Іс қағаздарының сипаттары

Іс қағаздарының сипаттары

• құқықтық

• тарихи

• ресмилік

• ұйымдастырушылық

• әлеуметтік

• мемлекетішілік, мемлекетаралық, халықаралық;
• қоғамдық-әлеуметтік қатынастарда;
• басқару қызметі жүйесінде;
• заңдық және жеке тұлғалар арасындағы қатынастарда);
• әр дәуірдің, қоғамдық сатының өзіндік ерекшеліктеріне сай
• міндетті түрде заңдық тұрғыда тіркелуінде

• Саяси

Іс қағаздарын зерттеу нысанасына алатын ғылым салалары

• Мұрағат

• Тіл білімі

• педагогика

• Тарих

Іс қағаздарын жүргізу дегеніміз

• топтастуру

• есепке алу
• және сақтау

• Іс қағаздарын жүргізу дегеніміз-
• - ды құрастыру,

• тіркеу

Іс қағаздарын жүргізу – ІІ кезеңнен тұрады

• құжат айналымы

• Қабылдау

• орналастыру

• Құжатты дайындау

• құру

• тіркеу

• орындалуын бақылау

• жүзеге асыру

• Кәсіпорындарға жіберу

• келісу

• толтыру

• жасау

• құжаттау ісіне

Іс қағаздарын жүргізудің негізгі элементтерінің бірі –

• құжат жасау

• Құжат жасау дегеніміз – ақпаратты қағазға немесе басқа тасымалдау
• шыға жазу (түсіру)

• Ол бекітілген нормативтік-құқықтық актілердің ережелері бойынша жүзеге асырылады және заңдық күшін сақтайды.

Құжаттау үрдісі элементтері

• Құжаттау дегеніміз – кез келген мекеменің қызметің, әрекетін көрсететін құжаттар.

• жасау;
• толтыру;
• ресімдеу;
• қабылдау;
• құру;
• келісу;
• толтыру;
• бақылау;
• мұрағатқа
• дайындау

Мекемедегі құжаттар

• кіріс

• шығыс

• басшының

• өңдеу

• қарастыру

• еңгізу

• ішкі

• алғашқы

• алдын ала

• белгілі бір
• өзгерістер

• орындаушыға

• Іске
• тігу

• тіркеу

• тапсыру

• қарастыруы

• хатшылар мен іс жүргізушілер;

• орындаушылар –

• Құжаттармен жұмыс жүргізетіндер
• басшылар

РЕСМИ ІС ҚАҒАЗДАР СТИЛІ

• «Ресми іс қағаздары» термині мекемелер мен ұйымдардың басқару қызметін құжаттау, құжаттауды ұйымдастыру.
• Стиль – латын сөзі, қазақ тіліне аударғанда «жазу мәнері» дегенді білдіреді.

Ресми іс жүргізу стилі -

• публицистикалық

• бір ізбен жүйелі жазуға айрықша мән беріледі.

• ерекшелігі,
• дәл көрсетілуі

• ауызекі сөйлеу

• ғылыми

• тағайындалсын,
• міндеттелсін,
• осы анықтама берілді,
• қаулы етеді, жарлық етеді т.б.

• көркем-әдебиет

• Көптеген сөздер белгілі стильге телулі болады, қолданылу жағынан шектеліп отырады.

• ресми

• дипломатиялық

• Заң шығарушылық

• күнделікті

Ресми іс қағаздарында – кейде бір заттың, я ұғымның атауы қолданылу орнына қарай әр түрлі аталады.

• абонент

• тапсырыс беруші

• Мысалы:

• Азамат,
• жолдас
• ,

• клиент

• науқас

• демалушы,
• тынығушы

• жолаушы

• адам, азамат

Ресми құжат стильдеріне тән белгілер:

• мемлекеттік терминология комиссиясы
• бекіткен нұсқасының пайдаланылуы;

• мазмұнының қысқа әрі тұжырымды баяндалуы;

• тұжырымдардың дәл, нақты болуы;

• сөздер мен терминдердің нақты, тура мағынасында пайдаланылуы;

• терминдер мен тұрақты орамдардың бірегейлігі;

• қалыптасқан мазмұндық-құрылымдық
• нормалардың қатаң сақталуы.

Ғалымдар бөлісінде іс қағаздар түрлері

• Еңбек
• қатынас
• тар
• реттейтін

• Азамат
• тық
• қарым –қатынас реттей
• тін

• Ақпарат
• тық
• -анықтама
• лық

• Басқару,
• Ұйымдас
• тыру
• Өкім
• шығару

• Еңбек
• келісімі
• Еңбек
• кітапшасы
• Жеке іс
• парағы
• Мінездеме
• Өтініш
• Өмірбаян
• Түйіндеме

• Қолхат
• Сенімхат
• Келісімшарт
• Шарт
• Тапсырыс

• Қызметтік
• Хаттар
• Жеделхат
• Баяндаухат
• Анықтама
• Акт
• Түсініктеме
• Хабарландыру

• Бұйрық
• Жарлық
• Қаулы
• Нұсқаулық
• Заң
• Шешім
• Хаттама
• Штат
• кестесі

Тест сұрақтары

• І.Пәннің атқаратын негізгі міндеттері:
• А) мемлекеттік құндылығын, әлеуметтік маңыздылығын ұғындыру; Б) дербес ғылым; В) іс қағаздарын толтыру;
• Г) жазбаша куәлік;
• ІІ. Іс қағаздарын жүргізу неше кезеңнен тұрады.
• А) 2 В) 4 Б) 3 Г) 5
• ІІІ. Ісқағаздарын жүргізудің негізгі элементтерінің бірі не болып табылады?
• А) құжат толтыру В) құжат көшіру
• Б) құжат жасау Г) қағаз жасау

• Іс қағаздары негізі туралы жалпы түсінік
• Құжат

Шығу тарихы туралы

• Сынаға жазу

• Ағаштың қабығынан жазылған

• Жартас суреттер

• Папирус

• Пергамент

Жар тас суреттері

• Петроглиф (лат. петро — тас және грек. глиф — жазу) — тақтатас, жартастарға салынған суреттер, бейнелер. Ежелгі П-тер соңғы палеолиттің ақырында пайда болды. Кейінгі голецендік тарихи-мәдени кезеңдерде (мезолит, неолит, қола дәуірі, темір дәуірі, т.б.) қоғамдағы өзгерістерге байланысты дамыды. Мұндай суреттер Швеция мен Норвегия (Богуслен, Таннум), Солтүстік Италия (Велкамоника), Португалия мен Испания жерлерінен, Солтүстік [[Африкадан, Араб жарты аралынан табылған.   

Сына жазу

• сына жазу (ежелгі халықтар қолданған сына жазу)
• Түрлері:эламский, хурритский, хеттский и урартский:

• Туппум — , ок. 2600 г. до н. э.

Папирус

• Папирус — қамыс текті өсімдік. Мысырда, Ніл өзенінің жағалауында өседі. Оның өзегін тілімдеп алып, тілімдерді қатарластра орналастырады. Олардың үстіне көлденең осындай тілімдердің екінші қабатын салады. Қысқышпен екі қабатты біріктіріп жаныштағанда тілімдерден шығатын желім сияқты шырын қабаттарды тұтастырып қағаз түріне келтіреді.
• Папирустар 9 ғ.-дан бастап мүлде қолданылмайтын болған, оның орнына қағаз пайдаланылады.
• Қағаз ең алғаш бұдан 2000 жыл бұрын, Қытайда шыққан, оны Чай Лунь деген адам ойлап шығарған деп жазылады Қытай тарихнамаларында.

Басты сюжеттері адамдардың шаруашылық салаларын (аңшылық, балықшылық, т.б.), наным-сенімдерін сипаттайды. Суреттер қызыл охрамен және тастың бетін қашап, шекіп салу тәсілдерімен түсірілген. Соңғы тәсіл көп жерлерде кеңінен пайдаланылды. Көбіне хайуанаттар қырынан, адамдар алдынан салынды. Суреттерде пропорция сақталмаған; түз тағыларының кішкентай суреттерінің жанына одан бірнеше есе үлкен адам бейнесі салынған. Бұл өнердің мәні терең, бейнелері мазмұнды болып келеді. Оларда аңыз әңгімелер, мифтік сюжеттер, қоршаған ортамен байланысты шаруашылық-тұрмыстық қарекеттер бейнеленді. Қазақстанда 200-ден астам жартас суреттерінің шоғырланған орындары белгілі болып отыр. Солардың ішінде жан-жақты зерттеліп, ғылыми айналымға түскендері: Ақбауыр, Арпаөзен, Баянжүрек, Ешкіөлмес, Қаратау, Қойбағар, Майдантал, Мойнақ, Таңбалы, Теректі-Әулие, т.б.

• Басты сюжеттері адамдардың шаруашылық салаларын (аңшылық, балықшылық, т.б.), наным-сенімдерін сипаттайды. Суреттер қызыл охрамен және тастың бетін қашап, шекіп салу тәсілдерімен түсірілген. Соңғы тәсіл көп жерлерде кеңінен пайдаланылды. Көбіне хайуанаттар қырынан, адамдар алдынан салынды. Суреттерде пропорция сақталмаған; түз тағыларының кішкентай суреттерінің жанына одан бірнеше есе үлкен адам бейнесі салынған. Бұл өнердің мәні терең, бейнелері мазмұнды болып келеді. Оларда аңыз әңгімелер, мифтік сюжеттер, қоршаған ортамен байланысты шаруашылық-тұрмыстық қарекеттер бейнеленді. Қазақстанда 200-ден астам жартас суреттерінің шоғырланған орындары белгілі болып отыр. Солардың ішінде жан-жақты зерттеліп, ғылыми айналымға түскендері: Ақбауыр, Арпаөзен, Баянжүрек, Ешкіөлмес, Қаратау, Қойбағар, Майдантал, Мойнақ, Таңбалы, Теректі-Әулие, т.б.

• Жартастарға салынған суреттер

Ағаштың қабығына жазылған

• Берестяны́е гра́моты — письма и записи на коре берёзы, памятники письменности Древней Руси XI—XV вв. Берестяные грамоты представляют первостепенный интерес как источники по истории общества и повседневной жизни средневековых людей, а также по истории восточнославянских языков. Берестяная письменность известна также ряду культур народов мира.

• Грамота 9 2-я половина XII в., Новгород Жалоба прогнанной мужем жены

• Орыстың ежелгі көне жазуы

Грамота 109 Рубеж XI–XII вв., Новгород

• Дело о покупке краденой рабыни

Пергамент

• Пергамент (Пергам қаласының атауынан) — пергамент жазу материалы ретінде б.д.д. ІІ-ғасырда жасала басталған.
• 1. Ірі қара малдың және шошқаның өңделген, бірақ иленбеген терісі. Музыкалық аспаптар жасауға (соқпалы-барабан), тоқыма машиналарының кейбір бөлшектерінде қолданылады; 2. Май өткізбейтін қағаз. Орама ретінде және техникалық мақсатта пайдаланады. Негізі күкірт қышқылы- мен өңделген қағаздан тұрады.

Құжат

• Латын сөзі doceo алғашында «үйретемін», «хабарлаймын» деген мағынаны берген.
• Кейіннен documentum шыққан «куәлік», «дәлелдеу тәсілі» деген мағына береді;
• Орыс тілінде «документ», яғни «құжат» ұғымы 17- ғасырда пайда болды.
• Петр І оны «письменное свидетельство», демек, «жазбаша куәлік» ретінде аударып, сол арқылы құжаттың құқықтық мәнін белгіледі. 
• «Хаттамаларға қол қою туралы» деген Жарлық шығарған.

Куәлік

• 1) юр. свидетельство (документ) авторлық куәлік → авторское свидетельство неке туралы куәлік → свидетельство о браке туу туралы куәлік → свидетельство о рождении
• 2) юр. свидетельство; свидетельское показание куәлікке қатысу → быть свидетелем
• 3) удостоверение (документ) жеке бас куәлігі → удостоверение личности іссапар куәлігі → командировочное удостоверение

Құжат – дегеніміз

• - материалдық
• негізге түсірілген
• ақпарат.

• Бөкей хандығында
• іс қағаздарын жүргізетін кеңсе болғандығы мәлім

• XIX ғасырдың алғашқы жартысында

• Төңкеріске дейінгі Қазақстан жағдайында

Жәнгір хан

• - ұйымдастырған бұл арнайы кеңсе екі бөлімшеден тұратын.
• Біріншісі ханның өз қол астындағы сұлтандармен,
• екіншісі – ресейлік шенеуніктермен қызметтік байланыстарын түркі-шағатай және орыс тілдерінде әзірленетін іс қағаздары арқылы жүргізіп отырды.
• Құқықтық күшке ие жазбаша дереккөз тұрғысындағы құжат ұғымы ХХ ғасырда да сақталған.

Біздің айналамыздағы құжаттар

• Аттестация
• колледжде
• мектепте

• Түйіндеме
• Өтініш
• Еңбек кітапшасы
• Өмірбаян
• Мінездеме
• Жеке іс қағазы

• Туу туралы куәлік

• Дүниеге келгенде

• тіркелу, медициналық карта

• Жұмысққа орналусыда

• Бала- бақшада

• 16 жасқа толғанда

• Орта білім туралы

Дағдылы қолданыста

• 2.Жеке басты ресми түрде куәландыратын

• 3.Бір нәрсе туралы жазбаша
• куәлік.

• құжаттың үш түрі бар

• 1.Қандай да бір фактіні не бір
• нәрсеге деген құқықты растайтын

Іс қағаздарының түрлері

• - заңды немесе жеке тұлға дайындаған бекітілген куәландырылған ресімделеген құжат.

• - тұлғаның негізгі қызметін немесе қоғамдық міндеттерінен жинақталған құжат.

• - ұйымның қызметінде күнделікті пайдаланатын ресми құжат.

• Жеке

• Қызметтік

• Ресми

Құжаттың түрлері

• Жеке

• Өмірбаян
• Түйіндеме
• Мінездеме
• Жеке іс парағы
• Өтініш

• Ресми

• Сенімхат
• Қолхат
• Кепілхат
• Өтініш
• Еңбек шарты
• Шарт
• Еңбек келісімі

• Анықтамалық - ақпараттық

• Қызметтік хат
• Баяндау хат
• Түсініктеме
• Ресми хаттар

• Басқару, өкім

• Заң
• Жарлық
• Жарғы
• Өкім
• Бұйрық
• Нұсқау
• Хаттама
• Хабарландыру

Куәлік

• Жол жүру
• Жеке бас
• Жалпы негізгі білім
• Қайтыс болу туралы
• Некеге отыру туралы
• Туу туралы
• Оқушы
• Жүргізуші
• Әлеуметтік жеке код беру туралы
• Салық төлеушісінің

Баламасын тауып жазыңдар

А) Іс қағаздарын жүргізу	мекеменің өзі жасаған және сырттан келген дайын құжаттармен жұмыс істеуді қамтамасыз етеді.
Б) Құжат дегеніміз -	тұлғаның негізгі қызметін немесе қоғамдық міндеттерінен жинақталған құжат.
В)Жеке құжат	дегеніміз- кәспіорындарда құрастырылған құжаттар.
Г)Корреспонденция	материалдық негізгі түсірілген ақпарат.
Д)Құжат жасау.	құжаттарды құрастыру, оны тіркеу, топтастыру, оны тіркеу, топтастыру есепке алу және сақтау жұмыстарының жиынтығы.

Оқып, аударыңыз

• Вы можете никогда не писать стихов или докладов, никогда не выступать с публичными речами, а вот оформлять тот или иной документ
• вам обязательно придется

• «Құжатсыз тарих жоқ, өткенсіз бүгін жоқ, бүгінсіз болашақ жоқ» деген танымал нақыл сөз, өте көлемді  тарихи құжаттарды сақтайтын мұрағаттардың мақсат-міндеттері мен маңызын айтарлықтай дәл білдіреді.

• Қорытындылау

Біздің мақсатымыз

• Құжаттарға қойылатын талаптарды меңгеру

• Құжаттарды сауатты, дұрыс толтыруды және ресімдеуді үйрену

• Құжаттардың міндетті деректемелерінің орналасу тәртібін, құрамын білу

• Мемлекеттік стандарт талаптарына сай
• құжаттарды дұрыс құрастыра білу

• Құжат түрлерін топтастыра және олардың ерекшеліктерін ажырата білу

жүктеу/скачать 20,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: