Жаңа қазақстандық патриотизм мен азаматтыққа тәрбиелеу

307 
– 
аймақтың сәулет, тарихи ескерткіштерін, білім - мұрағат, ескерткіш, 
археологиялық қазбалар) зерттейді. «Тарих тағылымы» әлеуметтік жобасы 
қалалардың, ауылдар мен көшелердің, сонымен қатар мемлекеттің, аймақтың, 
спорттың, мәдениеттің, білімнің дамуына үлес қосқан тұлғалардың тарихын 
зерделеуге мүмкіндік береді. «Қазақ мәдениетінің антологиясы» жобасы өз 
өлкесі ақындарының, жырауларының, күйшілерінің шығармашылығы арқылы 
ұлттық фольклорды зерделеуге бағытталған. 
Патриотизм кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қала мен 
өңіріңе, яғни кіші отаныңа деген сүйіспеншіліктен басталады. Туған жерге, 
оның мәдениеті мен салт-дәстүрлеріне айрықша іңкәрлікпен атсалысу – 
шынайы патриотизмнің маңызды көріністерінің бірі. Патриотизмнің ең жақсы 
көрінісі – туған жердің тарихын оқып-білу. Білім алушылар арасында 
өлкетанулық білімді насихаттау мен тарату мәселелері Қазақстан 
Республикасында өлкетануды дамытудың Тұжырымдамалық негіздерінде 
көрініс тапқан. 
Білім алушылардың бойында патриотизм мен азаматтық жауапкершілікті 
қалыптастыру мен дамытуда әскери-патриоттық клубтар, балалар мен 
жасөспірімдер қозғалыстары, оның ішінде «Жасұлан», «Жас қыран», «Жас 
сарбаз», «Ұлы даланың скауттары», «Жұлдыз» және т.б. қозғалыстар үлкен рөл 
атқарады. 
Мемлекет Басшысының 2018 жылғы 5 қазанындағы Жарлығын орындау,
сонымен қатар өскелең ұрпақтың патриоттық тәрбиесін жандандыру 
мақсатында республикада «Жас сарбаз» балалар мен жасөспірімдер әскери-
патриоттық қозғалысы» республикалық қоғамдық бірлестігі (бұдан әрі – «Жас 
сарбаз» бірлестігі) құрылды. 
14 облыс, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларында «Жас 
сарбаз» бірлестігінің аймақтық филиалдары ашылды және жастардың әскери-
патриоттық тәрбиесін жетілдіру бойынша аймақ әкімдерінің басшылығымен 
Координациялық кеңестер құрылды. 
«Жас сарбаз» бірлестігінің жұмысы мемлекеттік органдармен және 
мемлекеттік емес ұйымдармен бірлесіп білім алушылардың әскери-патриоттық 
тәрбиесіне бағытталған ұйымдастырушылық, әдістемелік және практикалық іс-
шаралар кешенін қамтиды. 
Әрбір халықтың, әрбір өркениеттің баршаға ортақ қасиетті жерлері 
болады, оны сол халықтың әрбір азаматы біледі. «Қазақстанның киелі 
орындары» («Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы») жобасы арқылы 
жалпыұлттық киелі жерлерді бекіту керек. 2017 жылы Қазақстанның 
жалпыұлттық киелі орындары мен кешендерінің 100 нысанының тізімі 
әзірленді. Ұлттық санада Ұлытау айналасындағы ескерткіштердің біріккен 
кешені мен Қожа Ахмет Яссауи кесенесін, Тараздың ежелгі ескерткіштері мен 
Бекет-Ата мазарын, Шығыс Қазақстанның ежелгі кешендері мен Жетісудың 
киелі мекендерін және басқа да жерлерді өзара сабақтастыра отырып, ұлт 
жадында біртұтас кешен ретінде орнықтыру маңызды. Олардың бәрі біздің 
ұлттық бірегейлігіміздің тірегін құрайды. Қазақстанның қасиетті жерлерінің 
мәдени-географиялық белдеуі – неше ғасыр өтсе де бізді кез келген рухани 

308 
жұтаңдықтан сақтап, аман алып шығатын символдық қалқанымыз әрі ұлттық 
мақтанышымыздың қайнар бұлағы.
Құқықтық білім берудің маңызды міндеті – кәмелетке толмағандар 
арасындағы құқық бұзушылық пен қылмысты болдырмау. Оқыту мен тәуекел 
факторларының, түзеу-ағарту жұмыстарының, жасөспірімдердің мектептен бос 
уақытында жұмысқа орналасуын қамтамасыз етудегі проблемаларды анықтау 
диагностикасын қамтуы тиіс. 
Әдетте тәрбиелік іс-шараларға қатысудан тартынатын «қиын» 
балалардың ата-аналары ерекше санатта тұрады. Бұл жерде отбасының 
мәртебесін арттыратын, ата-аналар мен балалардың, сонымен қатар мектеп пен 
отбасы арасындағы қарым-қатынасын нығайтуға бағытталған жеке, сондай-ақ 
ата-аналармен біріккен іс-шаралар ұйымдастыру маңызды болып табылады. 
Жасөспірімдердің девиантты мінез-құлықтары - бұл мектептегі маңызды 
мәселе, ол жеке адамға да, басқаларға да қауіп төндіреді. «Қиын» балалардың 
пайда болуының басты себебі отбасыдан шығады: балаларға назар аудармау, 
қақтығыстар, ата-аналардың тәрбие туралы білімінің жетіспеушілігі, 
авторитарлық тәрбие т.б. Қазіргі кезеңде отбасымен жұмыс істеу қиынға 
айналып, жаңа тәсілдерді қажет етеді. 
Жасөспірімдер арасындағы деструктивті құбылыстардың алдын алу және 
дер кезінде түзету ең алдымен, мектеп пен отбасы арасындағы тығыз қарым-
қатынасты, 
сондай-ақ 
әлеуметтік 
қызметкерлердің, 
педагогтердің, 
психологтардың, дәрігерлердің, құқық қорғау органдарының қызметкерлерінің 
өзара іс-қимылына барып тіреледі. Баланың әлеуметтік бейімділігін дамытуға 
әсер ететін факторларды үнемі қадағалау және талдау, тәуекел топтарына назар 
аудару, қажетті әлеуметтік тәжірибені алу, білім беру процесін жүйелі 
ұйымдастыру, оның сабақтастығы мен үздіксіздігі үшін балалардың осындай іс-
шараларға қатысуы маңызды. 
Девиантты мінез-құлықтың алдын алу бойынша бағдарламалар әзірлеу 
және іске асыру «қиын балаларды» әлеуметтік ортамен өзара әрекеттесу 
дағдыларын үйренуге арналған: коммуникативті дағдылар, өзін-өзі 
ұйымдастыру дағдылары, қақтығыстарды басқару, жалпыға бірдей заңды 
әдістер және тәсілдер арқылы проблемаларды шешу, «салауатты өмір салты» 
модельдері т.б. Мұндай бағдарламалар әрбір жасөспірімнің жеке 
траекториясына дейін дифференциалды көзқараста болуы керек. Мұндай 
бағдарламалармен ата-аналарды және оларды үйретуді қамту маңызды. Алдын 
алу әдістері психологиялық тренингтерді, тәрбиелік әңгімелесулерді, 
лекцияларды қамтиды. Отбасылық тәрбие мәселелері маңызды аспект болуға 
тиіс.

жүктеу/скачать 4,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: