I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
жүктеу/скачать 4,57 Mb. Pdf көрінісі
|
1560766279 (1)
| 2-
мәтін Домалақ ананың қадір-қасиеті ертеден-ақ танылған. Ел аузында ол кісі жөнінде аңыз-әңгіме көп. Бірде Алатау асып келген қалың жау Қаратау жанын жайлап отырған Бәйдібектің ауылын шауып, сан мың жылқысын айдап кетеді. Бәйдібек бастаған ел азаматтары ауылда болмаса 211 керек. Содан «жау шапты» деген хабарды естіп, Бәйдібек елден жасақ жиып, қасына үлкен әйелі Сары бәйбішеден туған алты ұлын алып, жауға аттанғалы жатқанда Нұрила (Домалақ ана): «Бай-еке, малдың құты, жылқының иесі - құла айғыр қолда қалды. Амандық болса, алты күннен кейін жылқы жауға қайыру бермей, өзі ауылға келеді. Жауды қума, азаматтар аман болсын, осы тілегімді беріңіз», - деп, өз отауының белдеуінде байлаулы тұрған, жүген-құрық тимеген шу асау айғырды керсетіпті. Бірақ жауға кектенген батыр әйелінің тілін алмай, жасағын бастап жүріп кетіпті. Бәйдібек жасағы жауға Күйік асуында жетіп, қырғын ұрыс салыпты. Алайда жасанып келген жау «аттанға» ілесіп атқа қонған аз жасаққа теңдік бермепті. Осы соғыста қаза тапқан алты ұлын Үшқарасай жазығына жерлеп, батыр кері қайтыпты. Арада алты күн өткенде, байлаулы тұрған құла айғыр жер күңіренте дүлей күшпен кісінепті. Сол күні кеш шамасында шығыстан қалың шаң көтеріліп, ұзамай Бәйдібектің қалың жылқысы көрінеді. Ереуілдеп барып, кері қайтара алмаған жылқыны Домалақ ана осылайша үйде отырып-ақ түгел қайтарып алса керек. 3. Мәтіндегі Бәйдібек байдың әрекетін ашатын мақал-мәтел A) Жауды аяған жаралы. B) Қорқақты көп қусаң, батыр болады. C) Алысқан жауға арқаңды көрсетпе. D) Жау құтырса, шаңырағыңа қобыз тартар. E) Асығыс түбі - қып-қызыл шоқ. 4. Домалақ ананың: «Амандық болса, алты күннен кейін жылқы жауға қайыру бермей, өзі ауылға келеді»- деуінің мәні A) Малдың құты құла айғыр үйде қалған, ал жылқы құла айғырдың дауысын естіп кері қайтарын білді. B) Құла айғырсыз жылқылар басқа үйірге қосылмай, тойынған соң оралатынын білді. C) Құла айғырдың үйірінің ауылда құлындары қалғанына қарап осылай айтты. D) Жылқының барлығы айдауға көнбейтін жүген-құрық тимеген асау болғандықтан. E) Жылқылар жат жерді құла айғырсыз жерсінбейді деп жорамалдады. 5. Мәтіннің басты идеясы A) Бәйдібек байдың сабырсыздығын сынау B) Құла айғырдың құдіретін көрсету C) Домалақ ананың көріпкелдігін таныту D) Қазақ жігіттерінің ерлігін дәріптеу E) Жаугершілік заман қиындығын көрсету 6. Белдеуде байлаулы тұрған шу асау айғырдың айдауда кеткен жылқыларға қатысы A) Жылқының жорғасы D) Жылқы ішіндегі ең кәрісі B) Жылқының ең асауы E) Жылқы ішіндегі ең жүйрігі C) Жылқының құты, иесі жүктеу/скачать 4,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|