И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010



Pdf көрінісі
бет111/149
Дата01.04.2022
өлшемі10,59 Mb.
#29557
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   149
Байланысты:
isaev s kazirgi kazak tilindegi negizgi grammatikalyk ugymda

-ды,  -ді  (-ны,  -ні 
емес)  варианты 
жалғанады  да,  бұл  жерде 
н 
және  д  дыбыстарынан  бастала- 
тын  жалғау  варианттары  сәйкес  келмейді.  Немесе  тәуелдік 
жалғауының I және П жағынан кейін ілік септіктің 
-ның, -нің, 
ал  табыс  септіктің 
-ды,  -ді 
жалғаулары,  тәуелдік  жалғаудың 
Ш  жағынан  кейін  ілік  септіктің 
-ның,  -нің, 
табыс  септіктің 
-н 
тұлғалары  жалғанады.  Жатыс  пен  шығыс  септіктерде  де 
бұндай ерекшелік айқын аңғарылады. Бұның өзі септік жалғау 
жұйесі  көне  түркі  тілінің  өзінде  түрақталып  қалыптасқан 
грамматикалық категория болса да,  шығу тегі жағынан үқсас, 
төркіні  бір септік түлғаларының қалыптасу  кезі  мен орнығып 
қолданылу шеңбері, қызметі мен мағыналық аясы, даму жолда- 
ры біркелкі емес екенін көрсетеді.
Келесі  бір  үлкен  ерекшелік  сөздің  барыс,  жатыс,  шығыс
және  көмектес  септіктерде  негізгі  заттық  мәндегі  сүрақтарын 
(кім?  не?  дегендердің  сол  септік  түлғаларда  түруынан,  яғни 
кімге? неге? кімде? неде? кімнен? неден? кіммен? немен?) басқа 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   149




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет