2.Кеңелтілгенмашинаесебіндегі операциялықжүйе. Қолданушы көру нүктесінен, операциялық жүйе аппаратпен қамтамасыздандырылған, нақты компьютерде жұмыс жасауға қарағанда кеңейтілген машина есебінде программалау және жұмыс жасауға ыңғайлы және тиімді функцияларды атқарады.
3. Менеджер есебіндегі операциялық жүйе. Компьютермен бірнеше қолданушылардың жұмыс жасауын және белгісіз тәртіппен жұмыс жасауын ескерсек, жадыны «енгізу–шығару» құрылғысын, басқада ресурстарды басқару және қорғау өте қажет. Операциялық жүйенің негізгі жұмысы: кім қандай пайдалануда, қолданушылардан және программалардан түскен әр түрлі дау-дамайды шешу, ресурстарға сұраныстарды өңдеу, есеп бойынша сұраныс коэффициенті.
4. Мэйнфремдік операциялық жүйе. Ерекшеліктері: тікелей бірлесіп жұмыс жасайтын пайдаланушы-компьютердің жоқтығы, бірдей жұмыстардың көп мөлшерінің бірігуі, басқару жұмысының автоматты кезекпен басқарылуы, операциялық жүйе функциялары.
5.Серверлікоперациялықжүйе. Серверлік операциялық жүйелер төменгі деңгейде орналасқан. Бұл жүйелер серверлерде жұмыс жасайды, қолданушылардың аппараттық және
программалық ресурстарын өзара бөлісуіне жол береді, көптеген қолданушыға бір мезгілде қызмет жасайды.
Серверлер Интернетпен немесе файлдармен, баспа құрылғыларымен жұмыс жасау мүмкіндігін туғызады. Интернет – провайдерлері көптеген клиенттердің бірмезгілде желіге кіруін қамтамасыз етуі үшін бірнеше серверлер жұмысын ұйымдастырады. Серверлерде web-сайт парақтары және енгізілген қолданушы сұранысын өңдейді.
6.Көппроцессорлыоперациялық жүйе Ерекшеліктері: негізгі жадыны таратады, орталық процессорды кезекпен қолдану.
7.Нақтыуақыттыңоперациялықжүйесі. Нақты уақыт жүйесі өңдеудің жаңа тенденциялары: уақытқа шектеулік, нақты уақыт режиміндегі критикалық жүйе.
8.Дербес компьютердің операциялық жүйелері Негізгі жұмыс – шапшаң қозғалыстың және ұтымды пайдаланудың эксплутациялық максималдылығы:
Типтікжүйелер (Windows, Linex,MacOS); Тышқанментерезежүйесіндегіинтерфейснегізделеді; Ағаш түріндегі файлдар жүйесі (Unix);
Мультиесептікмүмкіндігі; Мультимедиалық мүмкіндіктер;
Желігерұқсат; Қорғау механизмі.
Дербес компьютердің операциялық жүйесін өңдеудің жаңаша тенденциялары:
1. Параллельді жүйелер
2. Мультипроцессорлық жүйелер. Артықшылығы:
- есептеуіштің шапшаңдығы мен көлемінің ұлғаюы.
- сенімділік.
3. Бірнеше физикалық процессорлар арасында есептеуді бөлуге арналған жүйелер. Артықшылығы:
- ресурстарды бөлу;
- есептеуіштің шапшаң қозғалысының ұлғаюы
- сенімділік
- байланыс.
4. Желілік операциялық жүйе