"ii а топ элементтері" Орындаған: у-11 тобының студенті – Омар Газиза

"II А топ элементтері"

Орындаған: У-11 тобының студенті – Омар Газиза

II топтың негізгі топша элементтеріне Be-Бериллий, Mg-Магний, Ca-Кальций, Sr-Стронций, Ba-Барий, Ra-Радий жатады. Олар сілтілік жер маталдары деп аталады. Енді әрқайсысына тоқталып кетейік.

Бериллий (Be, лат. Beryllium) - екінші топтың химиялық элементі, атомдық нөмірі 4. периодтық жүйенің екінші периоды. Қарапайым зат ретінде ол ашық сұр түсті салыстырмалы түрде қатты металл болып табылады, құны өте жоғары .

Берилийдің алынуы

ХІХ ғасырда бериллий қарапайым зат ретінде калийдің сусыз бериллий хлоридіне әсерінен алынды:

Берилийдің алынуы

Қазіргі кезде бериллийді фторидті магниймен қалпына келтіру немесе бериллий мен натрий хлориді қоспасының балқымасын электролиздеу арқылы алады.

Бериллийдің химиялық қасиеті

Көптеген химиялық қасиеттері бойынша берилий алюминийге қарағанда периодтық жүйеде оның астында орналасқан магнийге қарағанда көбірек ұқсайды («диагональды ұқсастық» көрінісі). Берилл қышқылдардың (тұз, күкірт, азот) сұйылтылған сулы ерітінділерінде оңай ериді, бірақ салқын концентрацияланған азот қышқылы металды пассивтейді. Бериллийдің сілтілердің сулы ерітінділерімен реакциясы сутектің эволюциясымен және гидроксибериллаттардың түзілуімен жүреді.

Бериллийдің физикалық қасиеті

Бериллий қаттылығы жағынан басқа жеңіл металдардан (алюминий, магний) асып түсетін салыстырмалы түрде қатты (Мох бойынша 5,5 балл), бірақ күміс-ақ түсті морт металл. Серпімділіктің жоғары модулі бар - 300 ГПа (болаттар үшін - 200-210 ГПа). Ауада ол тұрақты оксидті BeO пленкасымен белсенді түрде жабылады. Бериллийдегі дыбыс жылдамдығы өте жоғары - 12 600 м / с, бұл басқа металдармен салыстырғанда 2-3 есе жоғары.

Берилийдің қолданылуы

Ядролық технологияда Be және BeO нейтрондардың рефлекторы және модераторы, сонымен қатар нейтрондардың көзі ретінде қолданылады. Төмен тығыздық, беріктігі мен ыстыққа төзімділігі, серпімділіктің жоғары модулі және жылу өткізгіштік қабілеті бериллий мен оның қорытпаларын ұшақ, зымыран мен ғарыш техникасында құрылымдық материал ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Бериллий мен берилий оксидінің қорытпалары отын элементтерін қаптауға арналған материалдар ретінде беріктігі мен коррозияға төзімділігіне қойылатын талаптарға сәйкес келеді. Бериллий рентген түтікшелерінің терезелерін жасауға, болаттың бетіне қатты диффузиялық қабатты жағуға (бериллизация) және зымыран отынына қоспа ретінде қолданылады. Be және BeO тұтынушылары сонымен қатар электротехника және радиоэлектроника; BeO жартылай өткізгіш қондырғыларға арналған корпустар, жылу қабылдағыштар және оқшаулағыштар үшін материал ретінде қолданылады. Көптеген балқытылған металдар мен тұздарға қатысты жоғары төзімділігі мен инерттігінің арқасында бериллий оксиді тигельдер мен арнайы керамика жасау үшін қолданылады.