Оқу мақсаты 11.3.4.3 Сутектік көрсеткішті -log[H+] ретінде түсіну және
ерітіндінің рН-ін концентрацияға [Н+] және кері
түрлендіру
11.3.4.4 Күшті қышқыл және күшті негіздің pH-ін есептеу 11.3.4.5 Буферлі ерітінділердің әсер ету принципін
түсіндіру
11.3.4.7 Әлсіз қышқылдар мен негіздердің сулы ерітіндіде диссоциациялануын түсіндіру
11.3.4.9 Титрлеу нәтижесі бойынша есептеулер жүргізу
Сутектік көрсеткіш түсінігін 1909 жылы дат химигі Серенсен енгізді. p әріпі дат тіліндегі potenz – математикалық дәреже Н әріпі – сутегі символы беріледі.
Төмендегі терминді сипаттайтын формуланы жазыңыз:
рН...................
Сутектік көрсеткіш дегеніміз не?
0.004 моль * дм-3 НСІ сулы ерітіндісінің рН және [Н+] есептеңіз.
рН 11-ге тең калий гидроксиді ерітіндісінің молярлық концентрациясын есептеңіз.
Күшті қышқыл және күшті негіздің pH –на байланысты есептеу жүргізіңіз:
0,012М күкірт қышқылы толық диссоциацияланады деп есептеп, оның рН мәнін есептеңіз:
0,03 М натрий гидроксидінің рН мәнін есептеңіз:
Буферлі ерітінділердің әсер ету принципі:
(і) Буферлі ерітінділер дегеніміз не?
(іі) Екі түрлі буферлі ерітіндіге мысал келтіріңіз: (ііі) Буферлі ерітінділердің тірі ағзаларда атқаратын рөлін түсіндіріңіз: (b) (і) Буферлі ерітінділерді дистилденген сумен сұйылтқан кезде олардың рН-ы өзгере ме?
(іі) Буферлі ерітіндінің қышқыл және сілті ерітінділеріне қалай әсер ететінін сипаттаңыз:
Швед ғалымы Сванте Аррениус әртүрлі заттардың электр өткізгіштігін зерттей келе, электролиттік диссоциациялану теориясын ұсынып, электролит ерітінділерінің электрөткізгіштігін алғаш түсіндірді.
(c) (і) Әлсіз қышқылдар мен негіздердің сулы ерітіндіде диссоциациялануын сипаттаңыз:
(іі) Берілген тиісті сөздердің көмегімен сөйлемді толықтырыңыз:
Тиісті сөздер: толық, электролит табиғаты, диссоциациялану константасының, әлсіз, температураға, жартылай, күшті. Электролиттер ...........және ..........болып, екі топқа бөлінеді. Күшті электролиттер суда ерігенде иондарға ...............диссоциацияланады, ал әлсіз электролиттер - ................... диссоциацияланады. Әлсіз қышқылдар мен әлсіз негіздердің күшті қышқылдар мен күшті негіздерден айырмашылығы сулы ерітіндіде..........................диссоциацияланатындығында, сондықтан мұнда рН- ты диссоцияция ...................ескере отырып есептеп шығарады. Диссоциациялану константасының мәні электролит ............, еріткішке (әртүрлі диэлектрлік тұрақтылар) және ...................... тәуелді.