БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДАҒЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕССІНДЕ ЛОГИКАЛЫҚ ОЙЫН ӘДІСТЕРІН

382

дамиды. Мұғалімнің басты мақсаты - оқушыларды өзінің пәніне қызықтыру дейтін болсақ, ол мақсатты 

жүзеге асыру үшін біз алуан түрлі ойын элементтерін пайдаланамыз. 

Кез келген ойын әдістемесінің негізінде мынадай қағидалар жатыр; 

- дидактикалық материалдың өзектілігі;

- ұжымшылдық;

- жарыс-бәсеке;

Тіпті әлсіз дамыған жасқаншақ, ұялшақ балалардың өзі ойынға бар ынтасымен араласады. Сондықтан 

мұғалім ойын мазмұнының қандай дидактикалық күшке ие екендігін нақты біле отырып, оны біртіндеп 

жетілдіруі керек. Көңілді, тартымды дидактикалық ойында балалар білімді сабаққа жағдайына қарағанда 

неғұрлым  сәтті  игереді.  Әрине,  оқытуды  біржолата  ойынға  айналдырып  жіберуге  болмайды.  Өсе  келе 

оқушылар  оқудың  ойын  емес  екендігін,  ауыр  еңбек  екендігін,  алайда,  оның  әлі  де  қуанышты,  әлі  де 

тартымды іс екендігін білетін болады. 

Бастауыш  сынып  оқушысы  көрнекі–бейнелік  ойлайды,  сондықтан  дидактикалық  ойындарды 

пайдаланғанда  көрнекіліктерді  жиі  қолдану  керек.  Ойын  балалар  үшін  қызықты  тартымды  болуы  тиіс 

және ешқашан күштеп ойнатуға болмайды. Ондай ойын тиісті дамытушы және білім беруші нәтижелерге 

әкелмейді.

Ойын барысында балаларға мүмкіндігінше үлкен дербестік берумен қатар оларға үлкен жауаптылықты 

да (ойын ережесін өздерінің сақтауы, әрбір қатысушының өзгелердің алдындағы жауаптылығын сезінуі) 

жүктеу қажет. Дидактикалық ойындар 15-20 минуттық аралықта өткізіледі және осы уақыт аралығында 

ойнаушылардың  ақыл-ой  белсенділігі  мен  қойылған  міндетке  деген  қызығушылығының  төмендемеуі 

маңызды. Бұл әсіресе ұжымдық ойындарда қажет. Балалардың біреуі ғана есепті шешіп қалғандарының 

бос болуына жол бермеу керек. Мұндайда балалар тез шаршайды, жалығады.  [10, 56-б]

Ойында баланың мінез-қылығының ерекшеліктері, даму деңгейі көзге түседі. Ойын балаға дара қатынас 

жасауды талап етеді, сондықтан мұғалім әрбір баланың дара ерекшеліктерін тапсырма таңдау барысында, 

сұрақ қоюда үнемі ескеруге тиісті. 

Жасқаншақ, ұялшақ балалар ерекше көңіл бөлуді талап етеді, өйткені кейде дұрыс жауапты біле тұрып 

жауап беруге жасқанады, ұялады. Мұғалім оның жасқаншақтығын жеңуге көмектесіп, сәттіліктері үшін 

мақтайды, мақұлдайды, сол арқылы сынып алдында ұялмай сөйлеуге үйретеді. 

Бастауыш сынып оқушылары үшін жұмбақтардың көмегімен жасырылған ойындар үлкен қызығушылық 

туғызады. Сөзжұмбақтар оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, іріктеп 

алынады.  Жұмбақтар  балаларды  айқын  бейнелі  сөйлеуге  үйретеді,  ана  тілінің  сөздік  қорын  дамытады. 

Жұмбақтың  мәні  оқушының  зейінін  оқылып  отырған  материалға  шоғырландырудан,  көзқарасын 

кеңейтуден,  шығармашылыққа  қабілеттілігі  мен  логикалық  ойлауын  жетілдіруден,  эвристикалық  ойлау 

элементтерін қалыптастырудан, көзге түседі. Бұл туралы К.Д Ушинский өте тамаша жазып кеткен: «Мен 

жұмбақты баланың өзі шешу үшін емес, ... оның ойының тиімді жаттығуы үшін беремін»

Қазіргі заманғы педагогтардың пікірінше жұмбақты шешу баланың ақыл-ой күштерін жинақтайтын 

және  жаттықтыратын  ерекше  гимнастика  болып  табылады.  Жұмбақты  шешу  ойды  ұштап,  тәртіпке 

келтіреді,  логикалық  саралау  мен  дәлелдеуге  үйретеді.  Жұмбақты  шешуді  шығармашылық  процесс 

ретінде,  ал  жұмбақтың  өзін  шығармашылық  есеп  ретінде  қарастыру  керек.  Сөзжұмбақтарды  шешуді 

1  сыныптан  бастап  жүргізуге  болады.  Бастапқыда  оларды  қалай  шешуге  болатындығын  бірге  түсіндіре 

отырып, соңынан өздерінің дербес шешуіне мүмкіндік береміз. Оқушылар үшін сөзжұмбақты сызу аздаған 

қиындық тудырғанымен де, оны жеңілдетудің бірқатар тиімді жолдары бар. Тақырыптық сөзжұмбақтарды 

жалпы тексеруге және дара жұмыстар үшін де қолдануға болады. [3, 34-б]

Оқу үдерісінің жалпы құрылымында ойындарды пайдалануға мынадай сипаттар тән: 

1) Бағдарлау – мұғалім тақырыпты ойынның сипаттамасын, жалпы барысы мен ережелерін береді.

2) Өткізуге дайындық – барысымен танысу, рольдерді бөлу, орындауға дайындалу, ойынды басқаруды 

қамтамасыз ету.

3) Ойынды өткізу – мұғалім ойын барасын қарап, әрекеттердің бірізділігін қадағалап, қажетті көмекті 

көрсетіп, нәтижені белгілеп отырады. 

383

 Ойынды  талдау – әрекетті  орындаудың  мінездемесі  беріліп,  оны  ойынға    қатысушылардың 

қабылдауы, ойын барысының жағымды және теріс жақтары, қиындықтары, ережесін  жетілдіру жолдары 

қарастырылады. [11, 44-б]

Әрине  оқытуда  ойындарды  қолдану  бірқатар  тиімсіздіктерге  ие  өйткені,  оның  барысындағы 

сабақтағыдай  білім  игеру  жүзеге  аспайды.  Оның  үстіне  мұғалімдердің  барлығы  бірдей  оқу  ойындарын 

жетік біле бермейді және мектептерде ойындарды өткізуге қажетті құралдар мен материалдар да жетіспейді. 

Ойын барысында тәртіпті қамтамасыз ету де маңызды мәселенің бірі. 

Кейінгі жылдары мектеп практикасына біртіндеп компьютерлік ойындар еніп келе жатыр. Оқушылардың 

оқытушы бағдарламалармен жұмыс жасауының өзі тиісті ойын жағдайын туғызады. Қазіргі уақытта кейбір 

пәндер  бойынша  арнайы  жасалынған  ойын  бағдарламалары  да  бар.  Компьютерлік  техниканы  жақсы 

меңгерген мұғалім ойын элементтері бар ойындық, бақылаушы және оқытушы бағдарламаларды өзі де 

құрастыра алады. Алайда, бұл ойындарды енгізу мен таратуда құралдардың жетіспеушілігі, экономикалық 

базаның жоқтығы, әрбір балада және мұғалімдерде дербес компьютердің болмауы кедергі болуда. 

Компьютерді оқыту процессінде қолданудың алғашқы пионерлерінің бірі С.Пейперт: «...компютермен 

жұмыс істеу бұл ермек емес, бұл құрылғы оқуды өте нәтижелі процесске айналдыруға мүмкіндік береді. 

Бұл  оқушыларды  процесстер  мен  технологиялар,  өзгермелі  жылдамдықтар  тілінде  сөйлесуге  үйретеді» 

дейді. 

Бастауыш сыныптардағы жаңа материалды өту барысында дидактикалық ойындардың шығармашылық 

сәттері қолданылады. Математика сабақтарында стандарттық емес болмаса берілгені толық емес есептерді 

шығару  сәттері  қолданылады  да,  дидактикалық  ойындар  көбінесе  білімді  тексеруге  пайдаланылады. 

Сынып  бірнеше  атаулы  командаларға  бөлініп,  жарыса  отырып  математикалық  диктанттарды  шешеді, 

тақтаға «тізбекті» мысалдарды шығарады. 

Ойынды  оқытуда  қолдануға  қатысты  пікірлер  де  әртүрлі.  Заманауи  білім  мазмұнының  күрделілігін 

ескере отырып  кейбіреулер оқу күрделі іс сондықтан онда ойынға орын жоқ деcе, екіншілері, ойынсыз 

оқытудың алдына қойылған міндеттері шешілмейді, оқытудың басты міндеті, балаларды өмірге дайындау 

дегенді ұстанады. Тек оқушылық кезеңде ғана балалар ойын барысында айнала ортаның өзінің тілектеріне 

сәйкес  өзгеруге  мүмкіндік  алады.  Д.Бруннер  «ойын  бала  үшін  рахаттану  құралы  бола  отырып,  оның 

болашақтағы әлеуметтік өмірге ауыртпақшылықсыз бейімделуіне мүмкіндік береді. Ойынның құндылығы 

осыдан көзге түседі» дейді. Я.А.Коменскийдің де ойынның оқытудағы ролін аса жоғары бағалағандығын 

да  айта  кету  керек.  Ол  өзінің  «Автобиографиясында»: «Менің  барлық  әдістерім  мектептегі  оқытудағы 

міндеттілікті ойын мен ермекке айналдыруға бағытталған» деп жазады. Шындығында ойын оқушылардың 

оқытудағы белсенділігін арттыруға, зерігуді жеңуге, ақыл-ой және мінез қылықтық міндеттерді шаблондық 

шешуден аулақ болуға, бастамашылдық пен шығармашылыққа түрткі болады. 

Мектепке  баруға  байланысты  балада  түрлі  әрекет  түрлері:  оқу,  еңбек,  ойын  және  қатынас  дами 

бастайды. Бастауыш сыныптағы осы әрекет түрлерінің әрқайсысында оқу әрекеттерін, бақылаушы және 

өзін  өзі  реттеуді  меңгеру  жүзеге  асады.  Әрбір  бала  талантты,  алайда  оған  өзін  табуға,  қабілетін  ашуға, 

жүзеге асуына көмектесу керек. Мектептегі оқуда баланың барлық танымдық процесстері қайта құрылып, 

оларда ересек адамдарға тән сапалар: ырықтылық, нәтижелілік, тұрақтылық пайда болады. 

Мұғалім оқыту процессін балалар ұзақ уақыт бойы зейінін, оқу материалын қабылдап жақсы сақтай 

алуын,  тынымдылығын  көрсете  алатындай  етіп  ұйымдастыруы  тиіс.  Психологтар  бастауыш  сынып 

оқушылары  күрделі  оқу  материалын  сапалы  игеруі  үшін  төмендегі  талаптардың  сақталуы  керектігін 

айтады: 

- Оқу материалы балаға қызықты және түсінікті болуы керек.

- Бала оны оқуға ниетті болуы керек.

- Бала оны оқудың іскерліктерін меңгерген болуы керек. 

«Бастауыш сынып мұғалімінің жұмысында оқушыларды өзін өзі реттеу процессіне оқыту аса үлкен 

маңызға ие. Тек соның негізінде ғана оқушылардың ақыл-ой дамуы мен ой жұмысына деген талпынысын 

қалыптастыруға болады» [5, 4-б]. 

384

Оқушылардың  ақыл-ой  және  тұлғалық  даму  үшін  айналасындағы  адамдармен  қарым-қатынасы  да 

маңызды, ересек адамдар, мұғалімдер және ата-аналар түрлі білімдердің көзі және еліктеу үлгілері болып 

табылады. Бұл жаста қатынас дағдыларын жетілдіру үшінр , бейімделу мен сескенушіліктің қиындықтарын 

жеңу үшін, бастауыш сынып оқушыларын түрлі ұжымдық жұмыс нысандарына жиі қатыстыру керек. Бұл 

жұмыс нысандары неғұрлым алуан түрлі қызықты болған сайын оқушылар салыстыру, талдау, жалпылау, 

тұжырымдар жасау сияқты ойлау операцияларын соғұрлым тез игереді. 

Ересек  адамның  әрекеттік  демалысқа  мұқтаждығы  сияқты  бала  да  ойын  арқылы  демалуға  мұқтаж 

болады. Ойын - ол үшін өзінің шығармашылық белсенділігін, өсіп келе жатқан күшін көрсетудің мүмкіндігі. 

Ойын  балаларды  келісілген  әркеттерге  үйретіп,  ойын  тапсырмаларын  дәл  және  уақытында  орындауға, 

өздері ойнап отырған топ болмаса комманда алдындағы жауаптылыққа үйретеді. Ойын ережелеріне ерікті 

түрде  бағыну  саналы  тәртіпке  және  ұйымдасқан  әрекетке  үйретеді.  Ойындағы  қызықты  материалдар 

көзқарасты кеңейтіп, білімнің бекуіне, тапқырлықтың дамуына әкеліп, ғылымның, техниканың, өнердің 

түрлі  салаларына  деген  қызығушылықты  оятады.  Ойын  барысындағы  ән-күй,  өлеңдер,  түрлі-түсті 

құралдар мен атрибуттар, киімдер, балаларға қуаныш әкеліп, олардың эстетикалық сезімдерін дамытады. 

Мұндай жұмыс нысандары оқушылардың қызығушылығын күшейтіп, дамытады. 

Әдебиеттер тізімі

1.  Ганичев,  Ю.  Интеллектуальные  игры:  вопросы  их  классификации  и  разработки // Вспитание 

школьника, 2002. - №2.

2. Горностаев, П.В. Играть или учится на уроке // Математика в школе, 1999. - №1.

3.  Калинин,  Д.  Математический  кружок.  Новые  игровые  технологии // Математика.  Приложение  к 

газете «Первое сентября», 2001. - №28.

4. Минский, Е.М. От игры к знаниям. - М: Просвещение, 1979.

5.  Осипова,  М.П.  Активизация  познавательной  деятельности  младших  школьников/  М.П.Осипова. - 

Минск:, 1987. 

6. Пахутина, Г.М. Игра как форма организации обучения. Арзамас, 2002.

7. Петрова, Е.С. Теория и методика обучения математике. - Саратов, 2004.

8. Самойлик, Г. Развивающие игры. //Математика. Приложение к газете «Первое сентября», 2002. - №24.

9. Сиденко, А. Игровой подход в обучении // Народное образование, 2000. - №8.

10. Талызина, Н.Ф. Формирование познавательной деятельности учащихся. - М: Знания, 1983.

11. Технология игровой деятельности учебное пособие / Л.А. Байкова, Л.К. Теренкина, О.В. Еремкина. 

- Рязань: Издательство РГПУ, 1994

12. Шаталов, Г. Способы повышения мотивации обучения // Математика. Приложение к газете «Первое 

сентября», 2003. - №23.

13. Шуба, М.Ю. Занимательные задания в обучении математике. - М: Просвещение, 1995.

14. Щукина, Г.И. Педагогические проблемы формирования познавательного интереса учащихся. - М: 

Просвещение, 1995.

15. Эльконин Д.Б. Психология игры. М: Педагогика, 1978.

385

ТРЕХУРОВНЕВЫЕ КУРСЫ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ УЧИТЕЛЕЙ ТРЕТИЙ 

(БАЗОВЫЙ) УРОВЕНЬ: ИЗ ЛИЧНОГО ОПЫТА СЛУШАТЕЛЯ КУРСОВ

Островская В. С.

ГУ Средняя школа № 2 г. Петропавловска

Республика Казахстан

Аңдатпа

Мақала  «Мұғалімнің  кәсіптік  дамуының  ұғыну  тақырыбына  арналған:  дәстүрлер  мен  өзгерістер». 

Берілген тақырып жалпы білім беру мектептерінің педагогтер біліктілігің жоғарлату курсы аралығында 

қарастырылады  (үшінші  базалық  деңгей).  Мақалада  курстың  бағдарлама  мазмұны  ашылады,  оның 

дәстүрлері  және  біліктілігін  жоғарлату  курсына  қатысушы  пікірінің  жаңашылдығы.  Мақалада 

мұғалімнің жеке практикасының мысалдары бар, оның кәсіптілікке деген көзқарасы.

Аннотация

Статья посвящена осмыслению темы «Профессиональное развитие учителя: традиции и перемены». 

Данная тема рассматривается в рамках курсов повышения квалификации педагогов общеобразовательных 

школ третьего (базового) уровня. В статье раскрывается содержание Программы курсов, ее традиции 

и  новизна  с  точки  зрения  участника  курсов  повышения  квалификации.  Статья  содержит  примеры  из 

личной практики учителя, его взгляд на понятие «профессионализм».

Abstract

The article is devoted to comprehension of the topic of «Teachers Professional Development: traditions and 

changes». This topic is considered within the framework of the courses of qualifi cation improvement of secondary 

school teachers (third basic level). The article describes the content of the course program, its traditions and 

novelty from the point of view of the training courses participant. The article contains examples of teacher’s 

personal practice, his view of professionalism.

Инновации – это то, что дает качественное образование.

Нурсултан Назарбаев

Как  учитель  третьего  базового  уровня,  прошедший  трехмесячные  курсы  повышения  квалификации, 

я считаю, что вопросы профессионального развития учителя и выбора между традициями и переменами 

освещает  Программа  повышения  квалификации  педагогов  общеобразовательных  школ  Республики 

Казахстан (третий базовый уровень).

Повышение  квалификации  казахстанских  педагогов  в  новом  формате  на  основе  лучшей  мировой 

практики инициировано Министерством образования и науки Республики Казахстан.

Программа  разработана  совместно  с  Факультетом  образования  университета  Кембридж 

(Великобритания) в рамках Соглашения между Международным Экзаменационным Советом университета 

Кембридж и АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы».

Как  отметил  директор  по  развитию  образования  Международного  экзаменационного  совета 

Кембриджского  Университета  Тристан  Стоби: «Казахстан  предпринимает  важные  меры  по  развитию 

образования, и мы очень рады участвовать в этом процессе»[1].

«Ожидаемые результаты настоящей Программы заключаются в том, чтобы ученики научились тому, 

как учиться, и в результате могли стать независимыми, самомотивированными, увлеченными, уверенными, 

ответственными  учениками  с  развитым  критическим  мышлением,  умеющими  свободно  говорить  на 

русском, казахском и английском языках и проявляющими компетентность в цифровых технологиях [2,119].

386

Следует отметить, что Программа совмещает традиции и перемены, потому что в основу нее заложена 

конструктивистская теория  обучения. В этом и заключается традиционность Программы курсов повышения 

квалификации (третий базовый уровень). 

Большинство  сторонников  конструктивистской  теории  считают,  что  подходы  к  преподаванию, 

основанные на передаче готовых знаний, не способствуют ни успешному их усвоению, ни взаимодействию 

с уже имеющимися. Цель конструктивистского подхода в том, чтобы развить глубокое понимание предмета 

учеником, обеспечив использование и применение знаний вне класса. Конструктивистское представление 

о  преподавании  требует  того,  чтобы  учитель,  сосредоточенный  на  ученике,  организовывал  занятия  в 

соответствии с задачами, способствующими развитию знаний, умений, навыков у учеников. 

Я  считаю,  что  «перемены»,  а  именно,  новизна  и  актуальность  трехмесячных  курсов  повышения 

квалификации  в  том,  что  известные  ранее  и  новые  методы  и  приемы  представлены  в  системе.  Данная 

программа  делает  возможным  сделать  обучение  в  новом  формате  стилем,  а  не  кратковременной  модой  

на какую-либо методику, как это было возможно ранее, когда новые подходы в обучении находили свое 

воплощение лишь в открытых уроках учителей 2-3 раза в год. 

Как участник данного проекта, я могу отметить, что организация занятий курсов способствовала не 

только теоретизации знаний учителей, но и формированию у них практических умений и навыков.

Занятия  «лицом  к  лицу»  содержали  знакомство  с  теоретическими  и  практическими  знаниями.  Все 

занятия  проходили  не  в  лекционной,  а  тренинговой  форме.  Организация    работы – преимущественно 

групповая и парная. Мы были поставлены в ситуацию наших учеников, и нам предстояло самим строить  

знания и идеи с помощью наших тренеров,  которые не  давали готовые ответы, а направляли нас. Согласно 

пирамиде  обучаемости,  процент  запоминания  материала  из  лекции  составляет 5 %, из  чтения – 10 %, 

аудио-визуальной  демонстрации – 20-30 %. Запоминание  же  в  процессе  обсуждения  составляет 50%, в 

процессе практики – 70 %,  в процессе обучения других – 90%.  Мы сами должны были научиться тому, 

как  учиться, чтобы в школе передавать свои знания ученикам.

Эта  перевоплощение  учителя  в  ученика  позволило  научиться  не  господствовать,  не  слушать  самого 

себя,  а уважать друг друга, творчески мыслить, самому добывать свои знания и пользоваться ими. 

Мы  высоко  оценили  образовательную  платформу  данных  курсов  и  высокий  уровень  полученных 

знаний.Тренер,  Тушинская  Ольга  Юрьевна,  выстраивала  все  содержание  нашей  подготовки  на  личной 

практике, что позволило совместить в понимании традиционное представление об образовании  и опыт 

мировой практики, наше воспитание и общечеловеческие ценности.

Профессиональное развитие учителя невозможно без постоянной исследовательской работы. Именно 

этим и занимались мы во время обучения на втором этапе.

Во  время  практики  в  школе (2 месяц  обучения)  мы  проверяли  и  закрепляли  полученные  знания. 

Мы старались построить свою работу таким образом, чтобы мотивировать учеников  получать знания с 

помощью учителя, книги, технических средств, общения. Мы на уроках предоставляли  им возможность 

размышлять  над  своими  знаниями  и  убеждениями,  задавать  аналитические  и  проблемные  вопросы, 

вопросы на синтез, оценку, перестраивать свое понимание тем  на стадии изучения. 

Моей методической темой является «формирование коммуникативной компетенции на уроках русского 

языка и литературы». Исследовательский разговор, аргументация и диалог способствуют, на мой взгляд,  

развитию высокого уровня мышления, т. е. критического мышления, интеллектуальному развитию через 

вовлечение учителей и учеников в совместные действия в процессе постижения смысла и знаний.

В процессе своей практики  я пересмотрела традиционные модели общения в классе, в котором главная 

роль  принадлежала  учителю.  Я  убедилась,  что  диалог  и  беседа  в  обучении  не  является  односторонним 

процессом, а, наоборот, - взаимным процессом, проходящим в двух направлениях. Урок с диалоговыми 

формами  обучения  удается,  когда    в  диалоге  ученики  и  учитель  являются  равноправными  партнерами. 

Также  работа  с    обсуждением  в  парах  и  группах  позволила  мне  сделать  вывод  о  том,  что  совместная 

беседа приносит большую пользу, так как позволяет ученикам выражать свое понимание темы, помогает 

им  осознавать,  что  у  людей  могут  быть  разные  идеи,  содействует  аргументированию  учениками  своих 

387

мнений  и  идей,  помогает  учителям  показать,  на  какой  стадии  находятся  ученики  в  процессе  своего 

обучения. Ученики учились не только отвечать на «толстые» и «тонкие» вопросы, но и задавать их членам 

других групп. Например, на обобщающем уроке по фольклорным сказкам и сказкам А.С. Пушкина, Г.Х. 

Андерсена  в 5 классе  «Образ  лебедя  в  искусстве»  ученики  разделились  на 4 группы:  литературоведы, 

музыканты, художники, хореографы. Они подготовили вопросы друг другу. «Толстые» вопросы звучали 

следующим  образом:  группе  литературоведов - Почему  у  младшего  из  принцев  (сказка  Г.Х.  Андерсена 

«Дикие  лебеди»)  осталось  левое  лебединое  крыло;  Какой  духовный  порок  обличается  в  сказке  «Гуси-

лебеди»?; группе художников – Как Вы думаете, почему Царевна-Лебедь  улетает? (по картине  Врубеля 

«Царевна-Лебедь»); группе хореографов – Расскажите о духовном мире Одетты и Одиллии, сравнив их 

танец (по материалам балета П.И. Чайковского «Лебединое озеро»); группе музыкантов – Каким образом 

музыка П.И. Чайковского отражает характер девушек: Одетты и Одиллии? Данные вопросы способствовали 

формированию собственных размышлений, начинающихся со слов: я думаю, что…; я считаю, что…;  мне 

кажется…. На данном уроке у ребят  получилось интерпретировать содержание произведений литературы 

через образы живописи, балета, музыки. Ребята составляли словесные миниатюры с образом лебедя. У 

каждого  из  учеников  получилась    своя  интерпретация  образа  лебедя  с  оригинальными    комбинациями  

эпитетов,  метафор,  олицетворений.  Примеры  словесных  эстетических,  психологических,  философских 

миниатюр: кипенное облако парит  над спокойной гладью воды, белый парус плывет по реке; великодушный 

лебеденок  простил  своих  обидчиков,  скромный  лебедь  не  гордился,  пролетая  над  птичьим  двором; 

благородный человек-лебедь способен простить врага.

Согласно  исследованиям,  дети  учатся  эффективнее  и  их  интеллектуальные  достижения  выше  при 

условии активного их вовлечения в обсуждения, диалог и аргументацию. Таким образом, можно сделать 

вывод, что критическое мышление и  коммуникативные процессы неразрывно связаны.

Критическое  мышление  на  протяжении  всей  Программы  рассматривалось  нами    двояко:  развитие 

критического мышления у учеников и развитие критического мышления у учителей. Мы осознали, что 

критическое мышление  не сводится только к системе методов и приемов, таких как: «мозговой штурм», 

«постановка толстых и тонких вопрос», «составление кластера» и т.д. Это целая философия, способность 

мыслить.  Критическое  мышление  по  отношению  к  ученикам  необходимо  понимать  как  способность 

синтезировать, оценивать информацию, способность к суждению о достоверности и важности информации, 

идей, умение делать выбор. 

На своих уроках русского языка я чаще использую исследователький разговор, формулирую вопросы 

по  таксономии  Блума.  Например,  на  уроке  по  теме  «Морфологический  разбор  глагола»  постановка 

проблемы было оформлена с помощью вопроса  «Почему морфологические  признаки глагола  делятся 

на постоянные и непостоянные?» На данном уроке случилось признание проблемы. Ученики в процессе 

работы в группах обсуждали и сравнивали морфологические признаки глагола, делали выводы, доказывали 

свое мнение.  Далее докладчики каждой из групп объясняли свое мнение по данной проблеме. У многих 

учеников случился пересмотр своего мнения. Во время презентации своей работы каждой из групп была 

предоставлена возможность комментировать и аргументировать свои и «чужие» ответы. После понимания 

отличия  постоянных  и  непостоянных  признаков  глагола  учащиеся  с  большей  легкостью  выполнили 

морфологический разбор глагола.

Критическое  мышление  преподавателей  включает  в  себя  способность  критически  оценивать 

собственную практику работы, попытки изменения и оценки новых подходов.

Также в  процессе работы я стараюсь делать акцент  на эффективном использовании «формативной» 

системы оценивания, развивающей у учащихся навыки обучения (learning how to learn).

В  ходе    занятий  по  модулю  «Использование  информационно-коммуникационных  технологий»  мы 

формировали  компетенции  в  работе  с  цифровыми  технологиями  и  эффективном  использовании  ИКТ  в 

преподавании. Для нас стало понятным, что интерактивную доску, компьютеры недостаточно использовать  

для демонстрации - показа презентаций, фото и видео. Необходимо создавать флипчарты, работать с актив-

студией.  Кроме  технологической  функции  ИКТ,  необходимо  использовать  и  содержательную  функцию 

ИКТ при работе с электронными учебниками, средствами интернета.

388

Содержание модуля «Управление и лидерство в обучении» позволило нам  увидеть в себе  учителя-

лидера. «Учитель-лидер» - инициатор  изменений/совершенствования,  который  проводит  исследования, 

основанные на собственной практике  с целью усовершенствования процесса собственного преподавания, 

инициирует и работает в профессиональном учебном сообществе, поддерживает других учителей, делится 

опытом, знаниями и изучает опыт других. 

За время практики  мною проведено сравнение работы учащихся на традиционных уроках и уроках с 

применением стратегий программы третьего (базового) уровня.  Мне приятно было отметить, что ученики на 

уроках в новом формате  были более заинтересованы, активны. Учащиеся сами работали по предложенным 

темам в парах, группах и индивидуально: они говорили, рассуждали, анализировали, сравнивали, делали 

выводы, обобщали, интерпретировали факты и идеи, проводили аналогию, понимали и решали проблемы, 

ставили  вопросы,  доказывали,  аргументировали,  объясняли.  Психологический  климат  класса  отличало 

оживленное настроение, творческая увлеченность, атмосфера сотрудничества, взаимопонимания.

Я могу отметить хорошие  результаты  тестов, контрольных работ, которые ученики выполняли в течение 

уроков. Я это объясняю тем, что «прочное усвоение материала учеником достигается посредством учебного 

процесса, в центре которого находится ученик» [2, 151], то есть в рамках личностно-ориентированного 

образования. Потому что только при личностно-ориентированном подходе  ученики способны выстраивать 

собственные суждения.

В  результате  вышесказанного  я  могу  сделать  вывод  о  том,  что  превращение  ученика  из  пассивного 

слушателя (объекта учебного процесса)  в субъект обучения на уроках «случилось».

В дальнейшей работе я буду использовать стратегии, с которыми мы познакомились в ходе занятий, 

потому что ученики в процессе такой работы становятся самыми  важными люди в классе.

Такие  уроки  увлекательны.  Они  дают  мотивацию  не  только  учиться,  но  и  общаться,  дружить,  жить.  

И ученики, и  учителя   в процессе таких уроков становятся, по моему мнению, более  интересными и 

счастливыми людьми. А как установлено в процессе исследований, ученики прежде всего хотят видеть 

себя счастливыми.

Мне вспоминаются строчки из стихотворения поэта  из города Темиртау, Воротынской Ольги:

Когда я вижу детские глаза,

Уходят «против», остаются «за».

За-дор, за-вет, за-пас нежнейших слов,

И я всем сердцем полюбить готов

Ребенка каждого. Ведь детства нежный взгляд

И есть тот рай, в который мы назад

Мечтаем все вернуться. Но подчас

Живем, почти не поднимая глаз.

На  уроках  нового  формата  улыбчивые,  счастливые  глаза  детей  я  стала  видеть  чаще…А  это  и  есть 

главный  результат.

Эти курсы вдохновили не только нас, но и детей. Они профессионально совместили традиции и новое.

Если и дальше в нашем образовании будут проводиться такие реформы, то ученики научатся обучаться, 

а, как сказал Нурсултан Назарбаев, «инновации – это то, что дает качественное образование».

жүктеу/скачать 13,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: