Тақырыбы: Мүлікке меншік құқығын беру жөніндегі шарттар. Сатып алу сату шарты және оның жекелеген түрлері
сатып алу-сату, тауар жеткізілімі, келісім-шарт, кәсіпорынды сатып алу-сату, бөлшектеп сатып алу-сату
Сатып алу-сату шарты бойынша бір тарап мүлікті екінші тараптың меншігіне, шаруашылық жүргізуіне немесе жедел басқаруына беруге міндеттенеді,шаруашылық жүргізуіне немесе жедел басқаруына беруге міндеттенеді, ал сатып алушы бұл мүлікті немесе тауарды қабылдауға және ол үшін белгілі бір ақша сомасын төлеуге міндетті.
Сатып алу-сату шарты бұл-мүлікті ақылы беруді қамтамасыз ететін шарттардың бір түрі. Әрекет етуші азаматтың құқықтық нормалар оның бірнеше түрін реттейді. Бұл олардың әрқайсысының өзіндік ерекшеліктерімен, олар қолданылатын салалардың ерекшеліктеріне байланысты қолданыс табуда.
Жеке кәсіпкерлер мен мемлекеттік кәсіпкерлер арасындағы дәстүрлі тауар айырбастаумен қатар, олармен мемлекеттік мұқтаж үшін тауар сатып алу да қамтамасыз етіледі. Осыған байланысты әрбір шарт нысандары арнайы субъект құрамымен, оны жасау тәртібімен және өзге де қырларымен ерекшеленеді. Шарттың жалпы ережелері ұзақ даму жолымен өтіп, олардың қазіргі өмірге сәйкес келетіндері сұраптала отырып заңдандырылған.
Мемлекеттік кәсіпорын, мекеме қатысуымен сатып алу- сату шартын онда мемлекет аталған субъектілердің мүлікті оның меншігіне алуға келісімін берген шарт ретінде бағалауға болады, осымен бірге мемлекет аталған субъектілер де тиісті заттық құқықтар пайда болады. Аталған заттық құқықтар мемлекеттік меншікке негізделетін заңды тұлғалар меншік иелері ретінде мүлікті сатып ала алады.Осы көзқарас бойынша осындай мүмкіншіліктер меншік иесінен басқа да өзге заттық құқықтар иеленеді. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің 406- бабына сәйкес, бағалы қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу- сатуға, тауарлардың жекелеген түрлерін сатып алу- сату ерекшеліктері ережелерде айқын көзделген. Кез келген шартта зат бойынша сатып алу- сату тауары болады. Сатып алу – сату шартының түрлеріне, бөлшек саудамен сатып алу –сату, тауарлар жеткізілімі, энегиямен жабдықтау, контрактация, кәсіпорынды сату сондай-ақ сатып алу- сату сондай-ақ сатып алу - сату шарты мүлікті беру бойынша барлық қатынастарды қамтиды. Сатып алу- сату шартын меншікке жеке сипаттармен анықталатын заттарды беретін шарт ретінде бағалау мүлікті құқықтарды сату ерекшелігін ескертуді талап етеді. Себебі тек жеке сипаттармен анықталатын заттар ғана меншік құқығының немесе заттық құқықтың нысаны бола алады. Бағалы қағаздарды және валюталық құндылықтарды сатып алу- сатуда, егер заңнама оларды сатып алу, сату үшін арнайы ережелер қолданбаса, жалпы ережелерде қарастырылады. Сонымен бірге, бөлшектеп сату, сатып алуға, тауар жеткізіліміне, энергиямен жабдықтауға арнайы нормалар қолданылады. Сатып алу- сату консенсуалды шарт болып табылады.