Байланысты: И.А. Зимняя Педагогикалық психология (2) 3
идеалды жақтардың біреуін ғана құрастырады. Қабылдау жағы басқа. Жеке адам әрекетінің үшінші дербес жағы болып сӛйлеу жағы бола алуы мүмкін. Қалай алсаңыз да ақыл-ой еңбектік жағы тек әрекеттің сӛйлеу формасының негізінде пайда болады. в. Әрекет идеалды жаққа немесе толығымен немесе ӛзінің бағыттану бӛлігінде ғана кӛшіріледі. Осы соңғы жағдайда әрекеттің орындаушылық бӛлігі материалдық жақта қалады да және бағдарланушы бӛлікпен бірге ӛзгере отырып, ең соңында қозғалыс дағдысына айналады. г. Әрекеттің идеалды жаққа, атап айтқанда ақыл-ой жағына кӛшуі оның пәндік мазмұнының осы әрбір жақтардың құралы арқылы бейнеленуі арқылы беріледі және әрекет формаларының кӛпретті, тізбекті түрде ӛзгеруімен кӛрінеді. д. Әрекеттің ақыл-ой жағына кӛшуі, интериоризациялауы оның ӛзгеруінің тек бір ғана бағытын құрастырады. Басқа, сӛзсіз болатын және маңыздылығы одан тӛмен емес ағымдар ӛзгерістер құрайды: әрекеттер буынының толықтығын, оларды бӛлу ӛлшемдері, оларды меңгеру ӛлшемдері, қарқыны мен күштік кӛрсеткіштердің ырғағы. Бұл ӛзгерістер біріншіден, кері байланыстың формасы мен орындалу әдісінің ауысуымын, екіншіден, қол жеткізілген әрекеттің сапасын анықтайды. Осы ӛзгерістердің біріншілері идеалды орындалған әрекеттерді бірдемеге тап қылады, ол барып ӛзін-ӛзі байқауда психикалық процесс ретінде ашылады; екіншілері әрекеттің иімділік,
70
ақыл-парасаттылық, саналылық, сындарлық сияқты қасиеттерін қалыптастыруды басқаруға мүмкіндік береді» [51, 17 б
