Интонация және сөйлеу техникаы. «Интонация» латынша «intonare» «қатты сөйлеу»



бет4/4
Дата09.04.2023
өлшемі0,8 Mb.
#80776
1   2   3   4
Басқаларымен бірге байқалады
Ашық дауыстылар
Интенсивті
Дауыстың қатты шығуы
Интенсивті
Бұйрықты сөйлем
Интенсивті
Эмоция

Интенсивтілік


Эмоция
  • Интенсивтілік немесе дыбыс күші деп дыбыс ағынының тығыздығын, яғни белгілі бір уақыт аралығында дыбыстың таралу бағытына перпендикуляр келетін аудан көлемінен өтетін энергия мөлшерін айтамыз. Оның өлшем бірлігіне децибелл алынады. Бұл интенсивтіліктің физикалық сипаты. Акустикалық тұрғыдан интенсивтілік басқа интонация компоненттерімен бірігіп (әуенмен) дауыс қаттылығының негізін құрайды

Интенсивтілік


Эмоция
  • Интенсивтілік немесе дыбыс күші деп дыбыс ағынының тығыздығын, яғни белгілі бір уақыт аралығында дыбыстың таралу бағытына перпендикуляр келетін аудан көлемінен өтетін энергия мөлшерін айтамыз. Оның өлшем бірлігіне децибелл алынады. Бұл интенсивтіліктің физикалық сипаты. Акустикалық тұрғыдан интенсивтілік басқа интонация компоненттерімен бірігіп (әуенмен) дауыс қаттылығының негізін құрайды

Интенсивтілік


Эмоция
  • З.М.Базарбаева интенсивтіліктің келесі ерекшеліктерін анықтайды: «Дауыстылар неғұрлым синтагманың аяғына жақын тұрса, олардың интенсивтілігі соғұрлым азая түседі. Бұл жағдай сөйлемдегі интенсивтіліктің жалпы контурының жоғарыдан төмендейтінін көрсетеді. Егер де осы жалпы контурдың сызығында акценттелген сөздер болса, олар сонымен байланысты күшейеді. Сондықтан сөздің акценттелуі мен интенсивтілігінің арасында тығыз байланыс болады.

Тембр - ең аз зерттелген компонент


Семантикалық ролі жоқ
Эмотивті мазмұн береді
Акустикалық деңгейде
Спектрге сәйкес
Дауыстың қатты шығуы
Интенсивті
Бұйрықты сөйлем
Интенсивті
Эмоция

Тембр - ең аз зерттелген компонент


Тембр одағайларда көрініс табады. Интонацияда одағайдың ролі жөнінде айтқан Ш.Сарыбаев: « Одағай категориясы басқа сөз таптарымен салыстырғанда әуезділік, ырғақ, эмоциялық құбылмалыққа, интонацияға өте бай категория. Олар көркем шығарма тілінде (әсіресе диалогтарда) көп кездеседі...Одағай құрамындағы кейбір дыбыстарыдың созылыңқы, ерекше интонациямен айтылуы – сол одағайлардың мағынасын күшейту мақсатымен байланысты. Мыс: Әттеген-е-е-е! Бәрекелде-е-е-е! Сөйтіп, кейбір көп мағыналы одағайларыдың мағынасының құбылуы олардың айтылу мелодикасына, интонациялық ырғаққа байланысты болады» дейді. Яғни тембр арқылы одағайдың эмоциялық құбылмалығы, интонацияға бай екендігі көрініп, тоналды диапазоны кең болып келеді.

Интонация


Көп қырлы, көп функциялы
жазба тілінде (сөйлемде, тексте) «оқылады»
Тыныс белгілерімен беріледі
Интонация өзгерсе, мағына өзгереді
Мәтінді дұрыс оқу интонацияны кажет етеді
сөйлеу тілінде естіледі

Интонация


Қолына ұзын құрық ұстаған Дәрмен // су бойын жағалай түсіп тереңдігін өлшеді (М.Әуезов).
Енді міне адам қарарлық ажары қалмаған күміс самауыр, //масқара болып келіп тұр (Ғ.Мүсірепов).
Әдеп пен әдет дегеннің екеуі де тар қыспаққа айналып кеткен
Қазақ қызының // беті мен қолынан басқа денесі // көзге көрінген емес.... (Сонда).

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет