Тірі организмде жүретін беттік құбылыстар. Сорбциялық құбылыстардың жалпы сипаттамасы

**Сорбция** – бір заттың молекулаларының немесе атомдарының екінші заттың бетіне адсорбциялану (адгезия) процесі. Бұл процесс газ-қатты, сұйық-қатты немесе газ-сұйықтық сияқты әртүрлі фазалардың интерфейсінде болуы мүмкін. Молекулалардың өзара әрекеттесу сипатына қарай сорбция физикалық (физикалық сорбция) немесе химиялық (химиялық сорбция) болуы мүмкін.

Тірі организмдердегі сорбция көптеген аспектілерде көрінеді:

1. **Тамақтану және ас қорыту**: Асқазан-ішек жолындағы тағамнан қоректік заттардың сіңу процестері ағзаға өмір сүруге және өсуге қажетті маңызды микроэлементтер мен молекулаларды сіңіруге мүмкіндік береді.

2. **Жасуша қабықшалары**: Жасушалардың биологиялық мембраналарында (жануарларда да, өсімдіктерде де) сыртқы ортадан әртүрлі молекулалар мен иондарды сіңіріп, олардың мембрана арқылы тасымалдануын реттей алатын арнайы белоктар мен липидтер болады.

3. **Өкпедегі газ алмасу**: Адам мен жануарлардың өкпесінде ауа мен қан арасындағы оттегі мен көмірқышқыл газының алмасуында альвеолалар бетіндегі газдардың адсорбциясы сияқты беттік құбылыстар маңызды рөл атқарады.

4. **Биологиялық бөлшектерге адсорбция**: Әртүрлі биологиялық молекулалар мен микроорганизмдер әртүрлі молекулалар мен бөлшектерді адсорбциялауға қабілетті, оларды медициналық және биотехнологиялық қолдануда қолдануға болады.

5. **Жасуша-жасуша өзара әрекеттесуі**: Жасуша глютені, жасуша адгезиясы және рецептор-лиганд әрекеттесуі сияқты маңызды жасушалық оқиғалар көбінесе жасуша беттеріндегі молекулалардың адсорбциясымен байланысты.

Сорбция және беттік құбылыстар бүйректегі қанның сүзілуі, иммундық жүйеде антигендер мен антиденелердің адсорбциясы, көз бен тері бетінде қабықшалардың түзілуі сияқты биологиялық процестерде де шешуші рөл атқаратынын атап өткен жөн. қорғауды және ылғалдандыруды қамтамасыз етеді. Бұл процестер беттік химия және физикамен байланысты және олар өмірлік процестерді түсіну және медициналық және биотехнологиялық қолданбаларды дамыту үшін маңызды.

13. 
    
    
    
    жүктеу/скачать 3,33 Mb.
    
    Достарыңызбен бөлісу: