Инженерлік пәндер және тиісті практикалар кафедрасы


Айнымалы токтың тармақталмаған тізбектері



бет5/8
Дата18.10.2023
өлшемі3,51 Mb.
#118536
1   2   3   4   5   6   7   8
Айнымалы токтың тармақталмаған тізбектері
Элементтерді тізбектей қосқан кезде (2.5.10-сурет) кернеудің лездік және комплексті мәндері мына қатынастармен жазылады
,
. (2.5.12)
, , болғандықтан векторлық диаграмма 2.5.11-суретте көрсетілген түрдегідей болады.


2.5.10-сурет. Катушка, резистор, конденсаторды тізбектей қосу сұлбасы

2.5.11-сурет. Тармақталмаған тізбектің векторлық диаграммасы

Векторлық диаграммадан кернеудің комплексті түрдегі өрнегін жазуға болады:


,
немесе . (2.5.13)
айырымы реактивті кедергі деп аталады, оның комплексті түрі .
; ; (2.5.14)
өрнектерін комплексті түрдегі толық кедергі деп атайды. Толық кедергінің модулін былай өрнектеуге болады:
, (2.5.15)
ал ток пен кернеу арасындағы бұрыш – мына қатынастан анықталады:
. (2.5.16)
Векторлық диаграммадағы тікбұрышты үшбұрышты кедергілер үшбұрышына түрлендіруге болады (2.5.12-сурет). Кедергілер үшбұрышынан мынадай қатынастар шығады:
, , , (2.5.17)
немесе . (2.5.18)
Фазалық ығысу оң деп есептеледі, егер .



2.5.12-сурет. Кедергілер үшбұрышы: активті кедергі; реактивті кедергі; толық кедергі, ток пен кернеу арасындағы бұрыш

Тармақталмаған тізбек үшін Ом заңы үшін әсерлі мәндері және комплексті түрдегі жазылуы:


, ,
, .
, . (2.5.19)
Тармақталмаған тізбекті тұрақты токтың тізбегі сияқты символдық әдіспен есептеуге болады. 2.5.13-суреттегі тізбекті есептеу үшін толық кедергіні анықтау қажет, яғни мына қатынасты жазуға болады:
. (2.5.20)



2.5.13-сурет. Активті және реактивті элементтері бар тізбек

Сонымен барлық индуктивті кедергі « » символына көбейтіледі, ал барлық сыйымдылықты кедергі « » символына көбейтіледі. Егер , , , , , , онда



. (2.5.21)
Осыдан шығатын қорытынды: барлық тізбекті эквивалентті кедергімен ауыстыруға болады. Бұл кедергі нақты (активті кедергі 5 Ом) және жорамал (индуктивті реактивті кедергі 4 Ом) бөліктерден тұрады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет