Шектеу
. Организмге əсер ететін тітіркендіргіш күші тым артып, немесе
əсер мерзімі жорықсыз созылып кеткен жағдайда шектеу байқалады.
Мысалы, қоңырау даусына шартты рефлекс қалыптасқан дейік. Егер
қоңырау дауысы тым күшейтілсе (сирена) немесе ол тоқтамай ұзақ соғылса,
рефлекс атқарылмайды. Оның себебі жүйке торшаларының əрекет атқару
мүмкіндігінің белгілі шегі болады. Тітіркендіргіш күші не оның əсер мерзімі
шектен асып кеткенде ми қыртысында дамыған парабиоз процесі тежелу
сатысына дейін тереңдейді де, жүйке торшаларында қозу процесі тежелумен
алмасады. Қыртыс торшаларының лабильділігі төмен болады, сондықтан
олар тежелу күйіне оңай көше алады. Шектеудің қорғағыштық маңызы бар,
ол жүйке торшаларын істен шығудан, орынсыз ширығудан сақтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |