Ибраһим Жетінші қара сөзде не туралы айтылады? Құмарлық Абайдың әжесінің аты қалай?Зере «Жүрегім менің қырық жамау»


Жаңа қазақ жазуы және орфографиялық жүйе



бет63/72
Дата19.11.2022
өлшемі335,13 Kb.
#51258
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   72
Байланысты:
0.Абай, жана общее

Жаңа қазақ жазуы және орфографиялық жүйе

Анықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері қалай жазылады?



  1. Бөлек жазылады

  2. Екі түбірден құралған

  3. Қосарланып жазылады

  4. Тіркесіп жазылады

  5. Біріктіріліп жазылады

Қазақ тіліндегі жеке ұғымның атауы болатын сөздер тұлғалық ерекшеліктеріне қарай нешеге бөлінеді?



  1. 5

  2. 2

  3. 4

  4. 3

  5. 6

Дұрыс жазу қағидаларын қалай деп атайды?



  1. эмле ережесі

  2. фонетикалық принцип

  3. әліпби

  4. графема

  5. тыныс белгісі

Екі түбірден құралған бір ғана зат пен ұғым атауы қалай жазылады?



  1. Бірге

  2. Біріктіріліп

  3. Дефис арқылы

  4. Тіркесіп

  5. Қосарданып

Жазудың әбден жетілген түрі?



  1. Алфавиттік жазу

  2. Идеографиялық жазу

  3. Силабикалық жазу

  4. Пиктографиялық жазу

  5. Сөз буын жазу

Дұрыс жазу қағидаларын ……… деп те атап жүрміз.



  1. емле ережелері

  2. орфоэпия

  3. фонетикалық принцип

  4. дәстүрлі принцип

  5. тарихи принцип

а, е, у, і әріптері сөздердің қай буынында жазылады:



  1. барлық буынында

  2. басында

  3. ортасында

  4. аяғында

  5. бірінші буынында

Қате жазылған сөзды тап



  1. нalyкaralyq

  2. jaınamaz

  3. ayejaı

  4. shekara

  5. ádebıet

Түркі тілдері соның ішінде қазақ тілі қай тілге жатады



  1. жалғамалы

  2. аглюнативті

  3. қиын

  4. қосымшалы

  5. флективті

Адамның логикалық, психологиялық, физиологиялық әрекеті.



  1. Сөйлеу

  2. Жазу

  3. Фонема

  4. Д. Дыбыс

  5. Е. Дыбыстау

Жазудың әбден жетілген түрі



  1. Алфавиттік жазу

  2. Силабикалық жазу

  3. Пиктографиялық жазу

  4. Идеографиялық жазу

  5. Сөз буын жазу

Таза морфологиялық принциппен жазылған сөзді тап



  1. Допым

  2. Есігі

  3. Тауып

  4. Жауып

  5. Кітабы

Тыныс белгісі дегеніміз - ...



  1. Пунктуация

  2. Әліпби

  3. Емле

  4. Графема

  5. Фонема

Қате жазылған сөзді көрсет



  1. Parashyt

  2. Senarı

  3. Poezıa

  4. Zarád

  5. Alergıa

Жазудың әбден жетілген түрі?



  1. Алфавиттік жазу

  2. Силабикалық жазу

  3. Сөз буын жазу

  4. Идеографикалық жазу

  5. Ондай жоқ

Әріп дегеніміз..



  1. сөздегі дыбыстың жазудағы шартты таңбасы

  2. тілдің бірлігі

  3. адамның логикалық әрекеті

  4. қарым-қатынас құралы

  5. дыбыс

Орфография грек тілінде неше сөзден тұрады?



  1. 2

  2. 3

  3. 4

  4. 1

  5. 5

Морфологиялық принципке керісінше болып келетін принцип?



  1. фонетикалық принцип

  2. дәстүрлі принцип

  3. тарихи принцип

  4. орфографиялық принцип

  5. орфоэпиялық принцип

Заттың,құбылыстың атауы болатын,заттың атын білдіретін сөздер?



  1. зат есім

  2. еліктеу сөз

  3. есім сөз

  4. сын есім

  5. сан есім

Сөз ортасы мен соңында ғана жазылатын латын әрпі?



  1. ń

  2. b

  3. к

  4. q

  5. ý

Позиция таңдайтын, төл сөздерде тек бірінші буында ғана жазылатын талғампаз әріптер қатарын көрсетіңіз?



  1. а, е, о, ó

  2. а, е, у, і

  3. á, о, у, і

  4. а, е, ó, ú

  5. á, o, ó, u, ú

Жазудың неше түрі бар?



  1. 4

  2. 5

  3. 2

  4. 6

  5. 1

Көкөніс сөзінің дұрыс жазылған нұсқасын тап?



  1. kókónis

  2. kokonıs

  3. kókonısh

  4. kokónis

  5. дұрыс жауап жоқ

Нешінші жылы орфографиялық сөздік алауыздық, алажаздай, алакөлеңке, алакөз, аласапыран, сияқты фразеологизмдерге дейін бірге таңбалап, реестрге шығарды?



  1. 1948ж

  2. 1940ж

  3. 1946ж

  4. 1949ж

  5. 1941ж

а, е, у, і әріптері сөздердің қай буынында жазылады?



  1. барлық буынында

  2. басында

  3. екінші, үшінші буынында

  4. ортасында

  5. аяғында

Сингармонизмдегі лаббиальді гармония дегеніміз не?



  1. сөздегі дауысты дыбыстардың ерін жағынан үйлесуі

  2. сөздердің мағынасымен үйлесуі

  3. сөздердің дыбыстарының ерін жағынан үйлесуі

  4. сөздегі дауыссыз дыбыстардың ерін жағынан үйлеуі

  5. сөздегі дауысты дыбыстардың ерін жағынан үйлеспеуі

Нешінші жылға дейін сембі, жексембі, дүйсембі, сейсембі, сәрсембі, бейсембі нұсқасында жазылып келді?



  1. 1928 жылға дейін

  2. 1923 жылға дейін

  3. 1920 жылға дейін

  4. 1926 жылға дейін

  5. 1922 жылға дейін

1940 жылға дейінгі әліпбиімізде қаншаға жуық әріп болды?



  1. 28

  2. 35

  3. 42

  4. 20

  5. 15

Апостроф дегеніміз не?



  1. Әріптің оң жағынан жоғары тұсынан бөлек қойылатын үтір

  2. Әріптің сол жағынан жоғары тұсынан бөлек қойылатын үтір

  3. Әріптің оң жағынан төмен тұсынан бөлек қойылатын үтір

  4. Әріптің сол жағынан төмен тұсынан бөлек қойылатын үтір

  5. Әріптің оң жағынан төмен тұсынан бөлек қойылатын екі үтір

Морфологиялық принцип



  1. Сөздің түбір нұсқасы сақталған біріккен, қос сөз, тіркес сөздерде қолданылады Сөз айтылуы, естілуі бойынша жазамыз

  2. Сөздегі дыбыстың жазудағы шартты таңбасы

  3. Сөйлеу тіліндегі ақпараттарды алыс қашықтықтағы тілді тұтынушыларға айтылған уақытына қарамастан түрлі сызба арқылы жеткізу үшін ойлап табылған шартты таңбалар жүйесі

  4. Идеографиялық жазуды уақфт өте келе одан әрі жетілген түрі

  5. Дұрыс жауабы жоқ

«Жаңа әліби негізіндегі қазақ тілі ережесінің емлесі» деген атпен қайта өңделіп щыққан ереже қай жылы Егемен Қазақстан газетінде жарияланды?



  1. 17 қаңтар 2019жылы

  2. 20 ақпан 2018жылы

  3. 15 шілде 2018жылы

  4. 7 қаңтар 2019жылы

  5. 21 шілде 2017жылы

Дүние жүзі халықтарының тілі неше типологиялық топқа бөлінеді



  1. 4 топқа

  2. 7 топқа

  3. 3 топқа

  4. 6 топқа

  5. 8 топқа

Негізделген латын әліпбінін үлгілерің әлем халықта неше пайыз пайдаланған?



  1. 70-75%

  2. 60-70%

  3. 65-75%

  4. 75-80%

  5. 75-85%

Идеографикалық жазу-



  1. Бір сурет таңба бір сөзді білдіреді

  2. Бір сурет таңбамен бір гетерменатив таңба

  3. Бір таңба сөздің бір буыны

  4. Жазудың әбден жетілген түрі

  5. Буын жазуы

Ár, keı, qaı, álde сөздері қай кезде бөлек жазылады?



  1. Зат есім

  2. Сын есім

  3. Сан есім

  4. Есімдік

  5. Етістік

Жалқы есім дегеніміз не?



  1. Біркелкі заттардың жалпы атауы

  2. Қолға ұсталатын, көзге көрінетін нақтылы зат атау

  3. Біркелкі заттардың өз ішіндегі атауы

  4. Ой, түйсік арқылы жасалатын зат есімдер

  5. Жұрнақ, жалғау арқыла жасалатын зат есім

Емле дегеніміз не?



  1. Әріптер жиынтығы

  2. Дұрыс жазу ережелері

  3. Әріптер таңбасы

  4. Пунктуация

  5. Тыныс белгі

Латын графикасына негізделген әліпби үлгілерін әлем халықтарының қанша пайызы пайдаланады?



  1. 70-75

  2. 65-80

  3. 90-95

  4. 50-65

  5. 60-65

Жаңа әліпби негізіндегі “ Қазақ тілі емлесінің ережелері ”қанша баптан, қанша тараудан тұрады



  1. 9 тарау-107 бап

  2. 9 тарау 108-бап

  3. 9 тарау 110-бап

  4. 9 тарау 117 бап

  5. 9 тарау 100 бап

Дүниежүзілік халқының тілі неше типиологиялық топқа бөлінеді?



  1. 4

  2. 5

  3. 6

  4. 7

  5. 8



Қазақ жазуының тарихы

Фонема теориясының алғаш рет негізін қалаған лингвист


А. Бодуэн де Куртенэ
В.Л.В. Щерба
С. Ыбырай Алтынсарин
D. Н.С.Трубецкой
E. Кәкен Аханов

Фонеманы тіл дыбыстарының психикалық эквиваленті деп санаған ғалым


А. Бодуэн де Куртенэ
В. Ахмет Байтұрсынов
С. Ыбырай Алтынсарин
D. Сейілбек Исаев
E. Кәкен Аханов

20-ғасырдың басында …….. араб графикасына негізделген қазақ тілінің тұңғыш әліпбиін жасады



  1. Ахмет Байтұрсынов

  2. Махмұт Қашқари

  3. В.Радлов

  4. Т.Айдаров

  5. М.Жандаров

«Қазақ жазуының теориялық негіздері» атты еңбектің авторын көрсетіңіз:


A . Қ . Күдеринова
B . А . Байтұрсынұлы
C . Қ . Жұбанов
D . Т . Шонанұлы
E. Х . Досмұхамедұлы

«Қазақ жазуының теориялық негіздері» атты еңбек қай жылы жарыққа шықты?


A . 2010
B . 2020
C . 2001
D . 1900
E . 2000

«Түркі тілдерінің әліпбиі мен емле тарихы» атты еңбектің авторы кім?


A . Қ .Күдеринова
B . А . Байтұрсынұлы
C . Қ . Жұбанов
D . Е . Омарұлы
E . Х . Досмұхамедұлы

«Түркі тілдерінің әліпбиі мен емле тарихы» атты еңбек қай жылы жарыққа шықты?


A . 2016
B . 2000
C . 2006
D . 2002
E . 2003

«Латын әліпбиінің болашағы зор » атты мақала авторы:


A . Ә . Қайдар
B . Ә . Жүнісбеков
C . А . Фазылжанова
D . Ө . Айтбайұлы
E . Е . Қажыбек

«Латын әліпбиінің болашағы зор » атты мақала қай жылы жарыққа шықты?


A . 1993
B . 2003
C . 2013
D . 2006
E . 2016

« Латын әліпбиінің болашағы зор » атты мақала қай баспасөзде жарыққа шықты?


A . « Ана тілі »
B . « Егемен Қазақстан»
C . « Семей таңы »
D . « Ертіс өңірі »
E . « Абай журналы»

« Қазіргі түркі әліпбилері » атты халықаралық симпозиум қай жерде өтті?


A . Стамбулда
B . Алматыда
C . Нұрсұлтанда
D . Ташкентте
E . Түркістанда

« Қазіргі түркі әліпбилері » атты бірінші халықаралық симпозиум қай жылы өтті ?


A . 1991
B .1992
C . 1993
D . 2017
E . 2018

1991 жылдары Латын әліпбиіне көшу мәселесін ұсынған ғалым-


A . Ә . Қайдар
B . Ө . Айтбай
C . Е . Қажыбек
D . Р . Сыздық
E . А . Жұбанов

Қазақ тіл біліміндегі тұңғыш фонолог-


A . А . Байтұрсынұлы
B . С . Бизақ
C . А . Тасымов
D . Н . Уәли
E . Ш . Сарыбай

«Қазақ орфографиясындағы қиындықтар » атты еңбектің авторлары-


A . Н . Уәли , А . Алдашева
B . С . Мырзабек , Н . Уәли
C . С . Мырзабек , А .Алдашева
D . Л . Щерба , Е . Омаров
E . А . Қайдар , А . Айтбай

«Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» атты мақала қашан жарық көрді?


A . 2017
B . 2018
C . 2019
D . 2020
E . 2002

Латын әліпбиіне көшу мәселесі қай мақалада кең талқыланған?


A. « Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру»
B. « Абай және ХХI ғасырдағы Қазақстан »
C.« Сындарлы саясат »
D. « Елбасы жолдауы »
E. « Келешекке кемел біліммен»

« Қазақ графикасы мен орфографиясының фонологиялық негіздері атты » еңбектің авторы -


A . Н .Уәли
B . Е . Омар
C . Т .Шонан
D . С .Аманжол
E . А . Аманжол

Диграф терминінің білдіретін мағынасы -


A . қос әріп таңбасы
B . айыру таңбасы
C . ажыратқыш
D . сызықша
E . мәнмәтін

« Жаңа ұлттық әліпби негізінде қазақ жазуын реформалау »атты еңбек қай жылы жарыққа шықты?


A . 2016
B . 2006
C . 2017
D . 2007
E . 2011

Қазақ орфографиясының теориялық негіздерінің қалануы қай ғалым есімімен байланыстырылады?


A . Н .Уәли
B . Ш .Сарыбай
C . Ә . Қайдар
D . Ө . Айтбай
E . Ғ . Сыздық

Қазақ жазуының морфонологиялық сипатын көрсеткен ғалым?


A .Н .Уәли
B .Ш .Сарыбай
C .Ә . Қайдар
D .Ө . Айтбай
E . Ғ .Сыздық

«Латынграфикалы жаңа ұлттық әліпби негізінде қазақ жазуын жаңғыртудың ғылыми-лингвистикалық базасын әзірлеу» атты мақсатты – бағдарламалық жоба авторын көрсетіңіз:


A. Е.Қажыбек
B. Ш. Сарыбай
C. Ө. Айтбай
D. М. Жүсіп
E. Е. Омар

Емле ережелерін әзірлеу үшін құрылған Орфографиялық жұмыс тобының ғылыми кеңеcшiлерін көрсетіңіз:


A. Ә.Қайдар, Р . Сыздық
B. Ғ.Қалиұлы , Б . Қалиұлы
C. А. Аманжол , С . Аманжол
D. Х. Досмұхамедұлы
E. Қ. Кемеңгерұлы

Емле ережелерін әзірлеу үшін құрылған Орфографиялық жұмыс тобына жетекшілік жасаған ғалым, профессор:


A. Н . Уәли
B. Т . Жанұзақ
C. Б . Қали
D. Ғ . Қали
E.Е . Жұбанов

«Қазақ емлесінің негізгі ережелері» неше тараудан тұрады ?


A . 9
B . 7
C .8
D .19
E .12

« Жаңа әліпби негізіндегі қазақ тілі емле ережелері » қай баспасөзде жарияланды?


A. « Егемен Қазақстан »
B . «Абай » журналы
C . « Жас алаш»
D . «Қазақ әдебиеті»
E . « Ана тілі»

«Жаңа әліпби емле Ережелері» баспасөз бетінде қашан жарияланды?


A .2019
B .2018
C .2017
D .2000
E .1983

«Жаңа әліпби емле Ережелерінде» қай ғалымдардың пікірлері басшылыққа алынған?


A . А . Байтұрсынұлы
B . Л .В . Щерба
C . Н . Марр
D . А . Щербак
E . В . Виноградов

«Жаңа әліпби емле Ережелерінде » қай ғалымдардың пікірлері басшылыққа алынды ?


A . Қ . Жұбанов
B . Е . Жұбанов
C . А . Жұбанов
D . О . Жұбаева
E . Е . Омар

«Емле негізіне қожа тілдің жаратылыс заңы болуға керек » деген пікір авторы кім?


A . Қ . Жұбанов
B . А . Жұбанов
C . О . Жұбаева
D . Е . Жұбанов
E . Е . Омар

Емле ережелерін әзірлеуде « Халықтың сөйлеу тілімен санасу керек » ,-деген ұстанымның авторын көрсетіңіз:


A . А . Байтұрсынұлы
B . Қ . Жұбанұлы
C . Т .Шонанұлы
D . Е . Омарұлы
E . М. Дулатұлы
«Қазақ графемаларының жиілік сөздігі» атты еңбектің авторларын көрсетіңіз
A . А . Жұбанов , А . Жаңабекова
B . Б . Қали , Ғ .Қали
C . М . Ораз , С . Исаев
D . А . Байтұрсынұлы
E . Қ . Жұбанов

«Қазақ графемаларының жиілік сөздігі» атты еңбек қай жылы жарыққа шықты?


A . 2018
B . 2008
C . 2017
D. 2007
E . 2016

Жаңа әліпбидің бекітілген жоба нұсқасындағы әріптер саны қанша?


A. 32
B . 42
C. 31
D. 41
E. 29

Жаңа әліпбидің жетілдірілген жоба нұсқасындағы әріптер саны қанша?


A. 31
B. 42
C. 32
D. 41
E. 29

Қазақ жазуының қалыптасу тарихы нешеге бөлінеді?


А. 5
B.2
C. 4
D.7
E. 3

Орхон-Енисей жазба ескерткіштерін зерттеген ғалым?


А. Т.Айдаров
B. Ғ.Измаилов
C. А.Бердібеков
D. Томсон
E. С.Нұғыманов

«Ұйғыр жазуы» қай қағанатта пайда болды?


А. ұйғыр қағанаты
B. түрік қағанаты
C. қарлұқ қағанаты
D. түргеш қағанаты
E. қимақ қағанаты

А.Байтұрсыновтың төте жазуында неше әріп?


А. 33
B. 23
C. 29
D. 35
E. 25

1928 жылға дейін Өзбекстанда өзбек тілі қолданылып, қай әліпби қолданылған?


А. араб
B. ұйғыр
C. латын
D. түрік
E.қырғыз

Кириллица әуелде неше әріптен тұрды?


А. 38
B. 40
C. 32
D. 25
E. 35

Орфография тіл білімінде неше түрлі мағынада жасалады?


А. 2
B. 3
C. 4
D. 5
E. 7

Қазақ тілінде алфавиттік дыбыстық жазудың негізгі 3 принципін көрсет.


А. марфологиялық,фонетикалық және дәстүрлі.
B. біріккен сөз,қоссөз және тіркес сөздер.
C. есептік,реттік және сындық.
D. көне,манефи және араб
E. латын,түрік және руна

Қазақ әліпбиінің нақты нұсқасы қай кезде ұсынылды?


А.2018 жылы 20 ақпан
B. 2017 жылы 23 қаңтар
C. 2016 жылы 17 наурыз
D. 2019 жылы 7 наурыз
E. 2015 жылы 19 сәуір

Кез келген жазу жүйесі неше категориядан тұрады?


А. 4
B. 3
C. 5
D. 7
E. 2
Қазақ жазуының қалыптасу тарихы нешеге бөлінеді?
А 5
B.2
C. 4
D.7
E. 3

Орхон-Енисей жазба ескерткіштерін зерттеген ғалым?


А. Т.Айдаров
B. Ғ.Измаилов
C. А.Бердібеков
D. Томсон
E. С.Нұғыманов

"Ұйғыр жазуы" қай қағанатта пайда болды?


А. ұйғыр қағанаты
B. түрік қағанаты
C. қарлұқ қағанаты
D. түргеш қағанаты
E. қимақ қағанаты

А.Байтұрсыновтың төте жазуында неше әріп?


А. 33
B. 23
C. 29
D. 35
E. 25

1928 жылға дейін Өзбекстанда өзбек тілі қолданылып, қай әліпби қолданылған?


А. араб
B. ұйғыр
C. латын
D. түрік
E.қырғыз

Кириллица әуелде неше әріптен тұрды?


А. 38
B. 40
C. 32
D. 25
E. 35

Орфография тіл білімінде неше түрлі мағынада жасалады?


А. 2
B. 3
C. 4
D. 5
E. 7

Қазақ тілінде алфавиттік дыбыстық жазудың негізгі 3 принципін көрсет.


А. марфологиялық,фонетикалық және дәстүрлі.
B. біріккен сөз,қоссөз және тіркес сөздер.
C. есептік,реттік және сындық.
D. көне,манефи және араб
E. латын,түрік және руна

Қазақ әліпбиінің нақты нұсқасы қай кезде ұсынылды?


А.2018 жылы 20 ақпан
B. 2017 жылы 23 қаңтар
C. 2016 жылы 17 наурыз
D. 2019 жылы 7 наурыз
E. 2015 жылы 19 сәуір

Кез келген жазу жүйесі неше категориядан тұрады?


А. 4
B. 3
C. 5
D. 7
E. 2

Естілуі бойынша жазылған сөзді табыңыз:


A. тайаныш
В. хайуан
С жиналыс
D. есік
Е. қағаз

Латын әліпбиіне көшу қабылданған жыл:


А.2017
В. 2016
С. 2019
D. 2018
Е. 2015

А.Байтұрсынұлы атындағы тіл білім институтының ғалымдары әліпбидің негізгі неше критерийін жасады?


А. 4
В. 6
С. 8
D. 2
Е. 5

Дұрыс сөзді көрсет:


А. Toıý
В. taqıa
С. qoıу
D. qagaz
E). tes'

Дәстүрлі принцип тараған елдер:


А. еуропа елдері
В. қытай халқы
С. афирка елдері
D.үнді халықтары
Е. АҚШ

Дәстүрлі принцип сөздер қатарын көрсет:


А. Ахмет
В. Айгүл
С. Еңлік
D. Гүлжапырақ
Е. Айтқазы

Фонетикалық принцип ... мен ... арқылы жасалынады.


А. түбір мен қосымша
В. қосымша мен біріккен сөздер
С. тіркес сөздер
D. қос сөз бен тіркес арқылы
Е. біріккен сөздер мен түбір

Фонемалардан - ... құралады.


А. морфология
В. фонетика
С. фонематика
D. емле
Е. Сөздер

Емле сөзіне анықтама бер:


А. дұрыс жазу ережелері
В. сөздердің жиыны
С. әріптер жиынтығы
D. тыныс белгісі
Е. әріптердің таңбасы

Дауысты дыбыстарды таңбалайтын әріптер:


А. а,ә,ө,о
В. е,д,ж,ұ
С. ы,о,с,т
D. а,ә,ж,щ
Е. ө,ұ,ш,ъ


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   72




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет