Протонның сипаттамасы A) таңбасы р0 B) заряды +1 C) таңбасы р+ D) заряды – 1 E) массасы 1 м.а.б. 2. Ядро құрамына кіретін бөлшектер A) нейтрон B) электрон C) атом D) протон E) позитрон 3. Атомның ортасында оң зарядталған ядросы бар екенін тәжірибе жүзінде анықтаған ғалым A) Бор B) Резерфорд C) Дальтон D) Менделеев E) Ломоносов 4. Атомның планетарлық моделі бойынша атом қандай бөлшектерден тұрады? A) теріс зарядталған ядродан B) ядроны айнала қозғалатын оң зарядталған протондардан C) оң зарядталған ядродан D) протон мен нейтрондардан E) ядроны айнала қозғалатын теріс зарядталған электрондардан 5. Протон таңбаланады A) 1+1р B) р+ C) n0 D) +11р E) 01n 6. Атом, жалпы алғанда, электрбейтарап бөлшек, себебі A) протондар мен нейтрондар саны бірдей B) протондар саны электрондар санынан артық C) протондар мен электрондар саны бірдей D) протондар санынан электрондар саны артық E) нейтрондар мен электрондар саны бірдей 7. Нейтронның сипаттамасы A) таңбасы n0 B) заряды +1 C) таңбасы n+ D) заряды 0 E) массасы 1 м.а.б. 8. Изотоптар дегеніміз A) ядро заряды бірдей, бірақ атомдық массалары әртүрлі бір элемент атомдарының түрөзгерісі B) ядро заряды әртүрлі, бірақ атомдық массалары бірдей бір элемент атомдарының түрөзгерісі C) ядро заряды бірдей, бірақ электрондар саны әртүрлі бір элемент атомдарының түрөзгерісі D) ядро заряды әртүрлі, бірақ нейтрондар саны бірдей бір элемент атомдарының түрөзгерісі E) ядро заряды мен атомдық массалары бірдей бір элемент атомдарының түрөзгерісі 9. 1123Na атом құрамын анықтаңдар A) (12р+; 11n0)11e – B) (11р+; 12n0)12e – C) (11р+; 11n0)12e – D) (11р+; 12n0)11e – E) (11р+; 12n0)10e – 10. Нейтрон таңбаланады A) n – B) n+ C) n0 D) 10n E) 01n 11. Сутектің изотоптарының саны A) 2 B) 5 C) 1 D) 4 E) 3 12. Табиғатта кездесетін хлор атомдарының 75%-ы 35СІ изотоптан және 25%-ы 37СІ изотоптан тұрады. Хлордың салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер A) 35,354 B) 35,5 C) 35,345 D) 35,453 E) 35,435 13. (35р+; 45n0)35e – атом құрамына сәйкес келетін элемент A) родий B) селен C) бром D) сынап E) марганец 14. Электронның сипаттамасы A) таңбасы e – B) массасы 0 м.а.б. C) таңбасы e+ D) заряды – 1 E) массасы 1 м.а.б. 15. Нейтрон саны бірдей элементтер A) фтор мен неон B) натрий мен алюминий C) кремний мен фосфор D) калий мен кальций E) күкірт пен фосфор 16. 1940К атомындағы протон мен нейтрон санын анықтаңдар A) 21 протон B) 21 нейтрон C) 19 протон D) 40 нейтрон E) 19 нейтрон 17. Электрон таңбаланады A) e – B) e+ C) e0 D) 0e E) 0e 18. Нейтрондар саны анықталатын формула A) N=Ar+Z B) N= Z-Ar C) N=Z-E D) N=Ar-Z E) N=Z+E 19. Нейтрон саны 2-ге тең сутектің изотобы A) тритий B) 12Н C) дейтерий D) 13Н E) протий 2 0. Берілген суретті зерделей отырып, қандай элементтердің атом құрылысы көрсетілгенін анықтаңдар A) оттек B) күкірт C) көміртек D) азот E) бор Ауа және оның құрамы /7cынып/ (52-54 беттер) 1. Ауаның құрамында кездесетін газдар (көлемдік үлесі, %-бойынша) A) азот-78,08; оттек-20,95; инертті газдар-0,94; көміртек (IV) оксиді -0,03 B) азот-78,08; оттек-20,95; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,046 C) азот-75,50; оттек-23,10; инертті газдар-0,94; көміртек (IV) оксиді -0,03 D) азот-75,50; оттек-23,10; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,046 E) азот-78,08; оттек-23,10; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,03 2. Табиғаттағы әртүрлі құбылыстардың нәтижесінде, мысалы, жер сілкінкенде, жанартау атқылағанда, отын жанғанда өндіріс орындарынан ауаға бөлінетін газдар A) N2, O2 B) NO, NO2 C) CO2, H2O D) SO2, SO3 E) H2S 3. Ауаның 4/5 бөлігі азоттан, 1/5 бөлігі (көлем бойынша) оттектен тұратын газдар қоспасы екенін дәлелдеген ғалым A) Пристли B) Шееле C) Лавуазье D) Кавендиш E) Резерфорд 4. Елімізде қоршаған ортаны қорғау және экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында ҚР Үкіметі қабылдаған бағдарлама A) «Жасыл өсімдік» B) «Жасыл ел» C) «Жасыл әлем» D) «Көгалдандыру» E) «Жасылдар» 5. Өндіріс шаңы мен зиянды газдардың концентрациясын төмендету үшін A) ағаштар отырғызылады B) өндірістер тұрғын үйлерден аулақ орналастырылады C) қалаларды айналып өтетін жолдар мен жолайрықтар салынады D) көліктерді түнгі уақытта жүргізеді E) шөптесін өсімдіктер отырғызылады 6. Газдарды шаң мен тұманнан тазарту үшін ең көп қолданылатыны A) көпсатылы тазарту аппараттары B) құрғақ шаңтұтқыштар C) жасыл өсімдіктер D) электрсүзгілер E) циклон аппараттары 7. Әртүрлі жағдайларға байланысты ауаның құрамындағы мөлшері өзгеріп тұратын заттар A) N2, O2 B) NO, NO2 C) CO2, H2O D) SO2, SO3 E) H2S 8. Француз химигі Антуан Лоран Лавуазьенің іске асырған еңбектері A) «химиялық элемент» ұғымын енгізді B) химиялық элементтердің таңбасын енгізді C) «химиялық қосылыс» ұғымын енгізді D) ауаның құрамын тәжірибе жүзінде дәлелдеді E) химиялық элементтердің «валенттілік» ұғымын енгізді 9. Ауаның құрамында кездесетін газдар (массалық үлесі, %-бойынша) A) азот-78,08; оттек-20,95; инертті газдар-0,94; көміртек (IV) оксиді -0,03 B) азот-78,08; оттек-20,95; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,046 C) азот-75,50; оттек-23,10; инертті газдар-0,94; көміртек (IV) оксиді -0,03 D) азот-75,50; оттек-23,10; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,046 E) азот-78,08; оттек-23,10; инертті газдар-1,30; көміртек (IV) оксиді -0,03 10. Қандай жағдайда ауаның құрамындағы су буының мөлшері көптеу болады? A) ауа райының суық кезінде B) ауа райының ылғалды кезінде C) барлық жағдайда да көптеу болады D) ауа райының құрғақ кезінде E) ауа райының жылы кезінде 11. Әртүрлі газдарды тазартуда қолданылатын аппараттар A) көпсатылы тазарту аппараттары B) құрғақ шаңтұтқыштар C) жасыл өсімдіктер D) электрсүзгілер E) циклон аппараттары 12. Ауаның сапалық құрамын мынадай тәжірибемен анықтауға болады: ауамен толтырылған шыны қалпақ суға төңкеріледі. Темір қасыққа салынған қызыл фосфорды тұтатып, суға төңкерілген қақпақ астында жақса, су қақпақтың 1/5 бөлігіне дейін көтеріледі. Өйткені A) фосфордың жануына ауаның құрамындағы азот қана жұмсалады B) фосфордың жануына ауаның құрамындағы инертті газдар ғана жұмсалады C) фосфордың жануына ауаның құрамындағы оттек қана жұмсалады D) фосфордың жануына ауаның құрамындағы көмірқышқыл газы ғана жұмсалады E) фосфордың жануына ауаның құрамындағы су буы ғана жұмсалады 13. ХІХ ғасырдың соңындағы зерттеулер көрсеткен, оттек пен азоттан басқа ауа құрамына кіретін 5 түрлі газ A) Не, Хе B) Ne, Ar C) NO, NO2 D) SO2, SO3 E) Kr 14. Бөлінетін газдарды жоғары деңгейде тазарту үшін қолданылатын аппараттар A) көпсатылы тазарту аппараттары B) құрғақ шаңтұтқыштар C) жасыл өсімдіктер D) электрсүзгілер E) циклон аппараттары 15. Қандай жағдайда ауаның құрамындағы су буының мөлшері аздау болады? A) ауа райының суық кезінде B) ауа райының ылғалды кезінде C) барлық жағдайда да аздау болады D) ауа райының құрғақ кезінде E) ауа райының жылы кезінде Жану /7cынып/ (55-57 беттер) 1. Көз қаратпайтын жалынмен ақ түсті түтін түзе жанатын реакция теңдеуі A) мыс+оттек=мыс (ІІ) оксиді B) көміртек+оттек=көміртек (IV) оксиді C) фосфор+оттек=фосфор (V) оксиді D) күкірт+оттек=күкірт (IV) оксиді E) темір+оттек=темір қағы (темір оксидтерінің қоспасы) 2. Оттек бар ыдысқа көмір түйірін салса, ол жалынсыз жанады. Сол ыдысқа әк суының ерітіндісін құйып шайқағанда ерітінді лайланады. Өйткені көмір жанған ыдыста түзіледі A) күкірт (IV) оксиді B) көміртек (IV) оксиді C) күкірт (VI) оксиді D) көміртек (ІI) оксиді E) фосфор (V) оксиді 3. Заттардың жылу және жарық бөліп, тотыға жүретін химиялық реакциясы A) тұтану температурасы B) оксидтену C) тотығу D) жану E) қосылу 4. Заттардың оттекпен әрекеттесу реакциясы A) оксидтену B) жану C) тұтану температурасы D) қосылу E) тотығу 5. Оттекте қатты қыздырғанда жанбай, баяу тотығып қара түсті оксид түзе жүретін реакция теңдеуі A) мыс+оттек=мыс (ІІ) оксиді B) көміртек+оттек=көміртек (IV) оксиді C) фосфор+оттек=фосфор (V) оксиді D) күкірт+оттек=күкірт (IV) оксиді E) темір+оттек=темір қағы (темір оксидтерінің қоспасы) 6. Оксидтер A) құрамы екі элементтен тұратын, біреуі металл болып келетін күрделі заттар B) құрамы екі элементтен тұратын, біреуі бейметалл болып келетін күрделі заттар C) құрамы екі элементтен тұратын, біреуі көміртек болып келетін күрделі заттар D) құрамы екі элементтен тұратын, біреуі күкірт болып келетін күрделі заттар E) құрамы екі элементтен тұратын, біреуі оттек болып келетін күрделі заттар 7. Жылу бөліп жанатын зат немесе заттар қоспасы A) оксид B) темір C) отын D) ағаш E) жану өнімдері 8. Баяу тотығуға жатады A) қидың шіруі B) газдың жануы C) ағаштың жануы D) көмірдің жануы E) тамақтың пісуі 9. Оттек бар ыдысқа түйірін салған кезде жалынсыз жана жүретін реакция теңдеуі A) мыс+оттек=мыс (ІІ) оксиді B) көміртек+оттек=көміртек (IV) оксиді C) фосфор+оттек=фосфор (V) оксиді D) күкірт+оттек=күкірт (IV) оксиді E) темір+оттек=темір қағы (темір оксидтерінің қоспасы) 10. Заттар ауада жанғанда да оксидтер түзеді. Бірақ заттар ауада оттекке қарағанда баяу жанады, өйткені A) ауа құрамындағы оттектің мөлшері бес еседей көп B) ауа құрамындағы оттектің мөлшері екі еседей аз C) ауа құрамындағы оттектің мөлшері екі еседей көп D) ауа құрамындағы оттектің мөлшері бес еседей аз E) ауа құрамындағы азоттың мөлшері бес еседей көп 11. Кейбір заттар оттекпен баяу әрекеттесіп, жылу біртіндеп бөледі. Бұл процесс ... деп аталады. A) баяу тотығу B) құбылыс C) жану D) үдеріс E) өзгеру 12. Қатты отындар A) мұнай өнімдері B) антрацит C) таскөмір D) шымтезек E) мұнайға серік газдар 13. Жіңішке сымға қадаған сіріңке шиін тұтатып, оттек бар ыдысқа батырғанда шатырлап жарық ұшқындарын шашып, жалынсыз оксид түзе жүретін реакция теңдеуі A) мыс+оттек=мыс (ІІ) оксиді B) көміртек+оттек=көміртек (IV) оксиді C) фосфор+оттек=фосфор (V) оксиді D) күкірт+оттек=күкірт (IV) оксиді E) темір+оттек=темір қағы (темір оксидтерінің қоспасы) 14. Жалын түзілуінің үш құраушысы A) отын B) көмірқышқыл газы C) оттек D) су E) жылу 15. Өртті сөндіру үшін атқарылатын әрекеттер A) температураны төмендету B) жану көзін жою C) температураны арттыру D) оттектің келуін тоқтату E) ауа үрлеу 16. Сұйық отындар A) мазут B) шымтезек C) табиғи газ D) бензин E) керосин 17. Алдын ала қыздырылған түйірін оттек бар ыдысқа батырса, көк жалынмен өткір иісті улы газ түзе жүретін реакция теңдеуі A) мыс+оттек=мыс (ІІ) оксиді B) көміртек+оттек=көміртек (IV) оксиді C) фосфор+оттек=фосфор (V) оксиді D) күкірт+оттек=күкірт (IV) оксиді E) темір+оттек=темір қағы (темір оксидтерінің қоспасы) 18. Көмірді не жанып жатқан ағашты сөндіру үшін су құятын себебі A) себебі су жанбайды B) су оларды салқындатады C) су оларды ұсақтап жібереді D) жамылғы қызметін атқарады E) түзілген су буы ауаның келуіне тосқауыл болады 19. Балауыз (парафин) жанғанда түзілетін заттар A) су B) көміртек (IІ) оксиді C) күкірт (IV) оксиді D) көміртек (IV) оксиді E) фосфор (V) оксиді 20. Газ тәрізді отындар A) көмірқышқыл газы B) табиғи газ C) мұнайға серік газдар D) хлорсутек газы E) өнеркәсіп газдары Негіздік және қышқылдық оксидтердің түзілуі. /7cынып/ (58-59 беттер) 1. Тұрмыста сөндірілмеген әк деп аталтын затты жиі қолданады. Бұл заттың химиялық атауы кальций оксиді. Сөндірілмеген әкке су қосып сөндіреді, сол кезде әк суы деп аталатын қосылыс алынады. Әк суына фенолфталеин ерітіндісінен тамызатын болсақ онда ол таңқурай түске боялады. Бұл құбылыс әк суының ортасы сілтілік (негіздік) екендігін білдіреді. Сөндірілмеген әк қандай оксидтер тобына жатады? A) қышқылдық оксид B) екіұдайлы оксид C) бейтарап оксид D) тұз түзбейтін оксид E) негіздік оксид 2. Фосфорды жаққан кезде түзілген оксидке су қосып үстіне көк лакмус (индикатор) тамызатын болсақ, көк лакмустың түсі қызылға өзгереді. Түстің өзгеруі қышқыл түзілгендігін білдіреді. Фосфор оксидінің табиғатын сипаттаңыз. A) қышқылдық оксид B) екіұдайлы оксид C) бейтарап оксид D) тұз түзбейтін оксид E) негіздік оксид 3. Кәрлен табақшаға аздап жаңа қыздырылған кальций оксидін (СаО) салып, үстіне су құямыз. Нәтижесінде жылу бөлініп, борпылдақ ақұнтақ-сөндірілген әк түзіледі. Оны суда ерітіп, ерітіндіге лакмус индикаторын тамызғанда көгеруі негіз түзілгенін білдіреді. Кальций оксидінің табиғатын сипаттаңыз. A) қышқылдық оксид B) екіұдайлы оксид C) бейтарап оксид D) тұз түзбейтін оксид E) негіздік оксид 4. Негіздік оксидтерді көрсетіңдер A) N2O5 B) CaO C) SO2 D) K2O E) CuO 5. N2O5, CaO, SO2, K2O, CuO, СО2, Р2O5, ВаО, SіO2, Li2O, SO3 қышқылдық оксидтердің санын анықтаңдар A) 11 B) 3 C) 6 D) 8 E) 5 6. Қышқылдық оксидтерді көрсетіңдер A) N2O5 B) CaO C) SO2 D) СО2 E) CuO 7. N2O5, CaO, SO2, K2O, CuO, СО2, Р2O5, ВаО, SіO2, Li2O, SO3 негіздік оксидтердің санын анықтаңдар A) 5 B) 11 C) 3 D) 6 E) 8 8. Сөндірілмеген әктің формуласы A) N2O5 B) CaO C) SO2 D) СО2 E) CuO 9. Металдар жанып A) қышқыл түзеді B) негіз түзеді C) қышқылдық оксид түзеді D) тұз түзеді E) негіздік оксид түзеді 10. Бейметалдар жанып түзеді A) тұздар B) негіздік оксидтер C) қышқылдық оксидтер D) негіздер E) қышқылдар Табиғи қышқылдар мен сілтілер /7cынып/ (64-66 беттер) 1. Қышқыл және сілті ерітінділері әсерінен түсін өзгертетін заттар A) ингибиторлар B) тұздар C) еріткіштер D) индикаторлар E) оксидтер 2. Минералды қышқылдар A) алма қышқылы B) тұз қышқылы C) азот қышқылы D) аскорбин қышқылы E) күкірт қышқылы 3. Қышқылдылығы жоғары науқастарға антацидтік препараттар беріледі. Олардың әсер ету механизмі асқазан сөлінің қышқылдылығын бейтараптауға негізделген. Антацидтік препараттарға жатады A) магний оксиді B) калий гидроксиді C) натрий гидроксиді D) алюминий гидроксиді E) кальций гидроксиді 4. Азот қышқылының формуласы A) HCl B) HNO3 C) H2SO4 D) H2CO3 E) H3PO4 5. Сілтілерге жатады A) магний гидроксиді B) калий гидроксиді C) натрий гидроксиді D) алюминий гидроксиді E) кальций гидроксиді 6. Асқазандағы астың тез қорытылуына, аспен бірге түскен зиянды бактерияларды жоюға көмектесетін қышқыл A) HCl B) HNO3 C) H2SO4 D) H2CO3 E) H3PO4 7. Химиялық индикаторлар A) ирис гүлінің қайнатпасы B) метилоранж C) шие шырыны D) лакмус E) фенолфталеин 8. Лакмус индикаторының сілтілік ортадағы түсі A) қызыл B) таңқурай C) күлгін D) қызғылт E) көк 9. Табиғи қышқылдар A) алма қышқылы B) салицил қышқылы C) азот қышқылы D) аскорбин қышқылы E) күкірт қышқылы 10. Цитрус жемістері-грейпфрут, апельсин және лимонда кездесетін табиғи қышқылдар A) салицил қышқылы B) сүт қышқылы C) аскорбин қышқылы D) алма қышқылы E) лимон қышқылы 11. Метилоранж индикаторының қышқылдық ортадағы түсі A) қызыл сары B) түссіз C) қызғылт D) күлгін E) сары 12. Табиғи индикаторлар A) ирис гүлінің қайнатпасы B) метилоранж C) шие шырыны D) жүзім шырыны E) фенолфталеин 13. Әмбебап индикатор ерітінді ортасы бойынша көрсететін рН мәні A) қышқыл ортада рН˃7; сілтілік ортада рН˂7; бейтарап ортада рН=7 B) қышқыл ортада рН˂7; сілтілік ортада рН˃7; бейтарап ортада рН=7 C) қышқыл ортада рН˂7; сілтілік ортада рН=7; бейтарап ортада рН˃7 D) қышқыл ортада рН=7; сілтілік ортада рН˃7; бейтарап ортада рН˂7 E) қышқыл ортада рН˃7; сілтілік ортада рН=7; бейтарап ортада рН˂7 14. Фенолфталеин индикаторы таңқурай түске боялатын ерітінділер A) КОН B) Mg(OH)2 C) NaOH D) Al(OH)3 E) Ca(OH)2 15. Қандай қосылыстардың ерітінділері лакмус индикаторының түсін қызыл түске бояйды? A) NaOH B) HNO3 C) КОН D) HCІ E) H2SO4 16. Сілті мен қышқыл ерітінділерінің әсерінен лакмус индикаторы түсінің өзгеруі A) қышқылдық ортада-қызыл; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-күлгін B) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-таңқурай түсті; бейтарап ортада-түссіз C) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-сары D) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-сары; бейтарап ортада-қызыл сары E) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-күлгін; бейтарап ортада-сары 17. Антацидтік заттар A) калий карбонаты B) калий гидроксиді C) магний гидроксиді D) натрий гидроксиді E) магний карбонаты 18. Сілті мен қышқыл ерітінділерінің әсерінен фенолфталеин индикаторы түсінің өзгеруі A) қышқылдық ортада-қызыл; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-күлгін B) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-таңқурай түсті; бейтарап ортада-түссіз C) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-сары D) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-сары; бейтарап ортада-қызыл сары E) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-күлгін; бейтарап ортада-сары 19. Минералды тыңайтқыштар, бояулар, қопарғыш заттар алуда қолданылатын қосылыстар A) фосфор қышқылы B) тұз қышқылы C) азот қышқылы D) көмір қышқылы E) күкірт қышқылы 20. Сілті мен қышқыл ерітінділерінің әсерінен метилоранж индикаторы түсінің өзгеруі A) қышқылдық ортада-қызыл; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-күлгін B) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-таңқурай түсті; бейтарап ортада-түссіз C) қышқылдық ортада-түссіз; сілтілік ортада-көк; бейтарап ортада-сары D) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-сары; бейтарап ортада-қызыл сары E) қышқылдық ортада-қызғылт; сілтілік ортада-күлгін; бейтарап ортада-сары Қышқылдардың химиялық қасиеттері /7cынып/ ( 66-68 беттер) 1. Қышқылдарға тән химиялық қасиеттер A) сілтілермен әрекеттесу B) сульфаттармен әрекеттесу C) металдармен әрекеттесу D) карбонаттармен әрекеттесу E) бейметалдармен әрекеттесу 2. Төрт сынауықтың біріншісіне мыс сымының кесіндісін, екіншісіне магний, үшіншісіне мырыш, төртіншісіне темір жаңқасын салып, әр сынауыққа 2 мл тұз немесе күкірт қышқылының ерітінділерін қосып, аздап қыздырғанда қай сынауықта реакция ең шабытты жүреді? A) үшінші сынауықта B) екінші сынауықта C) барлығы бірдей D) бірінші сынауықта E) төртінші сынауықта 3. Топырақтың қышқылдылығын бейтараптау үшін ауылшаруашылығындағы практикалық маңызы зор реакция A) натрий гидроксиді+күкірт қышқылы=натрий сульфаты+су B) темір (ІІІ) оксиді+ тұз қышқылы=темір (ІІІ) хлориді +су C) калий сульфиті+тұз қышқылы=калий хлориді+су+күкірт (IV) оксиді D) мырыш+тұз қышқылы=мырыш хлориді+сутек E) кальций карбонаты+тұз қышқылы=кальций хлориді+су+көмірқышқыл газы 4. Сұйытылған қышқыл ерітінділерінен сутекті ығыстыратын металдар A) темір B) магний C) мыс D) алюминий E) сынап 5. Мәрмәр, бор, әктас құрамы бір-біріне ұқсас болады. Осы заттарға тұз қышқылымен әсер еткенде қандай газ бөлінеді? A) сутек газы B) күкірт (IV) оксиді C) көмірқышқыл газы D) оттек газы E) азот газы 6. Бейтараптану реакциясы A) натрий гидроксиді+күкірт қышқылы=натрий сульфаты+су B) темір (ІІІ) оксиді+ тұз қышқылы=темір (ІІІ) хлориді +су C) калий сульфиті+тұз қышқылы=калий хлориді+су+күкірт (IV) оксиді D) мырыш+тұз қышқылы=мырыш хлориді+сутек E) кальций карбонаты+тұз қышқылы=кальций хлориді+су+көмірқышқыл газы 7. K, Hg, Ni, Fe, Pt, Pb, Na, Cu, Sn, Ag берілген металдардан сұйытылған қышқыл ерітінділерінен сутекті ығыстыратын металдар саны A) 2 B) 6 C) 8 D) 10 E) 4 8. Төрт сынауықтың біріншісіне мыс сымының кесіндісін, екіншісіне магний, үшіншісіне мырыш, төртіншісіне темір жаңқасын салып, әр сынауыққа 2 мл тұз немесе күкірт қышқылының ерітінділерін қосып, аздап қыздырғанда қай сынауықта реакция мүлдем жүрмейді? A) үшінші сынауықта B) екінші сынауықта C) барлығы бірдей D) бірінші сынауықта E) төртінші сынауықта 9. Бейтараптану реакциясы A) қышқылдардың металдармен әрекеттесуі B) қышқылдардың бейметалдармен әрекеттесуі C) қышқылдардың сілтілермен әрекеттесуі D) қышқылдардың карбонаттармен әрекеттесуі E) қышқылдардың сульфиттермен әрекеттесуі 10. Сілтілердің қышқылдармен әрекеттесуін сипаттайтын реакция теңдеуі A) натрий гидроксиді+күкірт қышқылы=натрий сульфаты+су B) темір (ІІІ) оксиді+ тұз қышқылы=темір (ІІІ) хлориді +су C) калий сульфиті+тұз қышқылы=калий хлориді+су+күкірт (IV) оксиді D) мырыш+тұз қышқылы=мырыш хлориді+сутек E) кальций карбонаты+тұз қышқылы=кальций хлориді+су+көмірқышқыл газы 11. Сұйытылған қышқыл ерітінділерінен сутекті ығыстырмайтын металдар A) калий B) күміс C) мыс D) қорғасын E) сынап 12. K, Hg, Ni, Fe, Pt, Au, Pb, Na, Cu, Sn, Ag, Mg, Al берілген металдардан сұйытылған қышқыл ерітінділерінен сутекті ығыстырмайтын металдар саны A) 7 B) 13 C) 9 D) 11 E) 5 13. Металдардың белсенділік қатарын құрастырған ғалым A) Бутлеров B) Менделеев C) Бекетов D) Берцелиус E) Дальтон 14. Төрт сынауықтың біріншісіне мыс сымының кесіндісін, екіншісіне магний, үшіншісіне мырыш, төртіншісіне темір жаңқасын салып, әр сынауыққа 2 мл тұз немесе күкірт қышқылының ерітінділерін қосып, аздап қыздырғанда қай сынауықта сутек бөлінбейді? A) үшінші сынауықта B) екінші сынауықта C) барлығы бірдей D) бірінші сынауықта E) төртінші сынауықта 15. Металдардың қышқылдармен әрекеттесуін сипаттайтын реакция теңдеуі A) натрий гидроксиді+күкірт қышқылы=натрий сульфаты+су B) мырыш+тұз қышқылы=мырыш хлориді+сутек C) калий сульфиті+тұз қышқылы=калий хлориді+су+күкірт (IV) оксиді D) темір (ІІІ) оксиді+ тұз қышқылы=темір (ІІІ) хлориді +су E) кальций карбонаты+тұз қышқылы=кальций хлориді+су+көмірқышқыл газы Химиялық элементтердің жіктелуі /7cынып/ (74-77 беттер) 1. Химиялық элементтерді олардан түзілген жай заттардың қасиеттеріне сәйкес металдар мен бейметалдар деп жіктеуді ұсынған ғалым A) Й.Берцелиус B) Д.Менделеев C) И.Дёберейнер D) Э.Резерфорд E) Дж.Ньюлендс 2. Металдарды көрсетіңдер A) S B) Cu C) P D) Ag E) Sn 3. Октавалар заңының тұжырымдамасы A) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың атомдық салмақтарына периодты түрде тәуелді» B) «Элементтердің және олар түзілген жай және күрделі заттардың қасиеттері атом ядросының зарядына периодты түрде тәуелді» C) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін жеті санға немесе жеті еселікке ерекшеленеді» D) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың электрон санына периодты түрде тәуелді» E) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін сегіз санға немесе сегіз еселікке ерекшеленеді» 4. Дұрыс тұжырымды көрсетіңіз A) периодтық заң сандық математикалық теңдеумен өрнектеледі B) периодтық заң химиялық элементтердің таңбаларымен бейнеленеді C) периодтық заң сандық математикалық формуламен өрнектеледі D) периодтық заң химиялық элементтердің периодтық жүйесі кестесімен бейнеленеді E) периодтық заң электрондармен өрнектеледі 5. Периодтық жүйенің бір бөлігі берілген
Мына таңбалармен: X, Y, Z қандай элементтер берілген? A) көміртек B) неон C) бериллий D) азот E) литий 6. Дж. Ньюлендстің октавалар заңына ғылым шүбәмен қарады, себебі A) химиялық элементтердің атомдық массалары мен химиялық қасиеттерін сәйкестендірген B) Ньюлендстің кестесінде бос орын болмады C) әр периодта жеті топ жасаумен шектелген D) әр элементке рет нөмірін тағайындаған E) кейбір ұяшықтарға бірнеше элементтерді орналастыруға тура келген 7. Химиялық элементтердің қасиеттерін атомдық массаларымен байланыстырған ең алғашқы табиғат зерттеушісі A) Й.Берцелиус B) Д.Менделеев C) И.Дёберейнер D) Э.Резерфорд E) Дж.Ньюлендс 8. Бейметалдарды анықтаңдар A) S B) Cu C) P D) Br E) Sn 9. Д.И.Менделеевтің периодтық заңының (алғашқы) тұжырымдамасы A) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың атомдық салмақтарына периодты түрде тәуелді» B) «Элементтердің және олар түзілген жай және күрделі заттардың қасиеттері атом ядросының зарядына периодты түрде тәуелді» C) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін жеті санға немесе жеті еселікке ерекшеленеді» D) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың электрон санына периодты түрде тәуелді» E) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін сегіз санға немесе сегіз еселікке ерекшеленеді» 10. ХІХ ғасырдың бірінші жартысында химиктер ашқан элементтер саны A) 60 B) 116 C) 114 D) 118 E) 25 11. Қасиеттері ұқсас элементтерді үш-үштен топқа (триадалар жіктеу жүйесін) біріктіруді ұсынған ғалым A) Й.Берцелиус B) Д.Менделеев C) И.Дёберейнер D) Э.Резерфорд E) Дж.Ньюлендс 12. Қазіргі уақытта белгілі болған химиялық элементтер саны A) 60 B) 116 C) 114 D) 118 E) 25 13. Металдар A) электр тогын жақсы өткізеді B) бос күйінде жылтыр болады C) электр тогын нашар өткізеді D) металл жылтыры болмайды E) жылуды жақсы өткізеді 14. И.В.Дёберейнердің жіктеу жүйесі толық жетілдірілмеген болып шықты. И.В.Дёберейнердің қателігі A) үштік топты іздеумен болды B) химиялық элемнттердің қасиеттерін атомдық массаларына байланыстыруында C) металдарды жеке топтарға орналастырды D) триаданы іздеумен болды E) бейметалдардың қасиеттерін сәйкестендірді 15. Октавалар заңын ұсынған ғалым A) Й.Берцелиус B) Д.Менделеев C) И.Дёберейнер D) Э.Резерфорд E) Дж.Ньюлендс 16. 1865 жылы ағылшын ғалымы Дж.А.Ньюлендс химиялық элемнттерді атомдық массаларының өсу ретімен орналастырды. Осының нәтижесінде ол әр сегізінші элемент қасиеті жағынан бірінші элементті қайталайтынын байқаған. Бұл табылған қаңдылықты ол жеті музыкалық гаммалардың аналогиясы бойынша ... деп атады A) химиялық элементтердің периодтық заңы B) үштік заң C) октавалар заңы D) триадалар заңы E) сегіздік заң 17. И.Дёберейнер ұсынған триада жіктеуінің мәні мынада A) әр триадада ортаңғы элементтің атомдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасына тең B) әр триадада алғашқы элементтің атомдық массасы екі келесі элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасынан 2 есе жеңіл C) әр триадада ортаңғы элементтің атомдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасынан 2 есе ауыр D) әр триадада соңғы элементтің атомдық массасы екі алдыңғы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасынан 2 есе ауыр E) әр триадада ортаңғы элементтің атомдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасынан 2 есе жеңіл 18. Д.И.Менделеевтің периодтық заңының жаңа тұжырымдамасы A) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың атомдық салмақтарына периодты түрде тәуелді» B) «Элементтердің және олар түзілген жай және күрделі заттардың қасиеттері атом ядросының зарядына периодты түрде тәуелді» C) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін жеті санға немесе жеті еселікке ерекшеленеді» D) «Химиялық элементтердің және олар түзетін жай және күрделі заттардың қасиеттері олардың электрон санына периодты түрде тәуелді» E) «Ұқсас элементтердің нөмірлері ереже бойынша бір-бірінен бүтін сегіз санға немесе сегіз еселікке ерекшеленеді» 19. Бейметалдар A) электр тогын жақсы өткізеді B) бос күйінде жылтыр болады C) электр тогын нашар өткізеді D) металл жылтыры болмайды E) жылуды жақсы өткізеді 20. Металдар мен бейметалдардың қасиеттерінде өзгешеліктер бар. Дұрыс тұжырымды көрсетіңдер A) металдар негіздік қасиеттер көрсететін қосылыстар түзеді B) бейметалдар негіздік қасиеттер көрсететін қосылыстар түзеді C) металдар қышқылдық қасиеттер көрсететін қосылыстар түзеді D) металдар мен бейметалдар өзара ортақ қасиет көрсететін қосылыстар түзеді E) бейметалдар қышқылдық қасиеттер көрсететін қосылыстар түзеді Периодтық жүйенің құрылымы /7cынып/ (79-82 беттер) 1. Швед ғалымы Карл Шееле ашқан химиялық элементтер A) фтор, хлор, молибден B) натрий, калий C) барий, оттек D) вольфрам, марганец E) литий, магний 2. Периодтық жүйедегі ең жеңіл элемент A) оттек B) литий C) азот D) гелий E) сутек 3. Периодтық жүйенің қысқа нұсқасындағы топтар саны A) 3 B) 8 C) 2 D) 18 E) 7 4. Швед ауылы Иттербюдің құрметіне аталған элементтер A) тулий, фермий B) рений, иридий C) иттрий, эрбий D) цирконий, родий E) иттербий, тербий 5. Химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі элементтердің горизонталь қатары ... деп аталады A) период B) триада C) топ D) топша E) октава 6. Кіші периодтар A) 4-7 -периодтар B) 1-3, 7 -периодтар C) 4-6 -периодтар D) 1-7 -периодтар E) 1-3 -периодтар 7. Үлкен период элементтері орналасқан қатар A) Rb, Sr, Na B) Na, Mg, Ca C) K, Ca, Fe D) Li, Be, F E) Cr, Mn, Cl 8. Элементтердің периодтық жүйесінің жартылай ұзын және ұзын нұсқаларындағы топтар саны A) 3 B) 8 C) 2 D) 18 E) 7 9. Қазіргі уақытта периодтық жүйедегі периодтар саны A) 18 B) 7 C) 3 D) 8 E) 2 10. Элементтердің периодтық жүйесінің қысқа нұсқасындағы топтар бөлінеді A) кіші топша B) аралас топша C) негізгі топша D) үлкен топша E) қосымша топша 11. Үлкен периодтар A) 4-7 -периодтар B) 1-3, 7 -периодтар C) 4-6 -периодтар D) 1-7 -периодтар E) 1-3 -периодтар 12. Кіші период элементтері орналасқан қатар A) Rb, Sr, Na B) Na, Mg, Ca C) K, Ca, Fe D) Li, Be, F E) Cr, Mn, Cl 13. Химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі элементтердің вертикаль қатарлары ... деп аталады A) периодтар B) триадалар C) топтар D) үштік топтар E) октавалар 14. Периодтық жүйедегі кейбір топшалардың атаулары бар. Мысалы: A) ІА тобы-сілтілік металдар B) VA тобы-галогендер C) IIВ тобы-жеңіл металдар D) VIIA тобы-галогендер E) VIIВ тобы-ауыр металдар 15. Жай зат ретінде газдар түзетін элементтер A) вольфрам, сынап, радон B) сутек, азот, оттек C) темір, мыс, хром D) криптон, ксенон, бром E) сынап, бром 16. ІІА топша элементтері A) Be, Ca, Zn B) Na, K, Rb C) Zn, Cd, Hg D) Na, K, Ca E) Ba, Mg, Ca 17. ІА топша элементтері A) Be, Ca, Zn B) Na, K, Rb C) Zn, Cd, Hg D) Na, K, Ca E) Ba, Mg, Ca 18. Жай зат ретінде қатты түзетін элементтер A) вольфрам, сынап, радон B) сутек, азот, оттек C) темір, мыс, хром D) криптон, ксенон, бром E) сынап, бром 19. ІІB топша элементтері A) Be, Ca, Zn B) Na, K, Rb C) Zn, Cd, Hg D) Na, K, Ca E) Ba, Mg, Ca 20. Жай зат ретінде сұйықтықтар түзетін элементтер A) вольфрам, сынап, радон B) сутек, азот, оттек C) темір, мыс, хром D) криптон, ксенон, бром E) сынап, бром Химиялық элементтердің табиғи топтары /7cынып/ (83-88 беттер) 1. Литийдің физикалық қасиеттері A) tбалқу=180°С B) өте жұмсақ C) tқайнау=1340°С D) tбалқу=98°С E) жұмсақтау Ғ) tқайнау=760°С 2. «Металдардың патшасы» A) натрий B) рубидий C) литий D) франций E) цезий Ғ) калий 3. Сілтілік металдардың рет нөмірі артқан сайын A) қаттылығы артады B) қайнау температуралары кемиді C) қаттылығы кемиді D) қайнау температуралары алдымен артып, кейіннен кемиді E) балқу температуралары кемиді 4. Мысықтың көмегімен ашылған элемент A) йод B) фтор C) астат D) бром E) хлор 5. Заманауи автомобильдердің қауіпсіздік жастығында қолданылатын қосылыс A) О2 B) натрий азиді C) гелий газы D) NaN3 E) оттек газы 6. Ауыспалы металдар A) алтын B) күміс C) натрий D) платина E) кальций 7. Жарнамалық лампаларда қолданылатын газдар A) неон B) гелий C) аргон D) сутек E) азот 8. Натрийдің физикалық қасиеттері A) tбалқу=180°С B) tқайнау=880°С C) өте жұмсақ D) tбалқу=98°С E) жұмсақ Ғ) tқайнау=760°С 9. Сілтілік металдардың қасиеттері A) өте белсенді B) морт C) өте жұмсақ D) иілгіш E) қатты 10. Жұмсақтығы сонша, пышақпен кесуге болатын металдар A) натрий B) кальций C) магний D) калий E) литий 11. «Бейметалдардың патшасы» A) бром B) фтор C) йод D) хлор E) астат 12. Галогендер сутекпен әрекеттесіп түзеді A) тұздар B) негіздер C) қатты заттар D) қышқылдар E) сұйық заттар 13. Инертті газдар қатары A) гелий, криптон, ксенон B) фтор, бром, астат C) неон, аргон, радон D) хлор, йод E) оттек, сутек, азот 14. Сілтілік металдар өте белсенді болғандықтан, оларды сақтайды A) бензиннің астында B) керосиннің астында C) судың астында D) глицериннің астында E) машина майының астында 15. Калийдің физикалық қасиеттері A) tбалқу=64°С B) tқайнау=880°С C) өте жұмсақ D) tбалқу=98°С E) жұмсақ Ғ) tқайнау=760°С 16. Фтордың физикалық қасиеттері A) қызыл қоңыр сұйықтық, tбалқу= - 7°С, tқайнау= 59°С B) қара күлгін қатты зат, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С C) ашық сары газ, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С D) ашық сары газ, tбалқу= - 220°С, tқайнау= -188°С E) сарғыш жасыл газ, tбалқу= - 101°С, tқайнау= -35°С 17. Галоген сөзінің мағынасы A) су түзуші B) қышқыл түзуші C) тұз түзуші D) кен түзуші E) газ түзуші 18. Галогендерді көрсетіңдер A) гелий, криптон, ксенон B) фтор, бром, астат C) неон, аргон, радон D) хлор, йод E) оттек, сутек, азот 19. Йодтың физикалық қасиеттері A) қызыл қоңыр сұйықтық, tбалқу= - 7°С, tқайнау= 59°С B) қара күлгін қатты зат, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С C) ашық сары газ, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С D) ашық сары газ, tбалқу= - 220°С, tқайнау= -188°С E) сарғыш жасыл газ, tбалқу= - 101°С, tқайнау= -35°С 20. Ауыспалы металдардың қасиеттері A) жылуды жақсы өткізеді B) электрді нашар өткізеді C) ауада оңай тотығады D) жылуды нашар өткізеді E) электрді күшті өткізеді 21. Металдарды дәнекерлеуде қолданылатын инертті газ A) неон B) гелий C) аргон D) радон E) ксенон 22. Бромның физикалық қасиеттері A) қызыл қоңыр сұйықтық, tбалқу= - 7°С, tқайнау= 59°С B) қара күлгін қатты зат, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С C) ашық сары газ, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С D) ашық сары газ, tбалқу= - 220°С, tқайнау= -188°С E) сарғыш жасыл газ, tбалқу= - 101°С, tқайнау= -35°С 23. Ең белсенді бейметалдар A) халькогендер B) галогендер C) пниктогендер D) инертті газдар E) ауаның құрамындағы газдар 24. Қандай элемент туралы сөз қозғалып жатыр? Х элементі белсенді емес, ол аэростаттарды толтыру үшін қолданылады. Күннің құрамында кездеседі. A) оттек B) аргон C) азот D) гелий E) криптон 25. Хлордың физикалық қасиеттері A) қызыл қоңыр сұйықтық, tбалқу= - 7°С, tқайнау= 59°С B) қара күлгін қатты зат, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С C) ашық сары газ, tбалқу= 114°С, tқайнау= 184°С D) ашық сары газ, tбалқу= - 220°С, tқайнау= -188°С E) сарғыш жасыл газ, tбалқу= - 101°С, tқайнау= -35°С Химиялық элементтердің салыстырмалы атомдық массасы /7cынып/ (90-91 беттер) 1. Сутек атомының массасы A) 1,66*10 – 27 кг B) 2,66*10 – 23 г C) 1,66*10 – 24 г D) 2,66*10 – 26 кг E) 1,99*10 – 26 кг 2. Массаның атом бірлігі (м.а.б.) – A) көміртек атомы массасының 1/12 бөлігінен берілген атомның массасы қанша есе ауыр екенін көрсететін шама B) оттек атомы массасының 1/16 бөлігіне тең шама C) оттек атомы массасының 1/16 бөлігінен берілген атомның массасы қанша есе ауыр екенін көрсететін шама D) сутек атомы массасына тең шама E) көміртек атомы массасының 1/12 бөлігіне тең шама 3. Салыстырмалы атомдық массаларының қатынастары 1:2-ге тең элементтерді анықтаңдар A) неон мен бром B) оттек пен күкірт C) литий мен кремний D) көміртек пен магний E) оттек пен мыс 4. Салыстырмалы атомдық массаларының мәні 20 және 201-ге тең элементтер A) неон B) қорғасын C) кальций D) азот E) сынап 5. Оттек атомының массасы сутек атомының массасынан неше есе ауыр? A) 8 есе B) 32 есе C) 16 есе D) 2 есе E) 4 есе 6. Оттек атомының массасы A) 1,66*10 – 27 кг B) 2,66*10 – 23 г C) 1,66*10 – 24 г D) 2,66*10 – 26 кг E) 1,99*10 – 26 кг 7. Салыстырмалы атомдық масса - A) көміртек атомы массасының 1/12 бөлігінен берілген атомның массасы қанша есе ауыр екенін көрсететін шама B) оттек атомы массасының 1/16 бөлігіне тең шама C) оттек атомы массасының 1/16 бөлігінен берілген атомның массасы қанша есе ауыр екенін көрсететін шама D) сутек атомы массасына тең шама E) көміртек атомы массасының 1/12 бөлігіне тең шама 8. Салыстырмалы атомдық массаларының қатынастары 1:4-ке тең элементтерді анықтаңдар A) неон мен бром B) оттек пен күкірт C) литий мен кремний D) көміртек пен магний E) оттек пен мыс 9. Массаның атом бірлігі тең A) 1,66*10 – 27 кг B) 2,66*10 – 23 г C) 1,66*10 – 24 г D) 2,66*10 – 26 кг E) 1,99*10 – 26 кг 10. Салыстырмалы атомдық масса белгіленеді A) M B) Ar C) м.а.б. D) A E) Mr 11. Көміртек атомының массасы A) 1,66*10 – 27 кг B) 2,66*10 – 23 г C) 1,99*10 – 23 г D) 2,66*10 – 26 кг E) 1,99*10 – 26 кг 12. Гелий атомының массасы м.а.б.-ден неше есе ауыр A) 16 есе B) 8 есе C) 32 есе D) 4 есе E) 2 есе 13. Көміртек пен оттектің салыстырмалы атомдық массаларының қосындысы нешеге тең? A) 28 B) 42 C) 44 D) 14 E) 22 14. Кремний мен фосфордың салыстырмалы атомдық массаларының қосындысы қандай элементтердің салыстырмалы атомдық массаларының сан мәніне тең? A) Cu B) Co C) Fe D) Mn E) Ni 15. Кремний мен көміртектің салыстырмалы атомдық массаларының қосындысы қандай элементтердің салыстырмалы атомдық массаларының сан мәніне тең? A) Ca B) Sc C) Cl D) Ar E) K Химиялық формулалар. Валенттілік. Салыстырмалы молекулалық масса. /7cынып/ (92-97 беттер) 1. Молекулалары екі атомнан тұратын заттар A) сутек, азот B) оттек, фтор C) көміртек, фосфор D) хлор, бром, йод E) кремний, күкірт 2. Валенттілік A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент атомының санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) атомдардың немесе молекулалардың санын көрсету үшін пайдаланылады E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 3. Қосылыстарында тұрақты І валенттік көрсететін элементтер А) Н, К B) O, Be C) Li, Na D) Mg, Ca E) Zn, Ba 4. Қосылыстарында айнымалы І және ІІ валенттік көрсететін элементтер А) C B) Cr C) Sn D) Cu E) Pb 5. Қосылыстарында айнымалы ІI, IV және VІ валенттік көрсететін элемент А) Ca B) S C) Cr D) P E) Hg 6. Коэффициент A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент атомының санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) атомдардың немесе молекулалардың санын көрсету үшін пайдаланылады E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 7. Қосылыстарында тұрақты ІІІ валенттік көрсететін элементтер А) Ғе B) АІ C) Со D) Nі E) Р F) В 8. Формуланы құрастыру алгоритмінің реттілігін көрсетіңдер 1. химиялық элементтер таңбаларының үстіне валенттіліктері рим цифрларымен жазылады 2. ең кіші ортақ еселіктің мәнін әрбір элементтің валенттіліктеріне бөліп, атомдардың индекстері анықталады 3. екі элемент валенттіліктерінің ең кіші ортақ еселігі табылады 4. химиялық элементтердің таңбалары қатарластырып жазылады A) 3241 B) 4312 C) 2341 D) 1324 E) 4132 9. Ағартқыш зат ретінде шашты түссіздендіру үшін жиі пайдаланылатын зат A) су B) Н2О2 C) оттек D) сутек пероксиді E) Н2О 10. Химиялық формула A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент атомының санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) атомдардың немесе молекулалардың санын көрсету үшін пайдаланылады E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 11. Магний карбонатындағы MgCO3 элементтердің массалыққатынастарын есептеңдер A) 2:1:7 B) 3:1:4 C) 2:1:4 D) 1:1:3 E) 1:1:4 12. Көміртектің бір атомы мен оттектің екі атомынан тұратын көмірқышқыл газының салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер A) 28 B) 24 C) 32 D) 44 E) 46 13. Темірдің екі атомы мен оттектің үш атомынан тұратын гематиттің салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер A) 160 B) 140 C) 150 D) 180 E) 170 14. Индекс A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент атомының санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) атомдардың немесе молекулалардың санын көрсету үшін пайдаланылады E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 15. Жарақатты тазалау үшін медициналық ерітіндісі қолданылатын зат A) су B) Н2О2 C) оттек D) сутек пероксиді E) Н2О 16. Темір (ІІІ) оксидінің формуласы A) Ғе2О3 B) Ғе3О C) Ғе3О4 D) ҒеО3 E) ҒеО 17. SO3 молекуласындағы күкірттің валенттілігін анықтаңдар A) IV B) II C) VI D) III E) VII 18. Молекулалық масса A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) атомдардың немесе молекулалардың санын көрсету үшін пайдаланылады E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 19. Салыстырмалы молекулалық масса белгіленеді A) M B) Mr C) Ar D) N E) A 20. Молекулалық масса A) заттың құрамын химиялық элемент таңбалары және индекстер арқылы шартты түрде жазу B) молекуладағы химиялық элемент санын көрсетеді C) химиялық элемент атомының басқа химиялық элемент атомының белгілі санын қосып алу қасиеті D) көміртек атомы массасының 1/12 бөлігінен берілген молекула массасы неше есе ауыр екенін көрсететін шама E) массаның атом бірлігі арқылы өрнектелген молекуланың массасы 21. Қосылыстарында тұрақты ІІ валенттік көрсететін элементтер А) Н, Ғ B) O, Be C) Li, Na D) Mg, Ca E) Zn, Ba F) K, Cs 22. Қосылыстарында айнымалы ІІ және ІІІ валенттік көрсететін элементтер А) Ғе B) АІ C) Со D) В E) Р F) Nі 23. Қосылыстарында айнымалы ІI және ІV валенттік көрсететін элементтер А) C B) Cr C) Sn D) Cu E) Hg F) Pb 24. Қосылыстарында айнымалы ІI, III және VІ валенттік көрсететін элемент А) Ca B) Cr C) S D) Mn E) Hg F) P 25. Қосылыстарында айнымалы ІІІ және V валенттік көрсететін элемент А) Ғе B) АІ C) Со D) В E) Р F) Nі Адам организміндегі химиялық элементтер 1. Май қышқылдарынан және глицериннен түзілетін күрделі органикалық қосылыстар A) нәруыздар B) көмірсулар C) майлар D) дәрумендер E) минералдар 2. Адам массасының неше пайызы нәруыздың үлесіне тиеді? A) 0,6 % B) 19 % C) 96 % D) 30 % E) 15-20 % 3. Адам миы үшін қажет ең басты энергия көзі A) глюкоза B) аминқышқылы C) май D) май қышқылы E) глицерин 4. Бүйректе жинақталған элемент A) барий B) мырыш C) стронций D) молибден E) йод 5. Қандай қоректік зат жетіспесе адамды ұйқы басады, басы ауырады, жүрек айниды? A) майлар B) минералдар C) көмірсулар D) нәруыздар E) дәрумендер 6. Құрамына көміртек, сутек, оттек кіретін күрделі органикалық қосылыстар, олар адам ағзасының 0,6 %-ын құрайды A) нәруыздар B) көмірсулар C) майлар D) дәрумендер E) минералдар 7. Көміртек, сутек, азот, оттек, күкірт сияқты элементтер кіретін күрделі органикалық зат A) май B) глюкоза C) май қышқылы D) глицерин E) аминқышқылы 8. Адамға қандай зат жетіспеген жағдайда қан құрамы, ішкі мүшелердің қызметі бұзылады, иммунитет төмендейді? A) көмірсулар B) майлар C) минералдар D) нәруыздар E) дәрумендер 9. Көздің тор қабығында жинақталған элемент A) барий B) мырыш C) стронций D) молибден E) йод 10. Адам денесі массасының шамамен неше пайызын көміртек, сутек, оттек, азот құрайды? A) 0,6 % B) 19 % C) 96 % D) 30 % E) 15-20 % 11. Құрамына 20 аминқышқылы кіретін күрделі органикалық қосылыстар A) нәруыздар B) көмірсулар C) майлар D) дәрумендер E) минералдар 12. Адам ағзасына кальций жетіспеген жағдайдағы сыртқы көріністері A) жүректің аритмиясы B) жүректің қысылуы C) көздің бадыраюы D) балаларда мешелдіктің пайда болуы E) тістің бүлінуі 13. Қалқанша безде жинақталған элемент A) барий B) мырыш C) стронций D) молибден E) йод 14. Майлар адам массасының неше пайызын құрайды? A) 0,6 % B) 19 % C) 96 % D) 30 % E) 15-20 % 15. Адам ағзасына йод жетіспеген жағдайдағы сыртқы көріністері A) жүректің аритмиясы B) жүректің қысылуы C) көздің бадыраюы D) балаларда мешелдіктің пайда болуы E) тістің бүлінуі 16. Ұйқы безінде жинақталған элемент A) барий B) мырыш C) стронций D) молибден E) йод 17. Әрбір ересек адамда кем дегенде неше грамм микроэлемент болады? A) 5 г B) 22 г C) 6 г D) 16 г E) 18 г 18. Қан плазмасындағы қандай элемент мөлшерінің төмендеуі жүрек инфаркті ауруының пайда болуына соқтырады? A) барий B) йод C) стронций D) молибден E) мырыш 19. Адам ағзасына магний жетіспеген жағдайдағы сыртқы көріністері A) жүректің аритмиясы B) жүректің қысылуы C) көздің бадыраюы D) балаларда мешелдіктің пайда болуы E) тістің бүлінуі 20. Қанда қандай элемент мөлшерінің азаюы-гипертониялық сырқаттардың пайда болуының көрсеткіші? A) калий B) стронций C) натрий D) литий E) кальций Тыныс алу процесі (107-109 беттер) 1. Жұтылған ауаның құрамындағы қосылыстардың үлестері қандай болады? A) оттек - 16,3 % B) көмірқышқыл газы - 0,03 % C) азот және т.б. – 79,7 % D) көмірқышқыл газы - 4 % E) оттек – 20,94 % 2. Фотосинтез процесінің теңдеуі A) көмірқышқыл газы+су→май+оттек B) көмірсу+оттек → көмірқышқыл газы+су +энергия C) көмірқышқыл газы+су→глюкоза+оттек D) май+оттек → көмірқышқыл газы+су +энергия E) көмірқышқыл газы+су→нәруыз+оттек 3. Адамға оттек жетіспеген жағдайда энергия да жетіспейді. Адам ағзасындаболатын өзгерістер A) ұйқы басады B) есте сақтау артады C) жөтеледі D) ойлау процесі нашарлайды E) жұмыс істеу қабілеті артады 4. Ересек адам минутына неше рет тыныс алады? A) 20-30 B) 15 C) 40-60 D) 13 E) 18 5. Адам сирек тыныс алады A) су ішкенде B) жұмыс істегенде C) таза ауада серуендегенде D) тамақтанғанда E) адам ұйықтағанда 6. Органикалық қосылыстардың оттек әсерінен қарапайым заттарға ыдырау процесі ... деп аталады A) жану B) фотосинтез C) тотығу D) айырылу E) шіру 7. Жануарлар мен өсімдіктер өрганизміндегі ең маңызды процесс A) қоректену B) көбею C) өсу D) тыныс алу E) қозғалу 8. Адам тағамсыз қанша уақат өмір сүре алады? A) бірнеше минут B) екі апта C) екі тәулік D) бес тәулік E) бес апта 9. Кішкентай балалар минутына неше рет тыныс алады? A) 20-30 B) 15 C) 40-60 D) 13 E) 18 10. Тыныс шығарған ауаның құрамындағы қосылыстардың үлестері қандай болады? A) оттек - 16,3 % B) көмірқышқыл газы - 0,03 % C) азот және т.б. – 79,03 % D) көмірқышқыл газы - 4 % E) оттек – 20,94 % 11. Тотығу процесінің теңдеулері A) көмірқышқыл газы+су→май+оттек B) көмірсу+оттек → көмірқышқыл газы+су +энергия C) көмірқышқыл газы+су→глюкоза+оттек D) май+оттек → көмірқышқыл газы+су +энергия E) көмірқышқыл газы+су→нәруыз+оттек 12. Фотосинтез процесі жүреді A) адамдарда B) құстарда C) өсімдіктерде D) балықтарда E) ауада 13. Адамда тыныс алу жиілейді A) су ішкенде B) тамақтанғанда C) таза ауада серуендегенде D) адам ұйықтағанда E) физикалық күш түскенде 14. Адам сусыз қанша уақат өмір сүре алады? A) бірнеше минут B) екі апта C) екі тәулік D) бес тәулік E) бес апта 15. Ауамен түсетін шаң-тозаңды, зиянды микроорганизмдерді ұстап қалады мұрын қуысындағы A) кілегейлі қабық B) бұлшық еттер C) майда түктер D) сүйектер E) танау тесігі 16. Мұрын және ауыз қуыстарында жұтылған ауа A) құрғатылады B) жылынады C) газдарға жіктеледі D) суытылады E) ылғалданады 17. Тыныс алу процесіне қатысатын мүшелердің реттілігін көрсет A) ауыз қуысы, кеңірдек, көмекей, өкпе B) ауыз қуысы, көмекей, өкпе, кеңірдек C) ауыз қуысы, өкпе, кеңірдек, көмекей D) ауыз қуысы, көмекей, кеңірдек, өкпе E) өкпе, көмекей, кеңірдек, ауыз қуысы 18. Жас нәресте минутына неше рет тыныс алады? A) 20-30 B) 15 C) 40-60 D) 13 E) 18 19. Тыныс алу реттеледі A) ми арқылы B) өкпе арқылы C) жүрек арқылы D) тері арқылы E) қан арқылы 20. Ауа жұтылады A) өкпемен B) мұрынмен C) ауыз қуысымен D) терімен E) көмеймен Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар /7cынып/ (112-114 беттер) 1. Жер астынан балқып шыққан заттардан пайда болған тау жыныстары A) минерал B) магмалық тау жыныстары C) метаморфтық тау жыныстары D) шөгінді тау жыныстары E) кендер 2. Жердің жалпы массасының 75 %-ын құрайтын екі элемент A) темір B) алюминий C) кремний D) сутек E) оттек 3. Жердің терең қойнауында жоғары температура мен үлкен қысым жағдайында түзілетін, газға бай, балқыған отты қоймалжың зат A) құмтас B) минерал C) мәрмәр D) магма E) әктас 4. Метаморфтық тау жыныстары A) тақтатас B) әктас C) мәрмәр D) гранит E) құмтас 5. Саф минералдарды көрсетіңдер A) кварц B) алмаз C) көмір D) кальцит E) күкірт 6. Жер қыртысында кең таралған элементтер саны A) 46 B) 8 C) 64 D) 2 E) 75 7. Тау жыныстарының құрамы мен қасиеті өзгеріске ұшырауынан пайда болған тау жыныстары A) минерал B) магмалық тау жыныстары C) метаморфтық тау жыныстары D) шөгінді тау жыныстары E) кендер 8. Табиғатта сұйық күйде кездесетін минералдар A) құм B) мұнай C) көмірсутектер D) сынап E) көмір 9. Магмалық тау жынысы A) тақтатас B) әктас C) мәрмәр D) гранит E) құмтас 10. Жыныс түзуші минералдар A) тальк B) күкірт C) корунд D) топаз E) алтын 11. Жерде ең кең таралған минерал A) гипс B) кальцит C) базальт D) гранит E) кварц 12. Астұзының құрамына кіретін элементтер A) натрий B) темір C) магний D) хлор E) оттек 13. Жер қыртысының беткі қабатында су, жел, мұздық т.б. сыртқы күштер әсерінен пайда болған тау жыныстары A) минерал B) магмалық тау жыныстары C) метаморфтық тау жыныстары D) шөгінді тау жыныстары E) кендер 14. Шөгінді тау жыныстары A) тақтатас B) әктас C) мәрмәр D) гранит E) құмтас 15. Табиғатта қатты күйде кездесетін минералдар A) құм B) мұнай C) көмірсутектер D) сынап E) көмір 16. Адам үшін қауіпті минералдар A) корунд B) чароит C) кварц D) гранит E) киноварь 17. Магнитті теміртас құрамына кіретін элементтер A) натрий B) темір C) магний D) оттек E) хлор 18. Ең қымбат минерал A) алмаз B) кварц C) көмір D) кальцит E) күкірт 19. Жер қабатын құрайтын барлық тау жыныстары тегіне қарай үлкен үш топқа бөлінеді. Оларды анықта A) минерал B) магмалық тау жыныстары C) метаморфтық тау жыныстары D) кендер E) шөгінді тау жыныстары 20. Табиғатта газ күйінде кездесетін минералдар A) құм B) мұнай C) көмірсутектер D) күкірсутек газы E) көмір Кен және металдарды алу /7cынып/ (116-119 беттер) 1. Металл құймалары A) болат B) шойын C) алтын D) қола E) күміс 2. Қазақстанда металдар және олардың құймаларын өндіретін зауыттар A) Алматы B) Атырау C) Павлодар D) Шымкент E) Балқаш 3. Павлодар металлургиялық комбинатында өндірілетін металл A) болат B) алюминий C) мыс D) темір E) шойын 4. Жер қыртысында ең көп таралған металл A) темір B) кальций C) магний D) алюминий E) натрий 5. Б.з.д. 3000-4000 жыл бұрын дамыған металлургиялар A) мыс B) қалайы C) сурьма D) темір E) алюминий 6. Табиғатта саф күйінде кездесетін металдар A) натрий B) платина C) кальций D) магний E) күміс 7. Тутанхамон перғауынының табытынан табылған темірден жасалған бұйымдар A) жастықша B) сақина C) садақ D) тұмар E) найза 8. Өркениетте ең алғаш адамзат танысқан металдар A) темір B) алтын C) мыс D) сынап E) күміс 9. Табиғатта натрий қандай қосылыстың құрамында кездеседі? A) NaCl B) Na2S C) Na2CO3 D) CH3COONa E) Na3PO4 10. Темірден жасалған бұйымдар қай қолданылған кезең A) б.з.д. 1200 жыл бұрын B) б.з. 1300 жылы C) б.з.д. 3000-4000 жыл бұрын D) б.з.д. 1300 жыл бұрын E) б.з. 1200 жылы 11. Алюминий табиғатта қандай қосылыстың құрамында кездеседі A) АІСІ3 B) Al2(SO4)3 C) АІ2S3 D) AlBr3 E) АІ2О3 12. Адамзат таза күйінде қолданатын металдар A) натрий B) титан C) калий D) алюминий E) кальций 13. Тутанхамон перғауынының табытынан табылған қылыш, кішкене кескіш жасалған металл A) темір B) алтын C) мыс D) сынап E) күміс 14. Табиғатта калий қандай қосылыстың құрамында кездеседі? A) КCl B) К2S C) К2CO3 D) CH3COOК E) К3PO4 15. Темір табиғатта қандай қосылыстың құрамында кездеседі A) ҒеСІ3 B) Ғе2(SO4)3 C) Ғе2S3 D) ҒеBr3 E) Ғе2О3 Пайдалы геологиялық химиялық қосылыстар /7cынып/ (120-122 беттер) 1. Кенсіз пайдалы қазбалар A) асбест B) полиметалдар C) ас тұзы D) сирек металдар E) фосфориттер 2. Қазақстанда өндірілетін қара және түсті металдар экспортқа шығарылатын елдер A) Өзбекстан B) Ресей C) Туркменстан D) Қытай E) Қырғызстан 3. Сатпаевит минералы табылған жер A) Қаратау B) Хантау C) Алатау D) Алтай тауы E) Мұғалжар тауы 4. Қазақстан дүниежүзінде алтын өндіруден алатын орны A) бесінші B) бірінші C) үшінші D) алтыншы E) төртінші 5. Хромның сапасы жоғары кендері кездеседі A) Қашар кен орындарында B) Кемпірсай кен орындарында C) Лисаков кен орындарында D) Соколов-Сарыбай кен орындарында E) Донская кен орындарында 6. Жанғыш пайдалы қазбалар A) мұнай B) кокс C) табиғи газ D) көмір E) кокс газы 7. Менделеев кестесіндегі өндірісте қолданысқа енген элементтер саны A) 70 B) 60 C) 118 D) 99 E) 80 8. Ең алғаш мұнай бұрқағы атқылады A) Доссорда B) Сарыарқада C) Қарашұңғылда D) Қарашығанақта E) Мақатта 9. Қазақстандағы Қаратау мен Ақтөбе облысындағы Мұғалжар тауларындағы ірі кен орындары бар A) ас тұзының B) алюминийдің C) асбесттің D) мыстың E) фосфориттің 10. Темірдің ең маңызды кендері A) Қашар кені B) Кемпірсай кені C) Лисаков кені D) Соколов-Сарыбай кені E) Донская кені 11. Қарашығанақ, Жаңажол, Қызылой кен орындарынан өндіріледі A) кокс B) көмір C) кокс газы D) табиғи газ E) мұнай 12. Қазақстан дүниежүзінде қандай кен өндіруден үшінші орында? A) күміс B) мыс C) флюорит D) қорғасын E) хромит 13. Сирек металдар A) молибден, сурьма, висмут B) вольфрам, темір, ванадий C) висмут, алюминий, ванадий D) мыс, сурьма, күміс E) алтын, күміс, мыс 14. Қазақстан ТМД-да қандай кендер қоры бойынша І орында? A) алюминий B) қалайы C) хром D) алтын E) қорғасын 15. Қазақстан дүниежүзінде қандай пайдалы қазбалар бойынша ІІ орында? A) хромит B) фосфорит C) вольфрам D) уран E) марганец 16. Қазақстандағы таскөмірдің қоры A) 176,6 млн т B) 1,7 трлн т C) 176,6 млрд т D) 2,8 млрд т E) 1,7 млрд т 17. Бозшакөлде қандай кеннің орасан көп қоры бар? A) алюминийдің B) темірдің C) марганецтің D) мыстың E) алтынның 18. Қазақстан дүниежүзінде қандай кен өндіруден екінші орында? A) күміс B) мыс C) флюорит D) қорғасын E) хромит 19. Қоры 17 млрд т болатын пайдалы қазба A) таскөмір B) темір кені C) мұнай D) марганец E) фосфорит 20. Қазақстандағы негізгі көмір базасы A) Қарағанды көмір бассейні B) Павлодар көмір бассейні C) Екібастұз көмір бассейні D) Қостанай көмір бассейні E) Жезқазған көмір бассейні Пайдалы қазбаларды өндірудің экологиялық аспектілері /7cынып/ (124-127 беттер) 1. Қалпына келетін табиғи ресурстар A) өсімдіктер B) табиғи газ C) жануарлар D) құнарлы топырақ E) көмір және мұнай 2. Табиғат ресурстар жіктеледі A) қолданылатын B) сарқылатын C) қолданылмайтын D) қорға жиналатын E) сарқылмайтын 3. Экологиялық және табиғатты қорғау мәселелеріне жатады A) табиғат ресурстарын тиімді пайдалану B) көліктер мен зауыттар санын азайту C) мұнай өнімдерін толық пайдалану D) қоршаған ортаны ластанудан қорғау E) еліміздің байлығын болашақ ұрпақтарға қалдыру 4. Ғарыштық табиғат ресурстары A) атмосфералық ауа энергиясы B) күн сәулесі энергиясы C) Дүниежүзілік мұхит суы D) теңіздің толысу және қайту энергиясы E) жел энергиясы 5. Сарқылатын табиғат ресурстар бөлінеді A) қалпына келмейтін B) ғарыштық C) қалпына келетін D) климаттық E) су 6. 100 мың т уран, торий қалдықтары жиналған комбинат A) Балқаш B) Қаратау C) Ембі D) Үлбі E) Кентау 7. Қалпына келмейтін табиғи ресурстар A) өсімдіктер B) табиғи газ C) жануарлар D) металдар E) көмір және мұнай 8. Климаттық табиғат ресурстары A) атмосфералық ауа энергиясы B) күн сәулесі энергиясы C) Дүниежүзілік мұхит суы D) теңіздің толысу және қайту энергиясы E) жел энергиясы 9. Қалалардағы ауаның ластану деңгейінің жоғары болу себептері A) көгалдандыру жұмыстарының жүйелі жүргізілмеуі B) өндірістік технологияның ескіруі C) пайдаланылатын отынның сапасының төмен болуы D) ірі қалалардағы автомобиль санының тез өсуі E) ормандардың қалпына келтірілмеуі 10. Қазақстан Республикасындағы қауіпті экологиялық мәселелердің бірі A) су ресурстарының азаюы B) таскөмір ресурстарының азаюы C) табиғи газ ресурстарының азаюы D) мұнай ресурстарының азаюы E) металдар ресурстарының азаюы 11. Сарқылмайтын табиғат ресурстар бөлінеді A) қалпына келмейтін B) ғарыштық C) қалпына келетін D) климаттық E) су 12. Су табиғат ресурстары A) атмосфералықауа B) күн сәулесі энергиясы C) Дүниежүзілік мұхит суы D) теңіздің толысу және қайту энергиясы E) жел энергиясы 13. Каспий теңізінің көтерілуі себебі A) Әмудария суларын дұрыс пайдаланбау B) Қара-Бұғазкөл шығанағын құрғату жөніндегі ойланбай қабылданған шешім C) Балқаш көлінің деңгейінің төмендеуі D) Сырдария суларын дұрыс пайдаланбау E) Жауынның көп болуы 14. Балқаш көлінің деңгейі 10-15 жыл ішінде неше метрге төмендеді? A) 1,3-2 м-ге B) 13 м-ге C) 8 м-ге D) 11 м-ге E) 2,8-3 м-ге 15. Ядролық сынақтар жүргізілген полигон A) Байқоңыр B) Талдықорған C) Алматы D) Семей E) Көкшетау 16. Арал теңізінің тартылу себептері A) Әмудария суларын дұрыс пайдаланбау B) Қара-Бұғазкөл шығанағын құрғату жөніндегі ойланбай қабылданған шешім C) Балқаш көлінің деңгейінің төмендеуі D) Сырдария суларын дұрыс пайдаланбау E) Жауынның көп болуы 17. Су ресурстарын дұрыс пайдаланбау Арал теңізінің деңгейін неше метрге дейін төмендеуіне алып келді? A) 1,3-2 м-ге B) 13 м-ге C) 8 м-ге D) 11 м-ге E) 2,8-3 м-ге 18. Табиғат ресурстары A) өнеркәсіптің қазіргі дамуында өсімдіктер қажеттілігін қанағаттандыру үшін қолданылатын табиғат байлықтары B) өнеркәсіптің қазіргі дамуында көліктердің қажеттілігін қанағаттандыру үшін қолданылатын табиғат байлықтары C) өнеркәсіптің қазіргі дамуында қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру үшін қолданылатын табиғат байлықтары D) өнеркәсіптің қазіргі дамуында зауыт қажеттілігін қанағаттандыру үшін қолданылатын табиғат байлықтары E) өнеркәсіптің қазіргі дамуында жануарлар қажеттілігін қанағаттандыру үшін қолданылатын табиғат байлықтары 19. Қазақстанның әрбір тұрғынының қажеттілігін қанағаттандыру үшін жыл сайын өндірілетін түрлі пайдалы қазбалар мөлшері A) 20 т B) 12 т C) 8 т D) 10 т E) 18 т 20. Күрделі экологиялық мәселелердің бірі A) су ресурстарының азаюы B) таскөмір ресурстарының азаюы C) табиғи газ ресурстарының азаюы D) ҚР аумағындағы радиациялық ластану E) мұнай өнімдерімен табиғаттың ластануы Атомда электрондардың таралуы /8 cынып/ (5-7 беттер) 1. Фтор атомының құрылысын көрсетіңдер A) (9р+; 11n0)9e– B) (9р+; 12n0)9e– C) (11р+; 11n0)12e– D) (9р+; 10n0)9e– E) (9р+; 9n0)10e– 2. Энергия қорлары шамалас электрондар орналасады A) нейтрондармен бірге B) ядродан бірдей қашықтықта C) ядроның ішкі қабатында D) протондармен бірге E) әртүрлі энергетикалық деңгейлерде 3. n-мәні анықталады A) элементтің орналасқан тобының нөмірімен B) элементтің реттік нөмірімен C) элементтің орналасқан периодының нөмірімен D) элементтің ядро зарядының нөмірімен E) элементтің электрон санымен 4. Периодтың нөмірі көрсетеді A) энергетикалық деңгейлер санын B) элементтің жоғары валенттілігін C) ядродағы протондар санын D) энергетикалық деңгейлерде орналасқан электрондар санын E) ядродағы нейтрондар санын 5. Сәйкестендіріңдер
A) 1a 2e 3d 4c 5b B) 1c 2e 3b 4a 5d C) 1e 2c 3b 4a 5d D) 1d 2a 3b 4c 5e E) 1b 2e 3c 4a 5d 6. Белгісіз Х элементін табыңдар. Бұл элементтің протон, нейтрон және электрон сандарының қосындысы 28-ге тең. Нейтрон саны протон санынан 1-ге артық. Х қай элемент? A) кремний B) оттек C) азот D) неон E) фтор 7. №35 элемент атомындағы энергетикалық деңгейлер санын анықтаңдар A) 5 B) 3 C) 7 D) 4 E) 6 8. Әрбір энергетикалық деңгейдегі электрондар саны анықталатын формула A) N(e–)=2n B) n(e–)=2N2 C) N(e–)=2n2 D) n(e–)=2N E) N(e–)=n2 9. Атомдағы электрондардың энергиялары әртүрлі, тәжірибе көрсеткендей, олардың біреулері ядроға күшті, басқалары әлсіз тартылады. Атом ядросынан алыстаған сайын A) электронның энергия қоры артады B) электронның ядроға тартылу күші артады C) электронның энергия қоры өзгеріссіз қалады D) электронның энергия қоры азаяды E) электронның ядроға тартылу күші азаяды 10. Бор диаграммасы бойынша қандай элемент атомдарының құрылысы көрсетілген? A) бериллий B) литий C) бор D) сутек E) гелий 11. Электрон ядроны одан белгілі бір қашықтықта айналып жүру мүмкіндігі ең жоғары кеңістіктің бөлігі ... деп аталады A) орбиталь-электрондық бұлт B) кванттық ұяшық C) спин D) энергетикалық деңгей E) атом 12. Бесінші энергетикалық деңгейдің электрондық сыйымдылығын анықтаңдар A) 8 B) 50 C) 32 D) 2 E) 18 13. s, p-орбитальдарында қанша электрондар болады? A) 2 және 8 B) 2 және 4 C) 1 және 3 D) 2 және 6 E) 1 және 4 14. Үшінші энергетикалық деңгейде ең көп дегенде қанша электрон орналасады? A) 2 B) 50 C) 8 D) 32 E) 18 15. Электронның өз білігінен айналуын ... деп атайды. A) орбиталь-электрондық бұлт B) кванттық ұяшық C) спин D) энергетикалық деңгей E) атом 16. Қозғалыстағы электрон бұлтының пішіні шар тәрізді электронның белгіленуі A) p B) f C) b D) s E) d 17. s, p-орбитальдарына сәйкес келетін кванттық ұяшықтар A) B) C) D) Е) 18. Атомдағы электрондардың энергиялары әртүрлі, тәжірибе көрсеткендей, олардың біреулері ядроға күшті, басқалары әлсіз тартылады. Атом ядросына жақындаған сайын A) электронның энергия қоры артады B) электронның ядроға тартылу күші артады C) электронның энергия қоры өзгеріссіз қалады D) электронның энергия қоры азаяды E) электронның ядроға тартылу күші азаяды 19. Қозғалыстағы электрон бұлтының пішіні гантель тәрізді электронның белгіленуі A) p B) f C) b D) s E) d 20. Әр энергетикалық деңгейдің ядродан қашықтығын көрсетеді A) диаметр B) орбиталь C) ұяшық D) диаграмма E) радиус Энергетикалық деңгейлер /8 cынып/ (7-9 беттер) 1. Валенттік электрондар саны бірдей, қасиеттері ұқсас элементтердің тік қатары A) период B) валенттік электрон C) топ D) қатар E) энергетикалық деңгей 2. Энергетикалық деңгейлері аяқталған элементтер A) неон B) натрий C) магний D) гелий E) калий 3. s-элементтер A) ІІІ - VІІІ топтың қосымша топшаларының элементтері B) І, ІІ топтың негізгі топшаларының элементтері C) І - VІІ топтың негізгі топшаларының элементтері D) ІІІ - VІІІ топтың негізгі топшаларының элементтері E) І, ІІ топтың қосымша топшаларының элементтері 4. Атомдарының сыртқы энергетикалық деңгейінде 7 электрон болатын элементтер A) литий B) бериллий C) фтор D) магний E) хлор 5. Сілтілік металдан басталып, бекзат газбен аяқталатын элементтердің көлденең қатары A) период B) валенттік электрон C) топ D) қатар E) энергетикалық деңгей 6. Электрондарының энергия қорлары бірдей элементтер A) неон B) натрий C) калий D) гелий E) магний 7. Ішкі үш қабаты аргонның электрондық құрылысын қайталайтын элементтер A) хлор B) кальций C) калий D) натрий E) литий 8. Валенттік электроны 3s23p3 болатын элемент A) фосфор B) күкірт C) азот D) оттек E) хлор 9. р-элементтер A) ІІІ - VІІІ топтың қосымша топшаларының элементтері B) І, ІІ топтың негізгі топшаларының элементтері C) І - VІІ топтың негізгі топшаларының элементтері D) ІІІ - VІІІ топтың негізгі топшаларының элементтері E) І, ІІ топтың қосымша топшаларының элементтері 10. Бор элементінің валенттік электронын көрсет A) 2s22p2 B) 2s22p5 C) 2s22p3 D) 2s22p4 E) 2s22p1 11. Элементтердің қосылыстардағы валенттіліктерін анықтайтын электрондар A) периодтар B) валенттік электрондар C) топтар D) қатарлар E) энергетикалық деңгейлер 12. Валенттік электрондары бірдей элементтер A) бор B) көміртек C) магний D) алюминий E) калий 13. Электрондарының орналасуы қандай элементтерге сәйкес келеді? A) күкірт B) фосфор C) аргон D) хлор E) натрий 14. Атомдарының сыртқы энергетикалық деңгейінде 2 электрон болатын элементтер A) литий B) бериллий C) фтор D) магний E) хлор 15. Фтордың электрондық формуласы A) 1s22s22p1 B) 1s22s22p3 C) 1s22s22p5 D) 1s22s22p2 E) 1s22s22p4 16. СІ элементінің сыртқы электрон қабатындағы электрондар саны A) 7 B) 17 C) 8 D) 5 E) 10 17. Химиялық тұрақты келетін элементтер A) сыртқы энергетикалық деңгейінде 1-2 электоны бар элементтер B) сыртқы энергетикалық деңгейінде 6-7 электоны бар элементтер C) сыртқы энергетикалық деңгейінде 3-5 электоны бар элементтер D) сыртқы энергетикалық деңгейінде 6-8 электоны бар элементтер E) энергетикалық деңгейлері аяқталған элементтер 18. Энергетикалық деңгейлер (электрондық қабаттар) саны A) элементтің электрон санына сәйкес келеді B) элемент орналасқан топ нөміріне сәйкес келеді C) элементтің ядро зарядына сәйкес келеді D) элемент орналасқан период нөміріне сәйкес келеді E) элементтің периодтық жүйедегі реттік нөміріне сәйкес келеді 19. Энергетикалық деңгейлер саны бірдей элементтер A) натрий B) сутек C) кремний D) калий E) күміс 20. Энергетикалық деңгейлер (электрондық қабаттар) саны 2-ге тең элементтер A) күкірт B) бериллий C) алюминий D) көміртек E) оттек Атомдағы электрондардың қозғалысы /8 cынып/ (10-14 беттер) 1. Бірінші период элементтерінің бұлттары A) сфера пішінді B) сопақ қауын пішінді C) гантель пішінді D) эллипс пішінді E) әрі сфера, әрі гантель пішінді 2. Атомдағы электрон қозғалатын кеңістік ... деп аталады A) энергетикалық деңгей B) атом радиусы C) ядролық орбиталь D) атомдық орбиталь E) электрондық қабат 3. Бірдей пішінді орбитальдардың жиынтығын ... деп аталады A) электрондық бұлттар B) энергетикалық деңгейшелер C) электрондық қабаттар D) энергетикалық деңгейлер E) электрондық қауыздар 4. Электрон бұлты шар тәрізді электрондар А) d-электрондар В) s-электрондар С) p-электрондар D) f- электрондар E) k-электрондар 5. Атомның бірінші электрон қабатында болатын орбитальдардың типі мен саны А) p-типті 3 орбиталь В) барлығы 1 орбиталь С) барлығы 4 орбиталь D) s-типті 1 орбиталь E) барлығы 9 орбиталь F) d-типті 5 орбиталь 6. Атомның екінші электрондық қабатында болатын орбитальдар А) 2ру В) 1s С) 2рх D) 2s E) 3рх F) 2рz 7. Электрон бұлты гантель тәрізді электрондар А) d-электрондар В) s-электрондар С) p-электрондар D) f- электрондар E) k-электрондар 8. Атомның екінші электрон қабатында болатын орбитальдардың типі мен саны А) p-типті 3 орбиталь В) барлығы 1 орбиталь С) барлығы 4 орбиталь D) s-типті 1 орбиталь E) барлығы 9 орбиталь F) d-типті 5 орбиталь 9. Орбитальдар бірігіп түзеді A) электрондық бұлттар B) энергетикалық деңгейлер C) атом радиусын D) энергетикалық деңгейшелер E) электрондық қабаттар 10. s-деңгейшелердегі электрондардың максималды саны A) 14 B) 18 C) 10 D) 8 E) 2 Ғ) 6 11. Калий элементінің р-орбитальдарында орналасқан жалпы электрондардың саны A) 1 B) 19 C) 6 D) 12 E) 2 12. Атомның үшінші электрон қабатында болатын орбитальдардың типі мен саны А) p-типті 3 орбиталь В) барлығы 1 орбиталь С) барлығы 4 орбиталь D) s-типті 1 орбиталь E) барлығы 9 орбиталь F) d-типті 5 орбиталь 13. d- деңгейшелердегі электрондардың максималды саны A) 14 B) 18 C) 10 D) 8 E) 2 Ғ) 6 14. Натрий элементінің s-орбитальдарында орналасқан жалпы электрондардың саны A) 6 B) 5 C) 1 D) 11 E) 2 15. Әр орбитальда орналаса алады A) энергиялары шамалас, спиндері бірдей екі электрон B) максималды түрде энергиялары мен спиндері бірдей екі электрон C) энергиялары мен спиндері әртүрлі екі электрон D) максималды түрде энергиялары бірдей, бірақ спиндері әртүрлі екі электрон E) максималды түрде энергиялары әртүрлі, бірақ спиндері бірдей екі электрон 16. f- деңгейшелердегі электрондардың максималды саны A) 14 B) 18 C) 10 D) 8 E) 2 Ғ) 6 17. Орбитальдарында жұптаспаған 2 р электроны бар элементтер A) азот B) бор C) кремний D) алюминий E) көміртек 18. Энергия қоры ең аз электрондар орналасатын энергетикалық деңгей А) екінші знергетикалық деңгей В) бірінші знергетикалық деңгей С) бесінші знергетикалық деңгей D) жетінші знергетикалық деңгей E) төртінші знергетикалық деңгей F) үшінші знергетикалық деңгей 19. p- деңгейшелердегі электрондардың максималды саны A) 14 B) 18 C) 10 D) 8 E) 2 Ғ) 6 20. Орбитальдарында жұптаспаған 3 р электроны бар элементтер A) азот B) оттек C) натрий D) фосфор E) күкірт Иондардың түзілуі /8 cынып/ (11-14 беттер) 1. Ядродағы бөлшектер бір-бірімен ерекше ядролық күштермен байланысқан. Протондар мен нейтрондардың өзара тартылу күштеріне қарағанда электрондар (ядроның протондары мен нейтрондарынан ерекшелігі) A) басқа атомдарға қосыла алмайды B) ядроға әлсіз тартылады C) ядроға күшті тартылады D) атомдардан оңай бөлініп кете алады E) басқа атомдарға қосыла алады 2. Электрондардың ауысуы нәтижесінде түзіледі A) атомдар B) протондар C) иондар D) нейтрондар E) ядро 3. Оң зарядты ион A) катион B) электрон C) нейтрон D) анион E) протон 4. Период бойынша солдан оңға қарай A) бейметалдық қасиет кемиді B) металдық қасиет кемиді C) металдық қасиеттерінде өзгеріс болмайды D) бейметалдық қасиет біртіндеп артады E) металдық қасиет біртіндеп артады 5. Электрон беріп неонның электрондық құрылысын алатын үдерістер A) К0-1ē → К+ B) Si0-4ē → Si4+ C) Na0-1ē →Na+ D) Ca0-2ē → Ca2+ E) Al0-3ē → Al3+ 6. Атомның электрондарды беруі немесе қосып алуы нәтижесінде түзілген зарядталған бөлшектер A) нейтрондар B) атомдар C) протондар D) ядро E) иондар 7. Теріс зарядты ион A) катион B) электрон C) нейтрон D) анион E) протон 8. Атом радиустары кемуімен орналасқан қатар A) Al, Si, P, S B) P, Al, Si, S C) Si, Al, P, S D) S, Al, Si, P E) S, P, Si, Al 9. Топ бойынша жоғарыдан төмен қарай A) бейметалдық қасиеттерінде өзгерісболмайды B) металдық қасиет кемиді C) металдық қасиеттерінде өзгеріс болмайды D) бейметалдық қасиет біртіндеп артады E) металдық қасиет артады 10. Элементтердің сыртқы қабатындағы электрондар саны артуымен орналасқан қатар A) P, Al, Si, Mg B) Mg, Al, Si, P C) Si, Al, P, Mg D) Al, Mg, Si, P E) P, Si, Al, Mg 11. Металдар A) электронын оңай беріп жібереді B) электрондарды қосып алуға ұмтылады C) оң зарядталған иондарға айналады D) протонын оңай береді E) электронды қосып алып, анион деп аталатын теріс зарядталған ионға айналады 12. Электрондарын беруі немесе қосып алуы нәтижесінде аргонның атом күйіне көшкен иондар A) Na+ B) Р3– C) АІ3+ D) СІ – E) К+ F) O2– 13. Si4 – - ионындағы протон мен электрон саны A) 18р, 18ē B) 14р, 10ē C) 14р, 18ē D) 10р, 10ē E) 14р, 14ē 14. Электрон беріп аргонның электрондық құрылысын алатын үдерістер A) К0-1ē → К+ B) Si0-4ē → Si4+ C) Na0-1ē →Na+ D) Ca0-2ē → Ca2+ E) Al0-3ē → Al3+ 15. O2– - ионының электрондық формуласы A) 1s22s22p4 B) 1s22s22p3 C) 1s22s22p6 D) 1s22s22p5 E) 1s22s22p2 16. Бейметалдар A) электронын оңай беріп жібереді B) электрондарды қосып алуға ұмтылады C) протондарды қосып алуға ұмтылады D) протонын оңай береді E) электронды қосып алып, анион деп аталатын теріс зарядталған ионға айналады 17. Электрон қосып аргонның электрондық құрылысын алатын үдерістер A) Ғ0+1ē → Ғ – B) Si0+4ē → Si4 – C) N0+3ē →Na3 – D) О0+2ē → О2 – E) Сl0+1ē → Сl – 18. Si4+- ионындағы протон мен электрон саны A) 18р, 18ē B) 10р, 10ē C) 14р, 18ē D) 14р, 10ē E) 14р, 14ē 19. Электрондарын беруі немесе қосып алуы нәтижесінде неонның атом күйіне көшкен иондар A) Na+ B) Р3– C) АІ3+ D) СІ – E) К+ F) O2– 20. Электрон қосып неонның электрондық құрылысын алатын үдерістер A) Ғ0+1ē → Ғ – B) Si0+4ē → Si4 – C) N0+3ē →N3 – D) О0+2ē → О2 – E) Сl0+1ē → Сl – Қосылыстардың формулаларын құру /8 cынып/ (15-17 беттер) 1. Алюминийдің заряды +3, ал көміртектікі – 4 болса, оның формуласын құрыңдар A) АІ2С3 B) АІ4С3 C) АІ8С6 D) АІС3 E) АІ4С 2. Фосфор қышқылындағы (Н3РО4) фосфордың дәрежесін «нөлдік қосынды» әдісімен анықтаңдар A) +3 B) – 5 C) +7 D) +5 E) – 3 3. Si3N4 cәйкес келетін атау A) кремний (IV) нитриді B) кремний нитриді C) кремний (III) нитриді D) кремний (IІ) нитриді E) кремний (VI) нитриді 4. Кремний элементінің латынша атының түбірі A) «оксид» B) «силицид» C) «силиц» D) «сульф» E) «карб» 5. Натрий сульфидінің формуласы A) Na2Sі B) Na2SО3 C) Na2SіО3 D) Na2SО4 E) Na2S 6. Дұрыс тұжырымдарды көрсетіңдер A) атом электрондарды қосып алса, оң тотығу дәрежесіне ие болады B) жай заттардың тотығу дәрежесі 0-ге тең C) атом электрондарын берсе, теріс тотығу дәрежесіне ие болады D) атом электрондарды қосып алса, теріс тотығу дәрежесіне ие болады E) атом электрондарын берсе, оң тотығу дәрежесіне ие болады 7. Сутектің тотығу дәрежесі – 1-ге қосылыстар A) NaН B) НСІ C) СаН2 D) NН3 E) НІ 8. Оттектің тотығу дәрежесі +2-ге тең қосылыс A) ҒеО B) Н2О C) СО2 D) ОҒ2 E) Н2О2 9. Тотығу дәрежесінің мәні тең болады A) элементтің валентілігіне B) элементтің периодтық кестедегі орналасқан период нөміріне C) элементтің периодтық кестедегі реттік нөміріне D) элементтің қосылыстардағы индексіне E) элементтің периодтық кестедегі орналасқан топ нөміріне 10. Қосылыстарда тек оң тотығу дәрежесін көрсететін элементтер A) күкірт B) натрий C) фосфор D) кальций E) фтор 11. Металл мен бейметалдардан тұратын бинарлы қосылыстардың формулаларын құрастыру алгоритмінің реттілігін анықтаңдар 1. әдетте, бірінші орында металл таңбасы жазылады; 2. элементтерден кейін «нөлдік қосынды»алынатындай индекстер қойылады; 3. әр элементтің иондарының заряды жазылады; 4. элементтердің таңбалары тізбектеліп жазылады. A) 1 3 2 4 B) 3 2 4 1 C) 4 1 3 2 D) 2 4 1 3 E) 4 1 2 3 12. Магнийдің үш атомы мен екі азот атомынан тұратын магний нитридіндегі азоттың тотығу дәрежесін анықтаңдар A) +5 B) – 3 C) +2 D) +3 E) – 5 13. Оттектің тотығу дәрежесі –1-ге тең қосылыс A) ҒеО B) Н2О C) СО2 D) ОҒ2 E) Н2О2 14. Қай қосылыс құрамындағы хлордың тотығу дәрежесі ең төмен A) КСІО B) КСІО4 C) КСІО2 D) КСІ E) КСІО3 15. Қосылыстарда кейде оң, кейде теріс тотығу дәрежелерін көрсететін элементтер A) күкірт B) натрий C) фосфор D) кальций E) фтор 16. Алюминийдің төрт атомы мен көміртектің үш атомынан тұратын алюминий карбидіндегі көміртектің тотығу дәрежесін анықтаңдар A) +4 B) +3 C) – 4 D) +2 E) – 3 17. Көміртек элементінің латынша атының түбірі A) «карб» B) «көмір» C) «силиц» D) «сульф» E) «карбон» 18. Бейметалл мен бейметалдардан тұратын бинарлы қосылыстардың формулаларын құрастыру алгоритмінің реттілігін анықтаңдар 1. әр элементтің иондарының заряды жазылады; 2. элементтерден кейін «нөлдік қосынды»алынатындай индекстер қойылады; 3. элементтердің таңбалары тізбектеліп жазылады; 4. әдетте, бірінші орында электртерістілігі төмен бейметалдың таңбасы жазылады. A) 1 3 2 4 B) 3 2 4 1 C) 4 1 3 2 D) 2 4 1 3 E) 3 4 1 2 19. Қай қосылыс құрамындағы хлордың тотығу дәрежесі ең жоғары A) НСІО B) НСІО4 C) НСІО2 D) НСІ E) НСІО3 20. Қосылыстарда тек теріс тотығу дәрежесін көрсететін элемент A) күкірт B) натрий C) фосфор D) кальций E) фтор Химиялық формулалар бойынша есеп шығару /8 cынып/ (19-22 беттер) 1. Калий силикаты (К2SіО3) мен натрий сульфатының (Na2SО4) салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер A) 126 B) 142 C) 152 D) 124 E) 154 2. Ортофосфор қышқылы (Н3РО4) мен күкірт қышқылының (Н2SО4) құрамындағы атом сандарының қатынасын анықтаңдар A) 3:31:64 B) 2:1:3 C) 3:1:4 D) 1:16:32 E) 2:1:4 3. Зат құрамына кіретін элементтердің массаларының қатынастары 6:7:12 және 3:4:6 болатын химиялық қосылыстар A) Na2SіО3 B) MgSО3 C) Na2SО3 D) MgSіО3 E) К2SіО3 4. Кальций хлоридінің (СаСІ2) молекуласының массасын есептеңдер A) 184,26*10 – 27 кг B) 111 C) 1,8426*10 – 22 г D) 1,8426*10 – 24 г E) 111 г/моль 5. Массасы 43,5 г калий сульфатында К2SО4 неше грамм калий бар? A) 18,5 B) 15,9 г C) 9,25 г D) 15,8 г E) 19,5 г 6. Натрий нитратындағы (NaNO3) элементтердің массалық үлесін есептеңдер A) Na-27,06 %; N-56,47 %; O-16,47 % B) Na-16,47 %; N-27,06 %; O-56,47 % C) Na-56,47 %; N-16,47 %; O-27,06-% D) Na-27,06 %; N-16,47 %; O-56,47 % E) Na-16,47 %; N-56,47 %; O-27,06 % 7. Құрамындағы калий-49,37 %, күкірт-20,25 %, оттек-30,38 % болатын қосылыстың формуласын анықтаңдар A) К2СО3 B) К2SО3 C) К3РО4 D) К2SіО3 E) К2SО4 8. Салыстырмалы молекулалық массасы 98-ге тең қосылыстар A) Cu(OH)2 B) H2SО3 C) Н3РО4 D) Н2SО4 E) Н3РО3 9. Атом сандарының қатынасы 2:1:4-ке сәйкес келетін формулалар A) Na2SО4 B) Н2SО4 C) К3РО4 D) Na3РО3 E) К2SО4 10. Мыс (ІІ) сульфаты (CuSО4) мен күкірт қышқылының (Н2SО4) құрамына кіретін элементтердің массаларының қатынасын анықтаңдар A) 1:1:4 B) 2:1:2 C) 2:1:4 D) 1:16:32 E) 3:1:4 11. Молекуласының массасы 1,66*10– 25 кг тең қосылыстарды анықтаңдар A) СаSіО3 B) MgSО3 C) СаСО3 D) К2SіО3 E) MgSіО3 12. Массасы 16,1 г натрий қанша натрий карбонатында (Na2СО3) болады? A) 37,1 г B) 15,58 г C) 31,7 г D) 74,2 г E) 18,55 г 13. Калий карбонатындағы (К2СO3) элементтердің массалық үлесін есептеңдер A) К-8,69 %; С-56,52 %; O-34,78 % B) К-56,52 %; С-8,69 %; O-34,78 % C) К-34,78 %; С-8,69 %; O-56,52 % D) К-8,69 %; С-34,78 %; O-56,52 % E) К-56,52 %; С-34,78 %; O-8,69 % 14. Құрамындағы калий-28,16 %, хлор-25,63 %, оттек-46,21 % болатын қосылыстың формуласын анықтаңдар A) КСІО3 B) КСІ C) КСІО2 D) КСІО4 E) КСІО2 15. Салыстырмалы молекулалық массасы 158-ге тең қосылыстар A) К2СО3 B) КMnО4 C) К2SіО3 D) К2MnО4 E) К2SО3 16. Магний хлоридінің (MgСІ2) молекуласының массасын есептеңдер A) 1,577*10 – 22 г B) 95 C) 157,7*10 – 27 кг D) 1,577*10 – 24 г E) 95 г/моль 17. Мына қосылыстарды олардағы фосфордың массалық үлесінің арту ретімен орналастырыңдар: 1. Р2О5 2. Н3РО3 3. Р2О3 4. Н3РО4 5. Са3(РО4)2 A) 42135 B) 13542 C) 21354 D) 54213 E) 35421 18. Массасы 87 г калий сульфатында К2SО4 неше грамм оттек бар? A) 3,2 г B) 16 г C) 64 г D) 1,6 г E) 32 г 19. Молекуласының массасы 1,6268*10– 25 кг тең қосылыстарды анықтаңдар A) Cu(OH)2 B) H2SО3 C) Н3РО4 D) Н2SО4 E) Н3РО3 20. Мына қосылыстарды олардағы күкірттің массалық үлесінің кему ретімен орналастырыңдар: 1. SO2 2. Н2SО4 3. H2S 4. BaSО4 5. СаSО4 6. SO3 A) 254316 B) 316254 C) 431625 D) 625431 E) 543162 Химиялық реакциялардың теңдеулерін құру /8 cынып/ (23-24 беттер) 1. Бір заттардың басқа заттарға айналу құбылысы A) физикалық құбылыс B) химиялық теңдеу C) реакция өнімі D) физикалық өзгеріс E) химиялық реакция 2. Химиялық реакция теңдеуін құрастыру алгоритмінің реттілігін көрсетіңдер 1. ЕКОЕ-ні индекстерге бөліп, алынған коэффициенттерді формулалардың алдына жазу 2. химиялық реакцияның оң және сол бөлігіндегі әр элемент атомының санын анықтау 3. атомдар санын қайта есептеп, қажет болған жағдайда әрекетті қайталау 4. қай элементтің атом санында өзгешелік барын тауып, ЕКОЕ-ні есептеу A) 3241 B) 2413 C) 2134 D) 4132 E) 1324 3. Ғе+О2→Ғе2О3 реакция теңдеуін теңестіріп, реагенттердің коэффициенттерінің қосындысын анықтаңдар A) 9 B) 4 C) 2 D) 7 E) 3 4. ...АІ+...НСІ→...АІСІ3+...Н2 белгісіз коэффициенттерді анықтаңдар A) 1 3 1 3 B) 2 3 2 6 C) 2 6 2 3 D) 2 3 2 3 E) 2 4 2 2 5. Химиялық реакцияларды формулалармен және математикалық таңбалармен шартты түрде жазу ... деп аталады A) физикалық құбылыс B) химиялық теңдеу C) реакция өнімі D) физикалық өзгеріс E) химиялық реакция 6. Көрсетілген реакция теңдеулерін теңестіріп, оларды коэффициенттердің қосындыларының арту ретімен орналастырыңдар 1. Mg+O2→MgO 2. Ғе+О2→Ғе2О3 3. C+O2→CO2 4. N2+O2→NO 5. P+O2→P2O5 A) 34125 B) 12534 C) 53412 D) 41253 E) 25341 7. АІ+О2→АІ2О3 реакция теңдеуін теңестіріп, алюминийдің алдына қойылатын коэффициентті анықтаңдар A) 3 B) 2 C) 5 D) 1 E) 4 8. Барлық коэффициенттерінің қосындысының сан мәні ең жоғары реакция теңдеуі A) P+O2→P2O5 B) АІ+Ғе3О4→АІ2О3+Ғе C) АІ+НСІ→АІСІ3+Н2 D) Ғе+СІ2→ҒеСІ3 E) АІ+Cr2О3→АІ2О3+Cr 9. Реакцияларға қатысатын бастапқы заттар A) реагенттер B) химиялық теңдеу C) реакция өнімі D) физикалық зат E) химиялық формула 10. АІ+НСІ→АІСІ3+Н2 реакция теңдеуіндегі реакция өнімдері коэффициенттерінің қосындысын анықтаңдар A) 8 B) 7 C) 11 D) 5 E) 9 11. АІ+Mn3О4→АІ2О3+Mn реакция теңдеуіндегі барлық коэффициенттердің қосындысын анықтаңдар A) 11 B) 18 C) 24 D) 21 E) 13 12. Реагенттердің коэффициенттерінің қосындысы реакция өнімінің коэффициенттеріне тең болатын реакция теңдеуі A) Mg+O2→MgO B) Ғе+О2→Ғе2О3 C) C+O2→CO2 D) N2+O2→NO E) P+O2→P2O5 13. Көрсетілген реакция теңдеулерін теңестіріп, оларды коэффициенттердің қосындыларының кему ретімен орналастырыңдар 1. P+O2→P2O5 2. АІ+Ғе3О4→АІ2О3+Ғе 3. АІ+НСІ→АІСІ3+Н2 4. Ғе+СІ2→ҒеСІ3 5. АІ+Cr2О3→АІ2О3+Cr A) 52314 B) 23145 C) 45231 D) 31452 E) 14523 14. P+O2→P2O5 реакция теңдеуіндегі оттек атомдарын теңестіру кезінде қолданылатын ЕКОЕ-ні анықтаңдар A) 5 B) 20 C) 2 D) 7 E) 10 15. Реакция нәтижесінде түзілетін заттар A) реагенттер B) химиялық теңдеу C) реакция өнімі D) физикалық зат E) химиялық формула 16. Реакция өнімдерінің коэффициенттерінің қосындысы реагенттердің коэффициенттерінің қосындысынан артық болатын реакция теңдеуі A) P+O2→P2O5 B) АІ+Ғе3О4→АІ2О3+Ғе C) АІ+НСІ→АІСІ3+Н2 D) Ғе+СІ2→ҒеСІ3 E) АІ+Cr2О3→АІ2О3+Cr 17. Атомдар санын теңестіруді қажет етпейтін рекция теңдеулері A) C+O2→CO2 B) Ғе+СІ2→ҒеСІ3 C) АІ+Ғе2О3→АІ2О3+Ғе D) CаСО3→СаO+CO2 E) НgO → Нg+O2 18. 4Ғе+3О2=2Ғе2О3 реакция теңдеуінің оқылуы A) төрт атом темір плюс үш молекула оттегі тең болады екі молекула темір (ІІ) оксиді B) төрт молекула темір плюс үш молекула оттегі тең болады екі молекула темір (ІІІ) оксиді C) төрт молекула темір плюс үш молекула оттегі тең болады екі молекула темір (ІІ) оксиді D) төрт атом темір плюс екі молекула оттегі тең болады екі молекула темір (ІІІ) оксиді E) төрт атом темір плюс үш молекула оттегі тең болады екі молекула темір (ІІІ) оксиді 19. ...АІ+...Ғе3О4→...АІ2О3+...Ғе белгісіз коэффициенттерді анықтаңдар A) 4 3 2 9 B) 6 2 3 5 C) 8 3 4 9 D) 6 2 4 6 E) 8 2 4 5 20. Реакция теңдеулерін теңестіріп, жалпы оттек атомдарының саны 24-ке тең реакция теңдеуін анықтаңдар A) P+O2→P2O5 B) АІ+Ғе3О4→АІ2О3+Ғе C) Ғе+О2→Ғе2О3 D) К+О2→К2О E) АІ+Cr2О3→АІ2О3+Cr Химиялық реакциялардың теңдеулерін құру /8 cынып/ (23-24 беттер) 1. «Табиғатта жүретін күллі өзгерістің мәні мынада: бір денеден қанша кемісе, басқасына сонша қосылады» заң тұжырымының иесі A) Д.Менделеев B) Я.Берцелиус C) М.Ломоносов D) Э.Резерфорд E) Р.Бойль 2. Зат массасының сақталу заңын қайта ашқан ғалым A) Э.Резерфорд B) Д.Менделеев C) Р.Бойль D) А.Лавуазье E) Я.Берцелиус 3. Зат массасының сақтақталу заңының қазіргі тұжырымдамасы A) химиялық реакциялар нәтижесінде атомдар жойылмайды және жаңадан пайда болмайды, олар тек қайта топтасады, реакцияға дейін және кейін де атомдардың саны өзгермейтін болғандықтан, массалары да өзгермей қалады B) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасына тең болады C) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасынан артық болады D) молекула құрылысты химиялық таза заттың құрамы алыну әдісіне байланыссыз тұрақты болады E) табиғатта жүретін күллі өзгерістің мәні мынада: бір денеден қанша кемісе, басқасына сонша қосылады 4. Массаның сақталу заңы негізінде құрылған реакция теңдеуі A) АІ+3НСІ→АІСІ3+Н2 B) 2АІ+3НСІ→2АІСІ3+Н2 C) 2АІ+6НСІ→АІСІ3+3Н2 D) 2АІ+6НСІ→2АІСІ3+4Н2 E) 2АІ+6НСІ→2АІСІ3+3Н2 5. Массасы 6,2 г фосфор жанғанда (4P+5O2→2P2O5) түзілетін фосфор (V) оксидінің массасын есептеңдер A) 14,2 г B) 42,6 г C) 7,1 г D) 28,4 г E) 21,3 г 6. Зат массасының сақталу заңының маңызы A) барлық химиялық теңдеулер осы заң негізінде құрылады B) химиялық формулалар осы заң негізінде құрылады C) осы заңды пайдаланып химиялық элементтердің валенттіліктері анықталады D) бұл заң жаратылыстың жалпы заңының бір көрінісі: жоқтан бар болмайды, бар нәрсе із-түзсіз жоғалып кетпейді E) осы заңды пайдаланып, сандық есептер шығаруға болады 7. Мына теңдіктердің дұрыс орындалғандарын анықтаңдар A) 2P+5O2→P2O5 B) 8АІ+3Ғе3О4→4АІ2О3+9Ғе C) 2АІ+6НСІ→2АІСІ3+3Н2 D) 2Ғе+4СІ2→2ҒеСІ3 E) АІ+Cr2О3→АІ2О3+Cr 8. Атом-молекулалық ілім тұрғысынан массаның сақталу заңының түсіндірілуі A) химиялық реакциялар нәтижесінде атомдар жойылмайды және жаңадан пайда болмайды, олар тек қайта топтасады, реакцияға дейін және кейін де атомдардың саны өзгермейтін болғандықтан, массалары да өзгермей қалады B) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасына тең болады C) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасынан артық болады D) молекула құрылысты химиялық таза заттың құрамы алыну әдісіне байланыссыз тұрақты болады E) табиғатта жүретін күллі өзгерістің мәні мынада: бір денеден қанша кемісе, басқасына сонша қосылады 9. Зат массасының сақталу заңын алғаш ашқан ғалым A) Э.Резерфорд B) Д.Менделеев C) Р.Бойль D) М.Ломоносов E) Я.Берцелиус 10. 2АІ+6НСІ→2АІСІ3+3Н2 реакция теңдеуіне сәйкес 10,8 г алюминий тұз қышқылымен әрекеттескенде неше грамм сутек түзіледі? A) 2,4 г B) 1,8 г C) 1,2 г D) 3,0 г E) 0,6 г 11. 2К+Н2SO4→K2SO4+Н2 реакция теңдеуіне сәйкес 19,5 г калий күкірт қышқылымен әрекеттескенде неше грамм калий сульфаты (K2SO4) түзіледі? A) 4,35 г B) 87 г C) 21,75 г D) 8,7 г E) 43,5 г 12. Массасы 31 г фосформен әрекеттесетін оттектің (4P+5O2→2P2O5) массасын есептеңдер A) 40 г B) 32 г C) 48 г D) 4 г E) 16 г 13. Массасы 34,3 г күкірт қышқылы (Н2SO4) натрий металымен әрекеттескенде (2Na+Н2SO4→Na2SO4+Н2) неше грамм натрий сульфаты (Na2SO4) түзіледі? A) 99,4 г B) 49,7 г C) 37,275 г D) 47,9 г E) 74,55 г 14. Массасы 42,9 г калиймен әрекеттесетін күкірт қышқылының (Н2SO4) массасын есептеңдер. (2К+Н2SO4→K2SO4+Н2) A) 59,3 г B) 39,5 г C) 53,9 г D) 93,5 г E) 35,9 г 15. Массасы 100,8 г темірмен әрекеттесетін оттектің массасын есептеңдер (4Ғе+3О2→2Ғе2О3) A) 42,3 г B) 34,2 г C) 24,3 г D) 43,2 г E) 32,4 г Әрекеттесуші заттардың массаларының қатынасы. Құрам тұрақтылық заңы /8 cынып/ (26-28 беттер) 1. Құрам тұрақтылық заңы A) химиялық реакциялар нәтижесінде атомдар жойылмайды және жаңадан пайда болмайды, олар тек қайта топтасады, реакцияға дейін және кейін де атомдардың саны өзгермейтін болғандықтан, массалары да өзгермей қалады B) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасына тең болады C) химиялық реакцияға түскен заттардың массасы реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасынан артық болады D) молекула құрылысты химиялық таза заттың құрамы алыну әдісіне байланыссыз тұрақты болады E) табиғатта жүретін күллі өзгерістің мәні мынада: бір денеден қанша кемісе, басқасына сонша қосылады 2. Магний мен оттегінің әрекеттесу реакция теңдеуін жазып, реакцияға алынған заттардың массаларының қатынасын есептеңдер. A) 2:3 B) 2:1 C) 3:2 D) 1:3 E) 3:1 3. Судың синтездеу теңдеуін құрып, сутек пен оттегінің массаларының қатынасын есептеңдер. A) 1:8 B) 2:8 C) 8:1 D) 4:1 E) 2:1 4. Массасы 10 г магний оксидін алу үшін неше грамм магний мен оттегі қажет? A) 9,6 г Mg, 0,4 г O2 B) 6 г Mg, 4 г O2 C) 0,4 г Mg, 9,6 г O2 D) 4 г Mg, 6 г O2 E) 8 г Mg, 2 г O2 5. Құрам тұрақтылық заңын ашқан ғалым A) А.Лавуазье B) Я.Берцелиус C) М.Ломоносов D) Р.Бойль E) Ж.Пруст 6. Массасы 6 г магний мен 10 г күкіртті араластырып қыздырғанда қай элемент қанша мөлшерде артық қалады? A) 2 г Mg B) 4 г S C) заттар толық жұмсалады D) 2 г S E) 4 г Mg 7. Темір мен күкірттің қоспасын қыздырып, мына реакцияны жүргізу нәтижесінде Ғе+S=FeS массасы 11 г FeS мен 2 г Ғе қоспасы түзілген болса, реакцияға алынған темір мен күкірттің массаларының қатынасын анықтаңдар A) 7:4 B) 7:2 C) 9:4 D) 7:6 E) 9:6 8. Кальций мен оттегінің әрекеттесу реакция теңдеуін жазып, реакцияға алынған заттардың массаларының қатынасын есептеңдер. A) 5:3 B) 5:2 C) 3:5 D) 2:5 E) 2:1 9. Темір мен күкірттің қоспасын қыздырып, мына реакцияны жүргізу нәтижесінде Ғе+S=FeS массасы 11 г FeS мен 6 г S қоспасы түзілген болса, реакцияға алынған темір мен күкірттің массаларының қатынасын анықтаңдар. A) 4:13 B) 10:7 C) 7:4 D) 13:4 E) 7:10 10. Массасы 16,8 г кальций оксидін алу үшін неше грамм кальций мен оттегі қажет? A) 12г Са, 4,8г O2 B) 6г Са, 8,8г O2 C) 4,8г Са, 12г O2 D) 10г Са, 6,8г O2 E) 8г Са, 4,8г O2 11. Массасы 12 г кальций мен 8 г күкіртті араластырып қыздырғанда қай элемент қанша мөлшерде артық қалады? A) 2 г Са B) 4 г S C) заттар толық жұмсалады D) 2 г S E) 4 г Са 12. Темір мен күкірттің қоспасын қыздырып, мына реакцияны жүргізу нәтижесінде Ғе+S=FeS массасы 22 г FeS мен 3 г Ғе қоспасы түзілген болса, реакцияға алынған темір мен күкірттің массаларының қатынасын анықтаңдар A) 11:14 B) 14:11 C) 7:4 D) 17:8 E) 8:17 13. Темір мен күкірттің қоспасын қыздырып, мына реакцияны жүргізу нәтижесінде Ғе+S=FeS массасы 33 г FeS мен 4 г S қоспасы түзілген болса, реакцияға алынған темір мен күкірттің массаларының қатынасын анықтаңдар. A) 21:12 B) 12:24 C) 21:16 D) 24:12 E) 16:21 14. Массасы 12 г кальций мен 8 г оттекті әрекеттестіргенде қай элемент қанша мөлшерде артық қалады? A) 4 г Са B) 3,2 г О2 C) заттар толық жұмсалады D) 4 г О2 E) 3,2 г Са 15. Магнийр мен күкірттің қоспасын қыздырып, мына реакцияны жүргізу нәтижесінде Mg+S=MgS массасы 14 г MgS мен 3 г Mg қоспасы түзілген болса, реакцияға алынған магний мен күкірттің массаларының қатынасын анықтаңдар A) 8:9 B) 11:6 C) 3:4 D) 6:11 E) 9:8 Химиялық реакциялардың типтері /8 cынып/ (31-32 беттер) 1. Орынбасу реакциясы A) бір күрделі зат айырылып, нәтижесінде бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін реакция B) жай және күрделі заттар әрекеттесіп, жай зат атомдары күрделі зат құрамындағы бір элементтің орнын баса жүретін реакция C) бір жай заттан жаға бір жай зат түзіле жүретін реакция D) екі немесе одан да көп заттардан бір күрделі зат түзілетін реакция E) екі күрделі заттың құрамбөліктерінің алмасуы арқылы жүретін реакция 2. Ертеректе қараңғы бөлмеде суретке түсіру үшін пайдаланылған реакция A) 2Mg+O2=2MgO B) AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3 C) 4HNO3=4NO2+2H2O+O2 D) Fe+CuSO4=FeSO4+Cu E) CaCO3+CO2+H2O=Ca(HCO3)2 F) CaCO3=CaO+CO2 3. Қосылу реакциялары A) AB→А+В B) А+В+С→ D C) А+ВС→АС+В D) AB+CD→AD+CB E) А+В→С F) ABC→A+B+C 4. Екі немесе одан да көп заттардан бір күрделі зат түзілетін реакция теңдеуі A) 2АІ+Ғе2О3→АІ2О3+2Ғе B) 2КСІО3→2КСІ+3О2 C) 2Са+О2→2СаО D) 3О2→2О3 E) 2НСІ+Na2S→H2S+2NaCl 5. Айырылу реакциясы A) бір күрделі зат айырылып, нәтижесінде бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін реакция B) жай және күрделі заттар әрекеттесіп, жай зат атомдары күрделі зат құрамындағы бір элементтің орнын баса жүретін реакция C) бір жай заттан жаға бір жай зат түзіле жүретін реакция D) екі немесе одан да көп заттардан бір күрделі зат түзілетін реакция E) екі күрделі заттың құрамбөліктерінің алмасуы арқылы жүретін реакция 6. А+В+С→D типті қосылу реакциясы A) 2Mg+O2=2MgO B) AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3 C) 4HNO3=4NO2+2H2O+O2 D) Fe+CuSO4=FeSO4+Cu E) CaCO3+CO2+H2O=Ca(HCO3)2 F) CaCO3=CaO+CO2 7. Орынбасу реакциясы A) AB→А+В B) А+В+С→ D C) А+ВС→АС+В D) AB+CD→AD+CB E) А+В→С F) ABC→A+B+C 8. Жай және күрделі заттар әрекеттесіп, жай зат атомдары күрделі зат құрамындағы бір элементтің орнын баса жүретін реакция теңдеуі A) 2АІ+Ғе2О3→АІ2О3+2Ғе B) 2КСІО3→2КСІ+3О2 C) 2Са+О2→2СаО D) 3О2→2О3 E) 2НСІ+Na2S→H2S+2NaCl 9. Алмасу реакциясы A) бір күрделі зат айырылып, нәтижесінде бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін реакция B) жай және күрделі заттар әрекеттесіп, жай зат атомдары күрделі зат құрамындағы бір элементтің орнын баса жүретін реакция C) бір жай заттан жаға бір жай зат түзіле жүретін реакция D) екі немесе одан да көп заттардан бір күрделі зат түзілетін реакция E) екі күрделі заттың құрамбөліктерінің алмасуы арқылы жүретін реакция 10. А+ВС→АС+В типті орынбасу реакциясы A) 2Mg+O2=2MgO B) AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3 C) 4HNO3=4NO2+2H2O+O2 D) Fe+CuSO4=FeSO4+Cu E) CaCO3+CO2+H2O=Ca(HCO3)2 F) CaCO3=CaO+CO2 11. Айырылу реакциялары A) AB→А+В B) А+В+С→ D C) А+ВС→АС+В D) AB+CD→AD+CB E) А+В→С F) ABC→A+B+C 12. Екі күрделі заттың құрамбөліктерінің алмасуы арқылы жүретін реакция теңдеуі A) 2АІ+Ғе2О3→АІ2О3+2Ғе B) 2КСІО3→2КСІ+3О2 C) 2Са+О2→2СаО D) 3О2→2О3 E) 2НСІ+Na2S→H2S+2NaCl 13. Алмасу реакциясы A) 2Mg+O2=2MgO B) AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3 C) 4HNO3=4NO2+2H2O+O2 D) Fe+CuSO4=FeSO4+Cu E) CaCO3+CO2+H2O=Ca(HCO3)2 F) CaCO3=CaO+CO2 14. Қосылу реакциясы A) бір күрделі зат айырылып, нәтижесінде бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін реакция B) жай және күрделі заттар әрекеттесіп, жай зат атомдары күрделі зат құрамындағы бір элементтің орнын баса жүретін реакция C) бір жай заттан жаға бір жай зат түзіле жүретін реакция D) екі немесе одан да көп заттардан бір күрделі зат түзілетін реакция E) екі күрделі заттың құрамбөліктерінің алмасуы арқылы жүретін реакция 15. Алмасу реакциясы A) AB→А+В B) А+В+С→ D C) А+ВС→АС+В D) AB+CD→AD+CB E) А+В→С F) ABC→A+B+C 16. Реакцияға қатысқан заттардың және өнімнің саны және құрамына байланысты реакциялар 4 типті болады A) қосылу, айырылу, орынбасу, алмасу B) қосылу, тотығу, орынбасу, алмасу C) қосылу, айырылу, тотықсыздану, алмасу D) қосылу, айырылу, орынбасу, тотығу E) тотықсыздану, айырылу, орынбасу, алмасу 17. ABC→A+B+C типті айырылу реакциясы A) 2Mg+O2=2MgO B) AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3 C) 4HNO3=4NO2+2H2O+O2 D) Fe+CuSO4=FeSO4+Cu E) CaCO3+CO2+H2O=Ca(HCO3)2 F) CaCO3=CaO+CO2 18. Fe+CuSO4=FeSO4+Cu реакция теңдеуі бойынша массасы 32 г мыс (ІІ) сульфатынан (CuSO4) алынатын мыстың массасын есептеңдер A) 18,2 г B) 128 г C) 12,6 г D) 12,8 г E) 126 г 19. Бір күрделі зат айырылып, нәтижесінде бірнеше жай немесе күрделі заттар түзілетін реакция теңдеуі A) 2АІ+Ғе2О3→АІ2О3+2Ғе B) 2КСІО3→2КСІ+3О2 C) 2Са+О2→2СаО D) 3О2→2О3 E) 2НСІ+Na2S→H2S+2NaCl 20. Массасы 14 г кальций оксидін (СаО) алу үшін қажетті әктастың (CaCO3) массасын есептеңдер A) 52 г B) 50 г C) 12,5 г D) 40 г E) 25 г Табиғаттағы және тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар /8 cынып/ (33-36 беттер) 1. Кір сабынның кермек суда кір ашпайтындығы A) сабын судағы калий, магний тұздарымен әрекеттесіп, суда ерімейтін қосылыстар түзілуімен түсіндіріледі B) сабын судағы кальций, магний тұздарымен әрекеттесіп, суда ерімейтін қосылыстар түзуімен түсіндіріледі C) сабын судағы калий, натрий тұздарымен әрекеттесіп, суда жақсы еритін қосылыстар түзуімен түсіндіріледі D) сабын судағы кальций, магний тұздарымен әрекеттесіп, суда жақсы еритін қосылыстар түзуімен түсіндіріледі E) сабын судағы кальций, натрий тұздарымен әрекеттесіп, суда ерімейтін қосылыстар түзуімен түсіндіріледі 2. Қантты қатты қыздырғанда күйеленуі жүретін реакция теңдеуі A) 6СО2+6Н2О→С6Н12О6+6О2 B) CnH2n+2+(3n+1)/2 O2→nСО2+(n+1)Н2О C) С12Н22О11→12С+11Н2О D) С12Н22О11+12О2→12СО2+11Н2О E) С6Н12О6+6О2→6СО2+6Н2О 3. Қантты заттардың ашуы кезінде жүретін реакциялар қолданылады A) айран-шалап өндірісінде B) ауылшаруашылығында C) техникада D) сусын өндірісінде E) нан-тоқаш өндірісінде 4. Жазды күні найзағай ойнағанда ауа тазарып, тыныс алу жеңілдейтін себебі A) ауа салқын болғандықтан B) озон түзілетіндіктен C) ауа ылғал болғандықтан D) оттегі түзілетіндіктен E) азот түзілетіндіктен 5. Біздің планетамыздың қалқаны болып табылады A) озон B) су C) азот D) оттегі E) көмірқышқыл газы 6. Глюкозаның тотығу реакциясы A) 6СО2+6Н2О→С6Н12О6+6О2 B) CnH2n+2+(3n+1)/2 O2→nСО2+(n+1)Н2О C) С12Н22О11→12С+11Н2О D) С12Н22О11+12О2→12СО2+11Н2О E) С6Н12О6+6О2→6СО2+6Н2О 7. Озон атмосфераның жоғарғы қабаттарында жиналып озон қабатын түзеді. Ол A) біздің планетамызды бактериялардан қорғайды B) күн сәулесінің құрамындағы ультрасәулелерді ұстап қалады C) біздің планетамызды суып кетуден қорғайды D) күн сәулесінің құрамындағы инфрақызыл сәулелерді ұстап қалады E) біздің планетамызды ысып кетуден қорғайды 8. Табиғатта қоршаған ортадан сіңірілген бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзіліп отырады, бұл үдеріс жүреді A) жасыл жапырақтарда B) бактерияларда C) вирустарда D) балдырларда E) жануарларда 9. Шіру-баяу тотығу үдерісі. Шіру үдерісі жүруі үшін қажет A) ыстықтың болуы B) сутектің болуы C) ылғалдың болуы D) озонның болуы E) микроағзалардың қатысуы 10. Кез келген көліктің қозғалтқышында жүретін реакция A) 6СО2+6Н2О→С6Н12О6+6О2 B) CnH2n+2+(3n+1)/2 O2→nСО2+(n+1)Н2О C) С12Н22О11→12С+11Н2О D) С12Н22О11+12О2→12СО2+11Н2О E) С6Н12О6+6О2→6СО2+6Н2О 11. Шай қайнағанда шәйнектің түбіне біраздан кейін қақ тұрып қалатыныда белгілі. Сол кезде жүретін реакциялар нәтижесінде ыдыс түбіне пайда болатын суда ерімейтін қосылыстар A) СаСО3 B) Na2СО3 C) MgСО3 D) NaHСО3 E) К2СО3 12. Шәйнектегі қақты кетіру үшін A) шәйнекке тұз қышқылы қосылған су құйып қайнатады B) шәйнекке күкірт қышқылы қосылған су құйып қайнатады C) шәйнекке азот қышқылы қосылған су құйып қайнатады D) шәйнекке сірке суы қосылған су құйып қайнатады E) шәйнекке көмір қышқылы қосылған су құйып қайнатады 13. Заттардың оттекпен әрекеттесуі ... деп аталады A) қосылу реакциясы B) тотықсыздану реакциясы C) жану D) ашу E) тотығу реакциясы 14. Баяу тотығу реакциялары A) көмірдің жануы B) сүттің шіруі C) газдың жануы D) темірдің таттануы E) ағаштың жануы 15. Табиғатта найзағай ойнағанда жүретін реакциялар A) S+O2=SO2 B) 2H2+O2=2H2O C) N2+O2=2NO D) C+O2=CO2 E) 3O2=2O3 16. Күн сәулесінің құрамындағы фотондардың және жасыл жапырақтың құрамындағы хлорофил ферменттінің әсерлерінен жүретін реакция A) 6СО2+6Н2О→С6Н12О6+6О2 B) CnH2n+2+(3n+1)/2 O2→nСО2+(n+1)Н2О C) С12Н22О11→12С+11Н2О D) С12Н22О11+12О2→12СО2+11Н2О E) С6Н12О6+6О2→6СО2+6Н2О 17. Заттар тотығып жылу және жарық шығара жүретін химиялық реакция ... деп аталады A) қосылу реакциясы B) тотықсыздану реакциясы C) жану реакциялары D) ашу реакциялары E) айырылу реакциясы 18. Химиялық тұрғыдан тыныс алу A) бейорганикалық заттардың оттегімен тотығу үдерісі болып табылады B) органикалық заттардың сутегімен тотықсыздану үдерісі болып табылады C) бейорганикалық заттардың сутегімен тотықсыздану үдерісі болып табылады D) органикалық заттардың ауамен тотығу үдерісі болып табылады E) органикалық заттардың оттегімен тотығу үдерісі болып табылады 19. Заттардың оттекпен әрекеттесуі кезінде жылу мен жарық байқалмай, баяу жүретін реакцияларда кездеседі. Мұндай процесс ... деп аталады A) баяу тотықсыздану B) баяу шіру C) баяу ыдырау D) баяу тотығу E) баяу жану 20. Бейорганикалық заттардан органикалық заттың түзілу реакциясы A) CnH2n+2+(3n+1)/2 O2→nСО2+(n+1)Н2О B) 6СО2+6Н2О→С6Н12О6+6О2 C) С12Н22О11→12С+11Н2О D) С12Н22О11+12О2→12СО2+11Н2О E) С6Н12О6+6О2→6СО2+6Н2О Металдардың оттегімен және сумен әрекеттесуі /8 cынып/ (38-40 беттер) 1. Металдардың сыртқы қоршаған орта әсерінен өздігінен бүлінуі ... дап аталады A) түрлену B) жемірілу C) физикалық құбылыс D) түс өзгерту E) коррозия 2. Реакция нәтижесінде жүктеу/скачать 2,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|