1. Отшашуларда әр түрлі түстерді шығару үшін металдардың тұздарын қолданады. Жалынның боялуы «Құрғақ тәсіл» әдістерінің бірі металл катиондарына сапалық реакция болып табылады. Берілген суреттегі отшашудан Na+, Ba2+, Ca2+ иондарының түстерін анықтаңыздар:
сары сары- жасыл қызылкірпіш
Химиялық стақандарда Cu2+, Fe3+ және Fe2+ иондарының тұз ерітінділері берілген. Стақандардағы тұз ерітінділеріне бірнеше тамшы NaOH ерітіндісін тамызғанда тұнба түзіледі. Cu2+, Fe3+ және Fe2+ тұнбаларының түстерін анықтаңыз:
Cu2+
Fe3+
Fe2+
Түсі
Құрамы
Ұсынылған иондарға сапалық реакцияны анықтайтын реагенттер мен қысқартылған иондық теңдеулерін жазыңыз және түрлі - түсті қаламдарды пайдалана отырып реакция нәтижесінде байқалатын өзгерістерді бояңыз:
Иондар
Аниондарды
анықтайтын реагенттер
Қысқартылған иондық теңдеу
Байқалған
өзгерістер нәтижесі
І-
SO42-
Br-
PO43-
CO32-
NO3-
Cl-
2-
SiO3
Зертханада белгісіз заттың сулы ерітіндісі дайындалды. Алынған ерітіндіге бірнеше миллилитр натрий гидроксидінің ерітіндісін және алюминий фольгасының бірнеше бөлігін қосып, алынған қоспаны спиртшам жалынының үстінен қыздырды. Нәтижесінде өткір иісі бар газ пайда болды. Ылғал қызғылт лакмус қағазын бөлінген газы бар сынауыққа салған кезде көк түске боялды. Белгісіз құрғақ заттың бір бөлігін жанарғының жалынына апарғанда жалын сары-жасыл түске боялды.
Сапалық талдау нәтижесінде анықталған затты анықтаңыз.
Катион
Анион
Тұздың формуласы және атауы: Берілген ерітіндідегі катионды қандай сапалық реакцияның көмегімен анықтауға болатынын көрсетіңіз?
Құрамында 11,1 г кальций хлориді және 35 г қорғасын (ІІ) нитраты бар екі ерітіндіні қосқанда түсетін тұнбаның массасын есептеңіз:
Бағалаукритерийі
Тапсырма №
Дескриптор
Бал л
Білімалушы
Метал
катиондарының
1
отшашуға сары түс
беретін катионды
1
сапалық
сипаттамаларын
анықтайды;
анықтайды
отшашуға жасыл -
сары түс беретін
1
катионды анықтайды;
отшашуға қызыл -
қоңыр түс беретін
1
катионды анықтайды;
Fe2+, Fe3+, Cu2+ тұздарынан түзілетін ерімейтін қосылыстардың түсі мен құрамын көрсетеді
2
Cu2+ тұзынан түзілетін тұнбаның түсі мен
құрамын көрсетеді;
1
Fe3+ тұзынан түзілетін тұнбаның түсі мен құрамын көрсетеді;
1
Fe2+ тұзынан түзілетін тұнбаның түсі мен құрамын көрсетеді;
1
Ұсынылған аниондарды
3
І- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайтын реагенттерді
анықтайды, қысқартылған иондық
анықтайды, қысқартылған
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
иондық теңдеулерін
байқалатын өзгерістерді түстердің
құрастырады,
көмегімен көрсетеді;
қосылыстардың түстерін
SO42- анионын анықтайтын реагентті
1
көрсетеді
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
Br- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
PO43- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
CO32- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
NO3- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
Cl- анионын анықтайтын реагентті
1
анықтайды, қысқартылған иондық
теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің
көмегімен көрсетеді;
2-
SiO3 анионын анықтайтын реагентті анықтайды, қысқартылған иондық теңдеуін құрастырады және нәтижесінде
байқалатын өзгерістерді түстердің көмегімен көрсетеді;
1
Эксперименттік деректерді бағалайды және белгісіз заттың құрамын сәйкестендіреді
4
эксперименттік деректер бойынша белгісіз тұздың катионын және анионын
анықтайды;
1
тұздың формуласын құрастырады және
атауын береді;
1
ерітіндідегі тұз катионын анықтайтын қысқартылған иондық теңдеуін
құрастырады және нәтижесін болжайды;
1
Химиялық реакция кезінде түзілетін тұнбаның массасын есептейді
5
теңестірілген химиялық реакция теңдеуін
құрастырады;
1
әрекеттесуші заттардың зат мөлшерін
есептейді;
1
тұнбаның массасын есептейді.
1
Барлығы
20
9.1В «Бейорганикалық қосылыстардың сапалық талдауы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
І-/SO42-/Br-/PO43-/CO32-/NO3-/Cl-/SiO32- аниондарын анықтайтын реагентті анықтауда/қысқартылған иондық теңдеуін құрастыруда/байқалатын өзгерістерді түстердің көмегімен көрсетуде қателіктер жібереді.
Аниондарды анықтайтын реагенттерді анықтайды, қысқартылған иондық теңдеулерін құрастырады, қосылыстардың түстерін көрсетеді.
Эксперименттік деректерді бағалайды және белгісіз заттың құрамын сәйкестендіреді
Эксперименттік деректерді бағалайды және белгісіз заттың құрамын анықтауда қиналады.
Эксперименттік деректер бойынша белгісіз тұздың катионын/анионын анықтауда/ тұздың формуласын құрастыруда және атауын беруде/ ерітіндідегі тұз катионын анықтайтын қысқартылған иондық теңдеуін құрастыруда және нәтижесін сәйкестендіруде қателіктер жібереді.
Эксперименттік деректерді бағалайды және белгісіз заттың құрамын сәйкестендіреді.
Химиялық реакция
кезінде түзілетін
тұнбаның массасын есептейді
Химиялық реакция кезінде түзілетін тұнбаның массасын есептеуде қиналады.
Теңестірілген химиялық реакция теңдеуін құрастыруда/ әрекеттесуші заттардың зат мөлшерін/тұнбаның массасын есептеуде қателіктер жібереді.
Химиялық реакция кезінде түзілетін тұнбаның массасын есептейді.