§3. Ойлау мен сойлеудің байланысы

болмайтын бүл айқын аңгарылатын қозғалыстар, ишара, 
мимика.
Ойлау мсн сойлеудің филогенезінде' интеллектінің 
дамуында соіілеуге дейінгі кезеңі анық байқалады.
Л.С.Выготскнйдің айтуынша, бала шамамен 2 жаста, сол 
сняқты Ж.Пнаженің ойынша да бүл кезенде ойлау мен 
сойлеудің катынасында қиын да түбірлі өзгеріс кезеңі 
басталады: сойлеу - интеллектуалдық, ал ойлау - создік 
болады дсгсн..
Бүл скі функцияның дамуында түбірлі өзгерістердің 
басталу белгілері болып табылатын баланың өзіндік сөздік 
к.орынын тез жоне белсенді кеңеюі болып табылады (Бүл 
кдлан? дсіітін сүрақтар үлкендерге жиі қойылады) және 
сондай тсз қарқынмен коммуникативтік сөздігі кобейеді. 
Әрбір интеллектуалдық міндеттерді шеше отырып, бала 
ауызша ойлай бастайды, ол енді сөйлеуді ойлаудың қүралы 
ретіндс пайдаланааы. Пракпікалық түрғыдан бала үшін создің 
машнасы түсінікті болады. Бүл деректер тек қана үгымдарды 
меңгерудін жоне ойлау мен сойлеудің үрдісінде оларды 
колданудың белгілері болып табылады. Одан орі бүл үрдіс, 
тереидей отырып, біршама үзақ мерзімге дейін, жеткіншек 
жасқа дсйін жалгаса түседі. Ғылыми үгымдарды баланың 
дүрыс мецгеруі кеш іске асады. Бүл кезеңді Ж. Пиаже 
формалдык, огіерациялардың доуіріне жатқызған болатын, 
лемек, ол жсткіншек жастағы кезең 11-12-ден 14—15-ке 
дсйінгі кезенді қамтиды. Үгымдық ойлаудың дамуының 
букіл ксзеңі адамның омірінде шамамен 10 жылдай уақытты 
алады екен. Адам ойлауы сойлеумен болінбейтін 
байланысты. Оіідың тілден тыс, сойлеуден тыс пайда болуы, 
омір сүруі мүмкін емес. Біз созбен ойлаймыз, оларды 
дауыстап немесе іштеіі сойлейміз, ойлау соіілеу түрінде іске 
асады.
Тіл — бүл создік белгілердің жүйесі, адамдардың бір- 
бірімен қатынас қүралы. Соіілеу — адамдардың қатынас жасау 
мақсатында тілді пайдалану үрдісі.

жүктеу/скачать 11,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: