Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері

180 
Назар аударыңыздар! 
«Кӛркем еңбек» пәнінің оқу бағдарламасын бейнелеу ӛнері және 
технология пәндері бойынша дипломдарына қосымшасы бар бейнелеу ӛнері, 
еңбекке баулу және технология пәндерінің мұғалімі сабақ бере алатындай 
құрастырған. «Кӛркем еңбек» пәнін оқыту үшін арнайы диплом қажет емес 
екенін осы оқылатын пәндер тізімі куәландырады. 
 Бұл пәнді оқытуға аптасына 2 сағат берілгенін ескерсек, осы пәндерге 
жетекшілік жасайтын мұғалімдер сағаттарын жоғалтуы негізсіз болып 
табылады. 
 
«ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ» БІЛІМ САЛАСЫ 
 
«Дене шынықтыру» білім саласы бойынша «Дене шынықтыру» пәні 
оқытылады. 
 
«Дене шынықтыру» оқу пәні
5-9-сыныптарға арналған «Дене шынықтыру» пәнінен жаңартылған 
мазмұндағы оқу бағдарламасының басты мақсаты – ағзаның бүкіл жүйелерін 
дамыту, оқушылардың физикалық қасиеттерін және олармен байланысты 
қабілеттерін жетілдіру болып табылады.
Дене шынықтыру пәнінің жеке тұлғаны тәрбиелеуде алатын орны 
ерекше. Ол оқушының дене дамуына, әлеуметтік, дербес және рухани 
қасиеттерін қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептегі білім беру контексінде 
дене шынықтыру білім алушылар арасында салауатты ӛмір салтын 
насихаттайды. 
Оқу бағдарламасы білім алушылардың жас және жеке ерекшеліктерін 
ескере отырып, дене және психикалық денсаулығын нығайтуға уәждемесін 
(мотивация) арттыруға, білім алушылардың арнайы спорттық (спорттық-
спецификалық) қимыл дағдыларын меңгеруіне және дене қабілеттерін 
дамытуға бағытталған. 
Оқу бағдарламасында дене шынықтыру мен спортты дамыту тарихы 
бойынша білімді қалыптастыру; негізгі физикалық қасиеттерді жетілдіру, 
арнайы спорттық біліктер мен дағдыларды дамыту; коммуникативтік 
дағдыларды дамыту, атап айтқанда, әртүрлі дереккӛздерден алынған ақпаратты 
пайдалану, оны тиісті нысанда нақты ұсыну қабілеті; ойлау және зерттеу 
дағдыларын 
дамыту; 
адамгершілік-жігер, моральдық-ерік қасиеттерін 
қалыптастыру қарастырылған. 
Оқу бағдарламасы оқу жылы ішінде бағдарлама бӛлімдерін оқытудың 
бірізділігін анықтайтын ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. 
Сағаттарды бӛлу, сондай-ақ тақырыптарды оқу реті мұғалімнің қалауы 
бойынша ӛзгеруі мүмкін. 
«Дене шынықтыру» оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі: 
1) 5-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
2) 6-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
3) 7-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;

181 
4) 8-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты; 
5) 9-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды. 
Бұл бағдарламада мектепте дененің шынығуы мен адамгершілікке 
тәрбиелеудің кешенді жүйесін құрайтын дене шынықтырудың барлық негізгі 
нысандарының мазмұны қамтылған және бұл міндеттерді барлық оқу жылында 
біртіндеп шешуге мүмкіндік береді. Бағдарламаның үшінші сағаты 
оқушылардың белсенділігін арттыруға (спорт және қозғалмалы ойындар санын 
кеңейту арқылы) және сауықтыру процесіне бағытталған. 
Негізгі мектептің 5-сыныбынан бастап дене шынықтыру сабақтары ер 
балалар және қыз балалар топтарына бӛлу негізінде жүргізіледі. Дене 
шынықтыру пәні сабақтары гендерлік қағидат бойынша (қалалық жерлерде – әр 
топта 8 ұл (қыз) баладан кем емес, ауылдық жерлерде – 5 ұл (қыз) баладан кем 
емес болған жағдайда) ӛткізуде сыныпты екі топқа бӛліп оқыту жүзеге 
асырылады.
«Дене шынықтыру» оқу пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны 
оқытудың бӛлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бӛлімдер сыныптар бойынша 
күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бӛлімшелерден 
тұрады. 
Оқу пәнінің мазмұны 3 бӛлімнен тұрады:
1.«Қимыл-қозғалыс іс-әрекеттері» бӛлімі келесі бӛлімшелерді қамтиды: 
түрлі арнайы спорттық қимыл-қозғалыс әрекеттерін орындау кезіндегі дәлдікті, 
бақылауды 
және 
үйлесімділікті 
дамыту; 
түрлі 
қимыл-қозғалыс 
комбинацияларын құру және оларды дене жаттығуларын орындауда қолдану 
реттілігі; арнайы спорттық техникаларды орындау кезінде қимыл-қозғалыс 
дағдыларын және олардың орындалу ретін түрлендіру; қимыл-қозғалыс 
әрекеттерін орындауды жақсарту үшін ӛзінің және ӛзгелердің біліктіліктерін 
бағалау; бірқатар дене жаттығуларының тактикаларын, стратегиялары мен 
құрылымдық идеяларын қолдану және бағалау; қиындықты жеңе білу және 
қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қауіп-қатерлерге жауап қайтара 
білу. 
2. «Шығармашылық қабілеттер және қимыл-қозғалыс дағдылары арқылы 
сыни кӛзқарасты қалыптастыру» бӛлімі келесі бӛлімшелерді қамтиды: қимыл-
қозғалыс әрекеттері арқылы ӛзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге 
бейімделу; кӛшбасшылық, сондай-ақ, команда құрамында жұмыс істей білу 
дағдыларын дамыту 
және 
қолдану; 
қолайлы оқу-үйрену ортасын 
қалыптастыруға қажет бірқатар тиімді дағдыларды кӛрсету; дене жаттығулары 
аясындағы іс-әрекеттерді оңтайландыру және балама түрлерін құруға қажет 
ережелер мен құрылымдық тәсілдерді бағалау; ӛзінің және ӛзгелердің 
шығармашылық қабілеттерін сыни тұрғыдан бағалау және оны шешудің балама 
жолдарын ұсыну; жарыс іс-әрекеттерін және тӛрелік ету ережелерін білу; 
жарыс кезінде таза ойнау, патриотизм және ынтымақтастыққа жататын мінез-
құлық кӛрсету; түрлі қимыл-қозғалыстармен шарттастырылған рӛлдерді 
орындау және олардың айырмашылықтарын сезіне білу. 
3. «Денсаулық және салауатты ӛмір салты» бӛлімі келесі бӛлімшелерді 
қамтиды: жеке бас денсаулығы және салауатты ӛмір салты туралы білімді 

182 
қалыптастыру; қыздырыну және қалпына келтіру жаттығуларын құру мен 
орындау; түрлі дене жаттығуларын іс жүзінде орындау, олардың ағзаға 
тигізетін әсері мен эенергетикалық жүйемен байланысын зерттеу; денсаулықты 
нығайтуға бағытталған бірқатар дене жүктемелері кезінде туындауы мүмкін 
қауіп-қатерді басқара білу стратегиясын құру және қолдану; басқалардың дене 
жаттығулары тәжірибесін байыту масқатында білім, біліктілік және 
дағдыларды қолдану. 
Әр бӛлімшеде кӛрсетілген оқу мақсаттары мұғалімге оқушыларды 
дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың 
жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге 
мүмкіндік береді.
«Ӛмір қауіпсіздігінің негіздері» оқу курсының мазмұны 5-9-сыныптарда 
«Дене шынықтыру» оқу курсының аясында 15 сағаттық жылдық оқу 
жүктемесімен дене шынықтыру мұғалімінің оқытуымен іске асырылады. 
«Дене шынықтыру» пәні бойынша жиынтық бағалау ӛткізілмейді. «Дене 
шынықтыру» пәні бойынша тоқсан, жарты жылының және оқу жылының 
соңында «есептелінді» («есептелінген жоқ») деген белгі жазылады. 
«Дене шынықтыру» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды 
ұйымдастыру және жоспарлау барысында 2019-2020 оқу жылында 
мерекеленетін мерейтойлық шараларға кӛңіл бӛлу ұсынылады.
«Дене шынықтыру» пәні сабақтарын ұйымдастыру және ӛткізу 
мәселелері бойынша мұғалімдерге әдістемелік кӛмек кӛрсету мақсатында 
Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы «Білім мазмұнын жаңарту 
аясында (5-9-сыныптарда) «Дене шынықтыру» пәнін оқыту бойынша 
әдістемелік ұсынымдар. – Астана: Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім 
академиясы, 2018.–89 б.» (Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы 
Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2018 жылғы 24 сәуірдің №5 хаттамасы)» 
әдістемелік ұсынымдама әзірлеп, академия сайтына орналастырылған (nao.kz). 

жүктеу/скачать 5,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: