Иммунологиялиқ зерттеу әдістері Орындағанлар:Серікбек Аяулым Туменбаева Азиза Мейрхан Аружан
Иммунологиялық әдіс
Иммунологиялык зерттеу эдістері (ИЗЭ) антигендер мен антиде- нелердін ерекше эсерлесуіне негізделген зерттеулердін диагностикалык эдісі болып табылады. Инфекциялык жэне паразиттік ауруларды кан топтарын, улпалык жэне ісік антигендерін аныктау, арнайы белоктынтурін, аллергия мен аутоиммундык ауруларды, жуктілікті, гормональ- ды бузылыстардытану,сонымен катар гылыми-зерттеу жумыстарындазертханалык диагностикалау ушін кен колданылады. Иммундік мэртебе ерекше керсеткіштердін багалары ушіниммунологиялык эдістердін 3 топтарын колданады
:1. Нактылы антигендерге (G, M, E, D) иммуноглобулин эртурлі топтардын антиденелерін аныктау эдістері
2. Нактылы антигенге тасымалдауыш рецепторлары бар иммундік Т-лимфоцит аныктау эдістері
.3. Антигендердін аныктау эдістері.Бул эдістер зертханалык шарттарда куратын иммундык реакция- ларта негізделген. Реакциялардын 2: серологиялык (антигендер жане антиденелердін озара эрекеттесуінде негізделген) жэне клеткалык (Т- клеткалармен антигендер эсерлесуі негізделетін) тобы бар.
Иммунологияда колданылатын негізгі серологиялыкреакциялар жане олардын сезгіштігі Реакциялар екі сатыда отеді:
Ерекше - езара эрекеттесу сатысы. Мунда антиденелердін ор-талары жэне антигеннін эпитоплар комплементарлык курама болады. Бул саты, эдетте, минуттара жэне бірнеше секундка созылады
.2. Ерекшесі - эсер етудін сатысы, иммундык кешендер білімінін сырткы белгілерімен бейнеленеді. Бул саты бірнеше минуттардан бірнеше сагаттарга дейін дами алады. In vitro жагдайында антиген- антидене реакциялар бірнеше ерекше кубылыстын пайда болуыменжарыса алады - жалгамалык (агглютинация), преципитация, лизис. Реакциянын сырткы эсер етулері антигеннін физикалык-химиялыккасиеттерінен байланысады (белшектердін елшемі, физикалык куй), антиденелердін тобы жэне турінін (толык жане толык емес), сонымен бірге тожірибенін шарттарына (ортанын тыгыздыры т у з д а р д ы кон-центраниясы, рН, температура) тэуелді болады.
Антигендердін жане антиденелердін поливаленттісі жай кезгекерінетін агрегаттардын пайда болуын камтамасыз етеді. Бул желілер білімінін теориясымен сойкес болады, пайда болган антиген-антиде- не кешенге сайкес антиденелердін жэне антигеннін баска молекула- ларын косады, еркін детерминанттармен жэне антидетерминанттар- мен сезінеді. Нэтижесінде, жуйелік курылым калыптасады, ал олар тунба тусіп калатын агрегаттарга ауысады. Реакциянын сипаты жэне корсетілгендігі антигендер жэне антиденелердін сандык байланыста- рына тауелді болады. Егер реагенттер балама байланыста болса, реак-циялар оте каркынды турде айкындалады. ИЗО серологиялык зерттеулерді немесе серологиялык реакциялар-ды кіргізеді. Оларга, эдетте, антигендер мен антиденелердин кан сары- суларын in vitro тікелей эсерлесу реакциясын жаткызады.Серологиялык реакциялар антиденелердін жеке топтарын аныктаукабілеті бойынша ажыратылады. Агглютинация реакциялары, мы- салы, IgM антиденелерді жаксы шыгарады, бірак IgM антиденелерді аныктауда сезімтал болып келеді. Комплементтін катысуын талап ететін комплемент пен гемолиз байланыс реакциялары косылмайтын комплементтерді, коспайтын антиденелерді, мысалы, ре- акциялары IgA антиденелер мен IgE антиденелерді шыгарады. Иммунологиялык зерттеу эдістері инфекциялык аурулардын зерт- ханалык диагностикасында кен колданады. Аурудын шыгу тегінаурудын бірінші кунінде алынган улгімен салыстырып, реконвалес-центті каннын сарысуында коздырышка карсы антиденелердін осуінегізінде аныктайды. ИЗО-нін негізінде халыктын иммунитетін жап-пай инфекцияларга, мысалы, тумауга катынасы бойынша зерттейді, сонымен катар профилактикалык екпелердін тиімділігін багалайды. Иммунологиялык эдістердін дамуы В-лимфоциттін, иммуно- компетентті клеткалар мен тышкандардын миелома клеткаларынын куйылысы натижесінде тузілетін гибридомалармен ендірілетін мо- ноклонды антиденелерді куруга байланысты болды. Моноклонды антиденелер тек бір гана антиденелердін химиялык біртекті попу- ляциясымен ілесе журеді жане осындай антиденелер антигендердін ерекше детергенантына комплементарлы болады жэне ол белоктардын жука дифференциясын жургізеді. ИЗЭ дамуы реагенттердін толык жетілу барыты бойынша (антигендер мен антиденелердін тазалыры) жэне де автоматизацияланган жуйелердін реакциясын аныктау, эрі олардын инструментальды есебін куруданы багыт бойынша да журеді.