Егер реакциянөлінші ретпен жүретін болса, онда реакция жылдамдығы:
мұндағы c – әрекеттесетін заттың концентрациясы,
t – уақыт, dc/dt – заттың концентрациясының өзгеру жылдамдығы, k –жылдамдық константасы.
Өрнекті басқаша жазсақ:
dc = - k dt
және теңдеудің екі жағынан анықталмаған интеграл алғанда:
∫dc = -∫k dt
Сонда c= -kt +B (1)
мұндағы B – интегралдау тұрақтысы.
Бастапқы моментте уақыт t = 0, концентрация
Бастапқы моментте уақыт t = 0, концентрация
Бұл мәндерді (2)-теңдеуге қойғанда, аламыз:
яғни интегралдау тұрақтысы заттың бастапқы концентрациясына тең.
1-сурет. Нөлінші ретті реакцияларда а) – концентрацияның уақыт бойынша өзгерісі 1-сурет. Нөлінші ретті реакцияларда
ә) – жылдамдықтың концентрацияға тәуелділігі
Кейбір нөлінші ретті реакциялар реагенттің концентрациясы тұрақты ұсталынып тұратын жағдайда, мысалы ерімеген артық затымен жанасып тұратын қаныққан ерітіндіде, орын алады. Бұл жағдайда әрекеттесуші заттың концентрациясы тұрақты, бірақ реакция өнімінің концентрациясы х төмендегі өрнекке сәйкес артады:
Кейбір нөлінші ретті реакциялар реагенттің концентрациясы тұрақты ұсталынып тұратын жағдайда, мысалы ерімеген артық затымен жанасып тұратын қаныққан ерітіндіде, орын алады. Бұл жағдайда әрекеттесуші заттың концентрациясы тұрақты, бірақ реакция өнімінің концентрациясы х төмендегі өрнекке сәйкес артады:
Осылайша есептелген жылдамдық константасының мәніне жарық энергиясының интенсивтілігіне (қарқындылығына), немесе катализатор мөлшеріне сәйкес константалар кіруі мүмкін.
Осылайша есептелген жылдамдық константасының мәніне жарық энергиясының интенсивтілігіне (қарқындылығына), немесе катализатор мөлшеріне сәйкес константалар кіруі мүмкін.
Бірінші ретті реакциялардың жылдамдығы
мұндағы с – концентрация, t – уақыт, dc/dt – заттың концентрациясының өзгеру жылдамдығы, k – жылдамдық константасы.
