Окушылардыц тшш дамытуда казак т ш пэншщ peni кандай? Теориялык, блок.Tin дамыту жумысы -окушылардыц катысымдык
кузыреттшгш калыптастырудыц
Heri3ri компонента. Оныц басты максаты
- окушылардыц катысымдык к к е р л т мен
дагдысын калыптастыру.
Атап айтканда: окушы ез ойын эдеби тшдщ нормасына сай
ауызша да,
жазбаша да дурыс, накты, монерл1 де керкем бере алу, б1реудщ айтканын
туану, онымен диалог журпзе бшу т.т.Тш дамыту жумысы мынадай
устанымдарга непзделедк жуйелшк, теорияныц практикамен байланысы,
тусшуге колайлылык, окушыныц жеке кабшетш, жас ерекшелтн ескеру,
кернекшк, дамыта окыту. Тш дамыту жумысы барлык сыныптарда
журпзшш отырады. Непзшен практикалык максат кездей отырып,
журпзшетш жумыс окушылардыц жас ерекшелкше сай алынып, б1ртшдеп
курделене туседй Мысалы, 5-сыныпта окушылар мазмундама, шыгарма
такырыптарына
езш
коршаган
ортаны,
кунделнсп
пршшктеп
кубылыстарды алып, оларга карапайым сипаттама 6epin отырса, 6-
сыныпта оган ез ойларын косып, талдау жасайды, 7- сыныпта езекп
мэселелерд1 таддап, оган ез бетшше сипаттама беред1, 8-сыныптан бастап
адамгершшш такьфыптарына талдау-шыгармалар жаза бастайды.
Окушыныц сейлеу дагдысы - сезд1 ауызей сейлеуден немесе жазу
жумысында орнымен колдана алатындай дагдьшар жуйесшен, суракка
кыска да, толык та жауап курастыруынан, окыган немесе керген жайларын
ауызша да, жазбаша да мазмундап беретшдей дагдысынан, шыгарма жа?у,
жоспар, конспект, реферат жазу дагдыларынан куралады. Мектеп
багдарламасында Tin устартуга байланысты жумыс Typnepi Ka3ipri казак
эдеби тш нормасымен дурыс сейлеп, дурыс жазу дагдыларын жетшд1руд1
кездейд1. Окушыныц Tini эр алуан жагдайлардыц ыкпал-эсершен (сейлеу
ортасы, окушылардыц eMipre белсендшкпен немесе жайбаракат карауы,
ютап окуы) уздшпз дамып, жетшп отырады. Мшдет - осы уздшпз жетшу
процесш уйымдаскан максатты багытка буру болып табылады. Tin дамыту
казак Tini пэншщ барлык кезеццершде (фонетика, лексика, морфология,
синтаксис) узбей журпзшш отыруы тик.
Tin дамытудыц непзп компоненттерг дыбыс, сез
TipKeci, сейлем,
сейлемдер тсзбеп (ягни байланыстырып сейлеу) болады. Тш дамыту
эдютемеЫ тшдщ жогарыда айтылган барлык жактарын камтып, оларды
окытудыц нысаны (мазмуны) етед!. Эдеби тшде ауызша дурыс сейлеу
нормаларыныц жиынтыгы тш бшмшде орфоэпия деп атапады. Дыбыс, сез
, сез