СУДЫҢ ДИССОЦИАЦИЯСЫ. СУТЕКТІК ЖӘНЕ ГИДРОКСИДТІК КӨРСЕТКІШТЕР
Анализге қолданылатын көптеген реакциялар суда жүреді. Су әлсіз электролит, аздап диссоциацияға түседі: Н2О H+ + ОН-, 25 0С 1л суда 10-7 моль/л; [H+]=[ОH-]=10-7 моль/л болады. К=[H+][ОH-]/[H2О]=1,810-16 не К[H2О]= [H+][ОH-]
К[H2О]= Кw - судың иондық көбейтіндісі.
Ксу =10-14 ; [H+][ОH-] =10-14 ; 10-7 ∙10-7 =10-14
1л суда 1000/18=55,56 моль су бар, одан [H+][ОH-] =1,810-1855,56=10-14, бұл мән температураға байланысты өзгереді.
[H+][ОH-] көбейтіндісі тұрақты шама болғандықтан, кез келген ерітіндіде сутегі мен гидроксид иондарының әрқайсысының концентрациясы нөлге тең болмайды.
[H+]= [ОH-]=10-14 = 10-7, бұл теңдеуден (220С –да) 1л суда 10-7моль сутегі иондары, 10-7 моль гидроксид иондары болатындығын көру қиын емес.
Осындай дәреже көрсеткіші теріс болып келетін сандарды қолданып есептер шығару қолайсыз болғандықтан, сутегі иондарының концентрациясын сутектік көрсеткіш (рН) арқылы белгілеу қабылданған.
Сутектік көрсеткіш деп сутек иондары концентрациясының теріс таңбамен алынған ондық логарифмін айтады рН = - lg[H+].
Мысалы, ерітіндідегі сутегі иондарының концентрациясы [H+]=10-6моль/л болса, сутектік көрсеткіш 6-ға тең болады: рН = - lg10-6= 6. Сонымен, нейтрал ортада рН=7, қышқылдық ортада рН7, сілтілік ортада рН7.
Сутектік көрсеткішпен қатар гидроксидтік көрсеткіш те рОН қолданылады: рОН = - lg[ОH-]. рН+рОН=14; рН=14-рОН; рОН=14-рН .
рН0 не рН14 бола алатын ерітінділер де болады, бірақ бұл жағдайда ерітінді ортасын 1л ерітіндідегі қышқыл не негіздің концентрациясын моль арқылы көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
