Материя мен ес жайлы зерттеуінде естің екі түрі бар: олар ми есі және жан есі, олардың әрқайсысының өз заңдылықтары бар
ПСИХОЛОГ П.П.БЛОНСКИЙ:
Естің филогенетикалық дамуын түсіндіре отыра ол есті қозғалыстық, аффективті, бейнелік және логикалық деп бөлді
ПСИХОЛОГТАР:
А.Н. Леонтьев, А.А.Смирнов, Л.ВС.Выготский бала психологиясындағы естің заңдылықтарына түсініктер берді
ЕСТІҢ ТҮРЛЕРІ:
1. Жетекші анализаторлар бойынша:
- Көру
- Есту
- Иіс сезу
- Дәм сезу
- Сипап-сезу
МАЗМҰНЫНА ҚАРАЙ:
- Бейнелілік немесе образдық
- Қимыл-қозғалыстық
- Сөздік –логикалық немесе
вербальдық
- Эмоциялық
СЕРГІТУ СӘТІ: “МЕНІҢ ҚАЛПАҒЫМ”
ЕСТЕ САҚТАУ УАҚЫТЫНА БАЙЛАНЫСТЫ:
- Ұзақ мерзімді ес
- Қысқа мерзімді ес
- Оперативті ес
ПСИХИКАЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ:
Ерікті немесе ырықты
Еріксіз немесе ырықсыз
БЕЙНЕЛІК ЕС:
Мәліметтерді бейнелерге, кестелерге, графиктерге, суреттерге айналдыру
Бейнелеуде естің бірнеше түрлері ажыратылады: көру, есту, дәм, иіс, сипап-сезу
ЭЙДЕТИКАЛЫҚ ЕС -
Көрген нәрсені көрінбей тұрғанда да көріп тұрғандай етіп бейнелей алу, ол балаларда жақсы дамыған естің түрі, 100 баланың ішінде 3-4-уі ғана естің осы түріне ие.
ҚИМЫЛ-ҚОЗҒАЛЫС ЕСІ:
Ойын, еңбек, оқу әрекеттеріне байланысты түрлі қозғалыстарды, әрекеттерді есте сақтап, қайтадан жаңғырту: әріптерді, сөздерді жазу, суда жүзу, машина айдау, коньки тебу, би билеу