ҚҰҚЫҚ негіздері
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| Күштеу теориясы. Батыс елдерінде кеңінен етек жая тараған теорияның
бірі, күштеу теориясы болып табылады. Күштеу теориясының өмірге келу уақыт аралығына тоқталатын болсақ, бұл теория негізінен ХІХ ғасырдың жемісіне жатады. Бұл теорияның негізін салушылар немістің философ экономисті Е.Дюринг австриялық мемлкеттанушы Л.Гумплович болып табылады. Сонымен қатар,
бұл теорияның тағы бір
өкілі К.Каутский. Күштеу теориясы мемлекетті ішкі жəне сыртқы күштеудің нəтижесінде, зорлықтың нəтижесінде өмірге келді деп пайымдайды. Мемлекет
56
пен құқықтың пайда болуы əскери саяси факторлармен түсіндіреді. Яғни, бір тайпаның басып алу нəтижесінде мемлекет пайда болады. Көп жағдайда, бұл теорияның өкілдері, əлсіз тайпаларды күшті тайпалардың басып алуын өз ұстанымдарын дəлелдеу үшін ұсынады. Бұл теорияға терең мəн беріп қарайтын болсақ, оның бастауларының өзі ежелгі дəуірлерге барып тірелетіндігін байқаймыз. Күштеу теориясының рухани қолдаушылары ежелгі дəуірдегі софистер болып табылды. Софистердің негізгі идеясы да, күштіні əлсіздің мүддесі үшін тұсаулау керек деген идеямен негізделеді. Күштеу теориясы көп жағдайда өткен кезеңдердегі Герман, Венгр мемлекеттерінің қалыптасу тарихын нақты тарихи көрініс ретінде ұсынады. Мемлекет күшті тайпаларға қарағанда əлсіз тайпаларға өте қажет болып табылады. Сол арқылы ол тайпалар күшейіп мемлекеттілік құру сатысына өтеді. Мемлекет күштеудің нəтижесінде өмірге келсе де, болашақта жалпы үйлестірушінің қызметін атқарады. Күшті мен де əлсізді қорғаудың бірден-бір ұйымы болып қызмет жасайды деп айқындайды. Күштеу теориясы бізге тарихтан белгілі фашистік Германияның ресми идеологиясына айналған болатын.
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|